Aşkım dağlarda gezer

Birbirlerine aşık olan ve eşcinsel bir ilişki içine girerek, türlü zorluklar, imkansızlıklar yaşayan iki kovboyun hüzünlü hikayesini anlatan Brokeback Dağı vizyonda.

Bu öyle bir film ki, ne yazsak, filmin ele aldığı konuya, cesaretine övgüler de yağdırsak, lanet de okusak, ak da desek kara da desek, sonuç değişmeyecek. Kimilerinden tebrik alacağız, kimilerinden ise hakaret işiteceğiz. Çünkü dünyanın her yerinde olduğu gibi, ülkemizde de eşcinselliği (gerçi burada söz konusu olan biseksüellik ama onun da bir ayağı eşcinsellikten geçiyor) savunanlar olduğu kadar, yerden yere vuranlar, sapkınlık olarak görenler var. Ve bu her iki grubun bazı üyelerinin konuyla ilgili tepkileri sanılandan çok daha köşeli ve gürültülü olabiliyor.
Onun için baştan söyleyeyim, aşağıda okuyacağınız, eşcinselliği savunan ya da karşı çıkan bir yazı değil, sadece vizyona henüz ayak basmış bir filmi anlatıyor. Brokeback Dağı'nın eşcinsel açılımları bu sayfada değil, başka platformlarda tartışılacak konular. Hatta büyük ihtimalle tartışılmaya başlamıştır bile!

EN İYİ YARDIMCI OYUNCU ADAYIM: BROKEBACK DAĞI

Biz, aşkın başladığı yere, dağımıza dönelim.

Brokeback Dağı, artık sinemayla ilgili ilgisiz neredeyse herkesin bildiği üzere, Brokeback Dağı'nda birbirlerine aşık olan iki erkeğin hikayesini anlatıyor.

Ennis Del Mar (Heath Ledger) ve Jack Twist'le (Jake Gyllenhaal) ilk tanıştığımızda onların eşcinsellikle bir ilgisi olmadığını görüyoruz. Gerçi daha ilk sahnelerde Jack, Ennis'e pek bir hayran hayran bakıyor ama bir şey ima etmeye de çalışmıyor sanki.

İki genç adam Wyoming'e, Joe Aguirre'ın (Randy Quaid) yanına iş bulmak amacıyla gittikleri sırada tanışıyorlar. Joe onları işe alıyor ve bir dizi kurallar koyarak dağa, koyunların başına yolluyor. Bütün bir sezon koyunları otlatacaklar, akşam olduğunda biri koyunların yanında dağda yatacak, onları vahşi hayvanların saldırısından korumak üzere nöbet bekleyecek.

Buradan sonra yaklaşık yarım saat dağ havası soluyoruz. Brokeback Dağı, tüm ihtişamıyla filmde adeta yardımcı rolde. Dağlar, tepeler, dereler, koyunlar, değişen mevsimler ve minimum diyalog.

Sessizliğin, sükunetin ardından gelen fırtına o yarım saatin sonunda kopuyor. Hava şartlarının adım atmayı engellediği bir gece, Ennis ve Jack sabahı aynı çadırda karşılamak zorunda kalınca olanlar oluyor. Jack'in başlattığı öpüşmeye tutucu bir yapısı olan Ennis önce sert karşılık veriyor. Ama o da sonunda dayanamayıp, arzularına teslim oluyor. İki kovboy o geceden sonra kendilerini tutkulu bir ilişkinin içinde buluyorlar. Yaz başlayıp, ayrılma vakti geldiğinde ise, hayatlarına hiç bir şey olmamış gibi devam edip, çalışmak, evlenmek, bir aile kurmak ve toplumun normlarına göre yaşamak zorunda kalıyorlar. Ancak, yıllar önce Brokeback Dağı'nda yaşadıklarını unutmaları mümkün değil.

BU FİLM DE AĞLATIYOR

Bir türlü sönmeyen alevi parlatmaya yönelik ilk adım yine ikilinin tutkulu aşığı Jack'ten geliyor. Ennis, Jack'i coşkuyla kucaklasa da, çocukluğunda yaşadığı bir olayın ve çevre şartlarının neden olduğu homofobik yapısı nedeniyle, zor günler geçiriyor. Ayrı olduklarında bile birbirlerine olan bağlılıklarını yitirmeyen bu iki insan, toplumun baskıları altında ezildikçe acı çekiyor, birbirlerinden ayrı kalıyor, ama aşklarından asla vazgeçmiyorlar.

Konu kabaca böyle işte. Kabaca diyorum, çünkü arada gerçekten çok ince detaylar var. Duygularına, dürtülerine engel olamayan ama suçluluk duygusuyla kendini yiyip bitiren iki insanın bu dikenli yoldaki yolculuğunu izlemek insana acı veriyor, hatta kimi yerde ağlatıyor.

İlişkilerde çoğu zaman geçerli olan kural nedir? Birlikte olmak ne kadar imkansızsa, aradaki bağ ve tutku da o kadar güçlü olmaz mı? Toplumun ve özellikle Ennis Del Mar'ın içinden gelen baskı nedeniyle istedikleri gibi yaşayamayan bu iki adamın öyküsünde, çoğu kadın erkek hikayesinden daha fazla tutku, arzu, hüzün ve aşk var. Filmin sonunda dolapta asılı duran gömlek her şeye tercüman oluyor zaten. İki insan arasındaki sevgiyi, bağlılığı basit bir eşya ancak bu kadar güzel anlatabilir.

Filmin başarısının arkasında yatan en önemli unsur tabii ki, senaryoda da imzası olan Tayvanlı ünlü yönetmen Ang Lee. Hem Tayvan'dayken hem de Hollywood'a geldiğinde önemli filmlere imza atan Lee, farklı tarzlardaki son iki filminden sonra yine çok farklı sularda yüzdüğü bir yapımla karşımıza çıktı ve Oscar töreninden elinde En İyi Yönetmen Oscar'ıyla ayrıldı.

EŞCİNSELİ OYNAMAK İÇİN CAN ATMIŞ

Ang Lee, Brokeback Dağı projesini yapmaya karar verdiğinde, aşması gereken ilk ve belki de en büyük engel doğru oyuncuları bulmak olmuş. Hem yetenekli hem bu roller için uygun olup, hem de eşcinsel erkeği oynamayı kabul edecek erkek oyuncu bulmak çok da kolay değil tabii.

Sonuca baktığımızda Lee'nin Heath Ledger ve Jake Gyllenhaal'a teşekkür borçlu olduğunu görüyoruz. Heath Ledger, rolü alabilmek için Lee'nin karşısında çok ter dökmüş, ama büyük çabalar sonucu aldığı rolün de hakkını fazlasıyla vermiş. Ledger, filmin ilk başlarında kelimeleri, ağzındaki lokmayı çiğnemeyen çocuk misali, ağzının içinde yuvarlıyor ve bu nedenle de ne dediğini anlamaya çalışanları biraz rahatsız ediyor. Ama genel resme bakıldığında oynadığı karakterin bütün iç fırtınalarını, ortalığı ayağa kaldırmadan, sakin sakin perdeye yansıtmayı çok iyi becerdiği söylenebilir. Oscar, Capote rolüyle Philip Seymour Hoffman'a gitti, ama her iki filmi de gördükten sonra gönlümün Oscar'ını ben Heath Ledger'a verdim.

Brokeback Dağı, 'eşcinsel kovboyların hikayesi' etiketini yemiş olması nedeniyle ilk etapta pek çok insanın önyargılı yaklaştığı bir yapım oldu. Ama filmin izleyenlere bu basit tanımlamanın ötesinde çok şey vaat ettiğini söylemek gerek. Ang Lee'nin filmi, imkansızlıklarla dolu, hüzünlü bir aşk öyküsü; aşkı bulup, ne yapacaklarını şaşıran iki insanın hikayesi.

İlk başta da dediğim gibi burada eşcinselliği tartışacak halimiz yok. Diyebileceğimiz tek şey karşımızda, hikayesini iyi anlatan ve bugüne dek aldığı bütün ödülleri hak eden nitelikli bir sinema filminin durduğu.

İyi anlatılmış bir hikaye, müthiş bir sinematografi, fotoğrafı çekilip tablo niyetine duvara asılabilecek pastoral görüntüler, başarılı bir oyuncu yönetimi, izleyenin ağzını açık bırakacak, etkileyici oyunculuklar, tüm bunlara eşlik eden enfes müzikler...

Brokeback Dağı için daha ne denebilir, bilmiyorum.

İyi film işte. Gerisi boş.

BROKEBACK DAĞI
Yön: Ang Lee
Oyn: Heath Ledger, Jake Gyllenhaal, Randy Quaid
Tür: Dram-Romantik
Süre: 134 dk.