Aşırı spor öldürebilir

İtalyan Fiorentina futbol takımının kaptanı Davide Astori (31) geçtiğimiz gün otelde, uykusunda yaşamını yitirdi. Astori, kalp krizinden ölen ne ilk ne de son sporcu olacak. Profesyonel sporcuları çağımız gladyatörlerine benzeten spor hekimi ve kardiyolog Prof. Dr. Erdem Kaşıkçıoğlu, sporun, gizli ve sessiz kalp ve damar hastalıklarının daha erken ve hızla ciddi bir sorun olarak ortaya çıkmasına yol açtığını söylüyor.

Sporculardaki ölümlerin bir kısmı spor müsabakaları sırasında görülürken, önemli bir kısmı ise müsabaka ve antrenmanlardan saatler sonrasında ortaya çıkıyor. Prof. Dr. Kaşıkçıoğlu, “Saha içinde ve dışında yaşanan bu ölümler, bir meslek kazası ya da sıradan bir olgu değil. Olası nedenleri bilmek, yeni ölümlerin engellenmesi açısından önemli” diyor.

Sporcu ölümlerine yol açan ana neden sporcularda da toplumdaki sıklıkta görülen, gizli ve sessiz şekilde taşınan kalp ve damar hastalıkları. Örneğin yaklaşık 500 kişide bir kişide görülen hipertrofik kardiyomiyopati (kalp kasının anormal ve biçimsiz kalınlaşması), doğal olarak sporcular için de aynı oranlarda risk yaratıyor. Normalde spor yapmazsa büyük ihtimalle ileri yaşlarda şikâyetlere yol açabilecek bu hastalık, sporcularda gizli bir sorun olarak daha erkenden, şikâyetler daha gelişmeden ölüme neden olabiliyor. Prof. Dr. Kaşıkçıoğlu, “Bazen tanısı zorlukla konulabilen bazı yapısal kalp ve damar sorunları da ciddi problemler ortaya çıkıncaya kadar çoğunlukla sessiz seyredebiliyor. Değişik şekillerde ortaya çıkabilen yapısal kalp-damar kusuru olan bir sporcuda, tüketici bir antrenman veya müsabaka yaptığında kalbin bozulan beslenmesi sonrasında ölümcül ritim bozuklukları ortaya çıkıyor” diye anlatıyor.

SPOR VAROLAN SORUNU TETİKLEYEBİLİYOR
Peki spor gizli sorunları nasıl tetikliyor? Prof. Dr. Kaşıkçıoğlu, “Kalp sadece kastan ibaret değil. İçinde bir dolaşımı ve sinir sistemi var. Bu sinir sistemi sayesinde yıllarca bedenin ihtiyacına yanıt verecek düzende atar. Gizli kalp-damar sorunları olan sporcularda, yoğun antrenman ve müsabakalar bu düzeni bozabiliyor. Bunun sonucunda ciddi ritim bozukluklarının veya kalbin elektriksel şebekesinde ölümcül anormalliklerin ortaya çıkmasını kolaylaştırabiliyor. Ayrıca değişen dereceler, ulaşılması gereken çıtaların yükselmesi ve de bitmek tükenmek bilmeyen antrenmanlar da kapasite ve sınırları zorluyor” diyor.

HAFTADA 10 SAAT KRİTİK EŞİK
Özellikle spor sırasında veya sonrasında, göğüs ağrısı, çarpıntı, halsizlik, baş dönmesi veya bayılma, nefes darlığı, çabuk yorulma gibi herhangi bir şikâyeti olmasa bile haftada 10 saatin üzerinde yoğun bir şekilde spor yapıldığında, ailesinde kalp hastalığı olanlar spora başlamadan önce ve sonrasında ileri inceleme ve değerlendirmelerden geçirilmeli.

SICAK VEYA SOĞUK DUŞA DİKKAT
Spor sonrası saatler birçok doku ve organ özellikle de kalp ve damar sistemi için en hassas ve kırılgan dönem. Spor sonrası uyulması gereken kuralları Prof. Dr. Kaşıkçıoğlu şöyle hatırlatıyor:

Sporcu kendini iyi hissetmiyorsa, o gün yoğun bir tempoda spor ya da antrenman yapmaktan kaçınmalı. Herhangi bir enfeksiyon hastalığı geçiriyorsa, ateşi varsa da spor yapmamalı.

Spor sonrası sıcak veya soğuk suyla duş alınması doğru değil. Gerek sıcak gerekse soğuk suyla yapılan duşlar, kalp krizi, felç ve ölümlere yol açabiliyor. En iyisi ılık duş.

Sıvı alımına dikkat etmek önemli. Yetersiz sıvı alımı dokuların toparlanmasını zorlaştırıyor. Hatta uzun süren yoğunluklara yol açıyor.

İçerikleri uygun olmayan sporcu içecek ve ürünlerinden, enerji içeceklerinden kaçınılmalı. Enerji içecekleri başlı başına bir uyarıcı ve ölüm sebebi olabiliyor.

Spor sonrası ilk saatlerde aşırı yemek yenmemeli.