Aşırı sıcaklar yerini yağmura bıraktı… Eylül boyunca hava nasıl olacak?
Güncelleme Tarihi:
Eylül ayının gelişiyle birlikte yurt genelinde hava şartlarında hızlı bir değişim gözlemleniyor. Marmara başta olmak üzere birçok bölgede ani sel, su baskını, yıldırım, yerel dolu yağışı ve kuvvetli rüzgâr gibi olumsuz hava koşullarına dikkat edilmesi gerektiği uyarıları yapılıyor. Bu yıl yaz mevsiminin bir ay daha uzun süreceği öngörülürken, ani yağışlar bu durumu nasıl değerlendireceğimiz konusunda kafa karışıklığı yaratıyor. Peki, parçalı bulutlu ve yağmurlu hava koşulları ne kadar sürecek? Eylül boyunca ve ekim ayında bizi nasıl bir hava bekliyor? Meteoroloji Uzmanı Dr. Güven Özdemir ile konuştuk.
Eylül ayıyla birlikte rekor kıran aşırı sıcaklar geride kaldı. Bir anda Marmara başta olmak üzere yurdun büyük bölümünde hava şartlarında hızlı değişim olurken; ani sel, su baskını, dolu yağışı gibi olumsuzluklara dikkat edilmesi gerektiği uyarıları peş peşe geldi.
Öyle ki şiddetli sağanaklar, geçtiğimiz iki gün boyunca batı ve iç kesimlerde olumsuzluk yarattı. Hatta Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Kırklareli ve Tekirdağ’a turuncu, İstanbul dahil 22 il için ise sarı kodlu yağış uyarısı yaptı.
Peki bir anda adeta sonbahar sağanağı yaşanmasını nasıl yorumlamak gerekiyor? Eylül boyunca hava nasıl olacak?
‘KARADENİZ ÜZERİNDEKİ ALÇAK BASINÇ SİSTEMİ, TÜRKİYE’YE YAĞIŞ GETİRİYOR’
Konuyu İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Meteoroloji Uzmanı Dr. Güven Özdemir’e danıştığımda “Avrupa’da son günlerde yüksek basınç ve sıcak hava etkili. Ancak Türkiye’nin özellikle de Karadeniz’in üzerinde soğuk hava var. Karadeniz üzerindeki alçak basınç sistemi, Türkiye’ye yağış getiriyor. Atmosferdeki konvektif ve termodinamik etkiler, oraj hücrelerinin (Bu hücreler, genellikle ani ve güçlü hava olayları ile ilişkili) oluşumuna yol açarken, coğrafi ve topografik özellikler yağışın şiddetini etkiliyor” dedi.
‘EYLÜL AYININ RİSKLİ BİR DÖNEM OLACAĞI DÜŞÜNÜLÜYOR’
Eylül ayının riskli bir dönem olacağını söyleyen Dr. Güven Özdemir, “Global olarak, yeryüzü sıcaklıkları ortalama 1,3 derece artmışken, bazı metropollerde bu artış 2 dereceyi buluyor. Deniz yüzey suyu sıcaklıkları ise normalin 3 derece ila 5 derece üzerinde. Karadeniz üzerindeki soğuk hava kütlesi ve sıcak deniz suyu arasındaki konvektif hava hareketleri, Batı Karadeniz üzerinde üst seviye alçak basıncın hızlı dönmesine ve kuvvetli sağanak yağışlara yol açıyor” dedi ve ekledi:
“Bu sistem, genellikle deniz üzerinde kuvvetlenirken Marmara Bölgesi, İstanbul’un Karadeniz kıyıları ve metropol üzerinde sağanak yağışlar, güçlü rüzgârlar ve gök gürültülü hava koşulları oluşturuyor. Hava sıcaklıklarında mevsim normallerinin üzerinde ve altında dalgalanmalar bekleniyor. Kısacası, Eylül ayının riskli bir dönem olacağı düşünülüyor.
DOLU YAĞIŞLARI GÖRÜLEBİLİR
Bu sistemin en az 15 gün boyunca etkili olmasının beklediğini söyleyen Dr. Güven Özdemir, “Bazı illerimizde özellikle de Kırklareli’nde görülen dolu yağışı gibi hava olayları diğer bölgelerimizde de görülebilir. Ancak bu durum yüzey şekli ve bölgedeki hava sıcaklığına bağlı olarak değişir. Dolu genellikle 5-50 mm çapında olur ve nadiren 50 mm’den büyük olabilir. Ayrıca dolu, dar alanlarda kısa süreli yağışlar yapabilir ve büyük dolular tehlike oluşturabilir, zararlara yol açabilir” dedi.
EKİMDE HAVA NASIL OLACAK?
“Ekim ayında yağışların şiddeti ve kapsamı, deniz yüzey sıcaklıkları ve üstteki soğuk hava kütlelerine bağlı olarak değişir” diyen Dr. Güven Özdemir, “Sera gazlarının artışı nedeniyle, üst seviyedeki soğuk hava yer seviyesine indiğinde, fırtınalı havada donmuş su damlaları ve buz topakları dolu şeklinde yağışa dönüşebilir” ifadelerini kullandı.
Ülkemizde üretimi ve satışı yapılan dolu topları, özellikle Çanakkale'deki Batak Ovası gibi bölgelerde çiftçiler arasında anlaşmazlıklara yol açıyor. Sosyal medyada tartışılan bu dolu toplarının gerçekten etkili olup olmadığı merak ediliyor. Dr. Güven Özdemir, dolu savar topu veya roketlerinin zararı azaltma amacıyla kullanıldığını ancak etkilerinin belirsiz olduğunu belirtti. Cihazların verimli olması için meteoroloji gözlem istasyonlarından ve radarlarından dolu oluşumuna dair önceden bilgi alınması ve koordinasyon sağlanması gerektiğini, dolu başlamadan önce harekete geçilmesi gerektiğini vurguladı.
Fotoğraflar: iStock