Aspendos'ta konser krizi
Güncelleme Tarihi:
Salih UÇAR / ANTALYA, DHA
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 16, 2001 01:26
Bilim adamları ve sanat çevreleri, Aspendos Antik Tiyatrosu'ndaki Tarkan ve Sultan Of Dance konserlerinin ses sisteminin tarihi tiyatroya zarar vereceğini söylüyor.
Pop yıldızı Tarkan'ın 22 Ağustos'taki konseri ve Sultans Of The Dance'ın 30 Ağustos-9 Eylül tarihleri arasındaki gösterisinin Aspendos Antik Tiyatrosu'nda yapılması için Kültür Bakanlığı'nın izin verilmesi tepki gördü. 1800 yıllık tarihi tiyatronun yapısına zarar verdiği gerekçesiyle kültür ve sanat amaçlı programlar dışında elektronik ses sisteminin kullanıldığı konserlere izin verilmezken, Tarkan ve Sultan Of Dance için ayrıcalık yapılmasına sanat çevreleri ve arkeologlar isyan etti.
AYNI ANDA 50 DAVUL ÇALACAK
Mydonose Productions'un organize ettiği Akdeniz ve Ege turnesi kapsamında Tarkan'ın Çeşme, Bodrum ve Marmaris'ten sonra 22 Ağustos'ta Antalya'daki konserini Aspendos Antik Tiyatrosu'nda vereceği açıklanınca, kültür-sanat çevreleri ve arkeologlar ayaklandı. Yaklaşık 7 yıldır akustik düzenine zarar verdiği gerekçesiyle yüksek güçlü elektronik ses sisteminin kullanıldığı konserlere izin verilmeyen Aspendos'ta, Tarkan'ın sahneye çıkacak olması ve Sultans Of The Dance'de sadece 50 davulun aynı anda çalacak olması, arkeologları korkutuyor.
PİJAMAYLA EYLEM YAPARIZ
Kültür Bakanı İstemihan Talay'ın özel talimatıyla Tarkan konserine izin verilmesine arkeologlar başta olmak üzere organizatörler, turizmciler ve sanatçılar tepki gösterdi. Karara Aspendos'un bulunduğu Belkıs Beldesi'nde yaşayan halk da isyan etti. Toplu eylem yapabileceklerini söyleyen Belkıs Belediye Başkanı MHP'li Remzi Yıldız, ‘‘Göz göre göre tarihi tiyatroyu yıkıyoruz. Eğer Tarkan konseri yapılırsa, ben de İbrahim Tatlıses, Mahsun Kırmızıgül, Ankaralı Turgut, Coşkun Sabah ve Davut Güloğlu'nu getirip konser verdiririm. Karar iptal edilmezse halkla birlikte tiyatronun önünde toplanıp, Bergama'daki gibi pijamalı eylem yapacağız’’ dedi.
Bu tartışmalar beraberinde Aspendos'un kapasitesini ve dayanıklılık yapısını da gündeme getirdi. Bilimadamları, elektronik ses sisteminin kullanıldığı konserlerin tarihi yapıya zarar verdiğini belirterek, Aspendos'un yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığına dikkat çektiler.
KURUL KARARI NASIL DELİNDİ
Aspendos Antik Tiyatrosu'nda 7 yıl öncesine kadar her türlü konser verilebiliyordu. Kültür Bakanlığı Koruma Kurulu, bir karar alarak, akustik düzenin zarar görmeye başladığını ve elektronik ses sisteminin kullanıldığı konserlere izin verilmeyeceğini açıkladı. 1994 yılında yine Tarkan'ın verdiği konserden sonra 'Kültür Bakanlığı'nın birimlerinin dışında hiç bir kimse etkinlik yapamaz' maddesinin yer aldığı Koruma Kurulu Kararı yayınlandı. Aspendos'ta 7 yıldır hiç bir sanatçının konserine bu maddeye dayanılarak izin verilmedi. Ancak Tarkan konseri ve Sultan Of Dance gösterisinde, kurul kararı 'Etkinlik, bakanlık işbirliğiyle olursa uygundur' maddesiyle delindi. Mydonose Productions da İstemihan Talay'ın da desteğiyle bu maddeyi kullanarak konser iznini yasalaştırdı. Bu nedenle Tarkan konseri afişlerinin altına, (Kültür Bakanlığı işbirliğiyle) yazısı konuldu.
Kim, ne dedi
Tarkan buraya uymaz
Prof. Dr. Tuncay Neyişçi (Antalya Örenyerlerini Koruma Derneği Kurucu Başkanı)
Aspendos Tiyatrosu'nda güçlü ses düzenlerinin kullanılmasının uygun olmadığı bilimsel olarak belirlenmiştir. Tarkan Türkiye'yi tanıtmıştır ama yaptığı müzik itibariyle Aspendos'a uyan bir sanatçı değil.
Bu tekniğe dayanamaz
Doç. Dr. Nevzat Çelik (Arkeolog-Akdeniz Üniversitesi Arkeoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi)
Roma çağında, o dönemin teknolojisine uygun olarak yapılmış bir tiyatro. Bu çağın tekniklerine dayanıp dayanmayacağı düşünülmelidir. Bu da elektronik ses sistemleridir. Duvarlarda çözülmeler ve gevşemeler var. Elektronik ses sistemi, taşları yerinden kaydırmakta ve gevşemelere neden olmaktadır. Elektronik ses sistemlerinin yarattığı yüksek titreşimler, taş blokları bile kaydırıyor.
Elektronik sazla olmaz
Kayahan (Sanatçı)
Aspendos Antik Tiyatrosu, akustikten zarar görebilir. Orada yaklaşık 10 yıl önce ben de konser verdim. Buradaki etkinlikler, elektronik sazlarla değil de akustik sazlarla yapılsa daha iyi olacaktır. Bir de tarihi tiyatroda verilen konserler nitelikli olmalıdır. Niteliksiz konserlere sık sık izin verildiği takdirde tiyatronun yıpranması söz konusudur.
Stadyum gibi sanki
Prof. Dr. Mehmet Arman (Antalya Sanat Derneği Yönetim Kurulu Üyesi- Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi)
Tiyatroda elektronik düzeni kullanan konserlere karşıyız. O tarihi ortamla anlam kazanan konserler verilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Tiyatro, turistik amaçlı kullanılmalı. Bir stadyum gibi, oturma yerleri çok diye kullanılmasına karşıyız. Tarkan konseri eğlence amaçlı bir etkinliktir, sanatsal değildir. Klasik müzik konserlerinde bile katılımcının sınırlandırılması lazım. Çünkü Aspendos son yıllarda hor kullanıldı.
Sınırlama getirilsin
Kayhan Dörtlük (Suna-İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Müdürü)
Aspendos son dönemlerde çok fazla yıprandı. Bu konuda ciddi sınırlandırma getirilmeli. Etkinlikler konusunda seçici olunmalıdır. Bir tarihi zenginliği kaybetmek üzereyiz.
120 desibel ses
Tarkan'ın Aspendos konserindeki ses sistemini, dünyanın en iyi ses sistemi firmaları arasında gösterilen Staras yapacak. Ünlü yıldız ile uzun süredir çalışan Staras'ın kuracağı sistemde en az 100 desibel ses çıkıyor. Kapalı alanlarda müzik yayınının en yüksek 90, açık mekanlarda ise 120 desibel olduğunu kaydeden ses uzmanı Tunç Güneş şu bilgiyi verdi: ‘‘Staras, çıkışları en az 15-20 bin watt olan cihazları kullanıyor. Aspendos'ta kullanacağı en düşük sesli cihazlar bile 100 desibelin üzerinde ses verir. Elektronik sistemlerde yayılım ve akustik ayarları çok önemli. Bu ses oranıyla tiyatro zarar görebilir.’’ Ksalik müzik konserlerinde çıplak ses kullanıldığını, elektronik cihazlara yer olmadığını vurgulayan Tunç Güneş, ‘‘Klasik müzikte, normal bir insan sesinin desibeli vardır. Bu da maksimum 3-4 desibeldir. Bugün dünyanın en iyi tenorlarının ses seviyesi 4 desibeli geçmiyor. Orkestradan çıkan ses seviyesi ise solistle birlikte 50 desibel dolayındadır. Fakat bu ses, elektronik cihaz olmadığı için herhangi bir yıpranmaya neden olmaz zaten’’ diye konuştu.
Onlara izin vermemişlerdi
Koruma Kurulu'nun kararına rağmen Tarkan ve Sultan Of Dance konserlerine Kültür Bakanı İstemihan Talay'ın onayı ile izin verilmesine organizatörler de karşı çıktı. Sezen Aksu konseri için izin alamadıklarını belirten organizatörler, Tarkan'a ayrıcalıklı davranılmasını kınadı. Kurul kararının Kültür Bakanı İstemihan Talay'ın talimatıyla delinmesine bir anlam veremediklerini belirten organizatör Kadir Dursun şu bilgiyi verdi: ‘‘Akustik düzen kurulacağı söylenerek izin alınmış. Pop müziğin akustik düzeni olmaz. Dünyada bir eşi daha olmayan bu yapıya sahip çıkılması gerekir. Bu ayrıcalıklı tavrı anlamak mümkün değil. Bir arkadaşımız, geçen yıl Sezen Aksu ve Yunanlı sanatçı Haris Alexiou konserleri için izin alamadı. Bu yıl da Goran Bregoviç konseri için başvurdu fakat yanıt alamadı.’’
AYNI ANDA 50 DAVUL ÇALACAK
Mydonose Productions'un organize ettiği Akdeniz ve Ege turnesi kapsamında Tarkan'ın Çeşme, Bodrum ve Marmaris'ten sonra 22 Ağustos'ta Antalya'daki konserini Aspendos Antik Tiyatrosu'nda vereceği açıklanınca, kültür-sanat çevreleri ve arkeologlar ayaklandı. Yaklaşık 7 yıldır akustik düzenine zarar verdiği gerekçesiyle yüksek güçlü elektronik ses sisteminin kullanıldığı konserlere izin verilmeyen Aspendos'ta, Tarkan'ın sahneye çıkacak olması ve Sultans Of The Dance'de sadece 50 davulun aynı anda çalacak olması, arkeologları korkutuyor.
PİJAMAYLA EYLEM YAPARIZ
Kültür Bakanı İstemihan Talay'ın özel talimatıyla Tarkan konserine izin verilmesine arkeologlar başta olmak üzere organizatörler, turizmciler ve sanatçılar tepki gösterdi. Karara Aspendos'un bulunduğu Belkıs Beldesi'nde yaşayan halk da isyan etti. Toplu eylem yapabileceklerini söyleyen Belkıs Belediye Başkanı MHP'li Remzi Yıldız, ‘‘Göz göre göre tarihi tiyatroyu yıkıyoruz. Eğer Tarkan konseri yapılırsa, ben de İbrahim Tatlıses, Mahsun Kırmızıgül, Ankaralı Turgut, Coşkun Sabah ve Davut Güloğlu'nu getirip konser verdiririm. Karar iptal edilmezse halkla birlikte tiyatronun önünde toplanıp, Bergama'daki gibi pijamalı eylem yapacağız’’ dedi.
Bu tartışmalar beraberinde Aspendos'un kapasitesini ve dayanıklılık yapısını da gündeme getirdi. Bilimadamları, elektronik ses sisteminin kullanıldığı konserlerin tarihi yapıya zarar verdiğini belirterek, Aspendos'un yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığına dikkat çektiler.
KURUL KARARI NASIL DELİNDİ
Aspendos Antik Tiyatrosu'nda 7 yıl öncesine kadar her türlü konser verilebiliyordu. Kültür Bakanlığı Koruma Kurulu, bir karar alarak, akustik düzenin zarar görmeye başladığını ve elektronik ses sisteminin kullanıldığı konserlere izin verilmeyeceğini açıkladı. 1994 yılında yine Tarkan'ın verdiği konserden sonra 'Kültür Bakanlığı'nın birimlerinin dışında hiç bir kimse etkinlik yapamaz' maddesinin yer aldığı Koruma Kurulu Kararı yayınlandı. Aspendos'ta 7 yıldır hiç bir sanatçının konserine bu maddeye dayanılarak izin verilmedi. Ancak Tarkan konseri ve Sultan Of Dance gösterisinde, kurul kararı 'Etkinlik, bakanlık işbirliğiyle olursa uygundur' maddesiyle delindi. Mydonose Productions da İstemihan Talay'ın da desteğiyle bu maddeyi kullanarak konser iznini yasalaştırdı. Bu nedenle Tarkan konseri afişlerinin altına, (Kültür Bakanlığı işbirliğiyle) yazısı konuldu.
Kim, ne dedi
Tarkan buraya uymaz
Prof. Dr. Tuncay Neyişçi (Antalya Örenyerlerini Koruma Derneği Kurucu Başkanı)
Aspendos Tiyatrosu'nda güçlü ses düzenlerinin kullanılmasının uygun olmadığı bilimsel olarak belirlenmiştir. Tarkan Türkiye'yi tanıtmıştır ama yaptığı müzik itibariyle Aspendos'a uyan bir sanatçı değil.
Bu tekniğe dayanamaz
Doç. Dr. Nevzat Çelik (Arkeolog-Akdeniz Üniversitesi Arkeoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi)
Roma çağında, o dönemin teknolojisine uygun olarak yapılmış bir tiyatro. Bu çağın tekniklerine dayanıp dayanmayacağı düşünülmelidir. Bu da elektronik ses sistemleridir. Duvarlarda çözülmeler ve gevşemeler var. Elektronik ses sistemi, taşları yerinden kaydırmakta ve gevşemelere neden olmaktadır. Elektronik ses sistemlerinin yarattığı yüksek titreşimler, taş blokları bile kaydırıyor.
Elektronik sazla olmaz
Kayahan (Sanatçı)
Aspendos Antik Tiyatrosu, akustikten zarar görebilir. Orada yaklaşık 10 yıl önce ben de konser verdim. Buradaki etkinlikler, elektronik sazlarla değil de akustik sazlarla yapılsa daha iyi olacaktır. Bir de tarihi tiyatroda verilen konserler nitelikli olmalıdır. Niteliksiz konserlere sık sık izin verildiği takdirde tiyatronun yıpranması söz konusudur.
Stadyum gibi sanki
Prof. Dr. Mehmet Arman (Antalya Sanat Derneği Yönetim Kurulu Üyesi- Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi)
Tiyatroda elektronik düzeni kullanan konserlere karşıyız. O tarihi ortamla anlam kazanan konserler verilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Tiyatro, turistik amaçlı kullanılmalı. Bir stadyum gibi, oturma yerleri çok diye kullanılmasına karşıyız. Tarkan konseri eğlence amaçlı bir etkinliktir, sanatsal değildir. Klasik müzik konserlerinde bile katılımcının sınırlandırılması lazım. Çünkü Aspendos son yıllarda hor kullanıldı.
Sınırlama getirilsin
Kayhan Dörtlük (Suna-İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Müdürü)
Aspendos son dönemlerde çok fazla yıprandı. Bu konuda ciddi sınırlandırma getirilmeli. Etkinlikler konusunda seçici olunmalıdır. Bir tarihi zenginliği kaybetmek üzereyiz.
120 desibel ses
Tarkan'ın Aspendos konserindeki ses sistemini, dünyanın en iyi ses sistemi firmaları arasında gösterilen Staras yapacak. Ünlü yıldız ile uzun süredir çalışan Staras'ın kuracağı sistemde en az 100 desibel ses çıkıyor. Kapalı alanlarda müzik yayınının en yüksek 90, açık mekanlarda ise 120 desibel olduğunu kaydeden ses uzmanı Tunç Güneş şu bilgiyi verdi: ‘‘Staras, çıkışları en az 15-20 bin watt olan cihazları kullanıyor. Aspendos'ta kullanacağı en düşük sesli cihazlar bile 100 desibelin üzerinde ses verir. Elektronik sistemlerde yayılım ve akustik ayarları çok önemli. Bu ses oranıyla tiyatro zarar görebilir.’’ Ksalik müzik konserlerinde çıplak ses kullanıldığını, elektronik cihazlara yer olmadığını vurgulayan Tunç Güneş, ‘‘Klasik müzikte, normal bir insan sesinin desibeli vardır. Bu da maksimum 3-4 desibeldir. Bugün dünyanın en iyi tenorlarının ses seviyesi 4 desibeli geçmiyor. Orkestradan çıkan ses seviyesi ise solistle birlikte 50 desibel dolayındadır. Fakat bu ses, elektronik cihaz olmadığı için herhangi bir yıpranmaya neden olmaz zaten’’ diye konuştu.
Onlara izin vermemişlerdi
Koruma Kurulu'nun kararına rağmen Tarkan ve Sultan Of Dance konserlerine Kültür Bakanı İstemihan Talay'ın onayı ile izin verilmesine organizatörler de karşı çıktı. Sezen Aksu konseri için izin alamadıklarını belirten organizatörler, Tarkan'a ayrıcalıklı davranılmasını kınadı. Kurul kararının Kültür Bakanı İstemihan Talay'ın talimatıyla delinmesine bir anlam veremediklerini belirten organizatör Kadir Dursun şu bilgiyi verdi: ‘‘Akustik düzen kurulacağı söylenerek izin alınmış. Pop müziğin akustik düzeni olmaz. Dünyada bir eşi daha olmayan bu yapıya sahip çıkılması gerekir. Bu ayrıcalıklı tavrı anlamak mümkün değil. Bir arkadaşımız, geçen yıl Sezen Aksu ve Yunanlı sanatçı Haris Alexiou konserleri için izin alamadı. Bu yıl da Goran Bregoviç konseri için başvurdu fakat yanıt alamadı.’’