Aşiret reisleri ve şeyhler Meclis'e

Siyasi partiler için büyük oy potansiyeli gözüyle bakılan aşiret ve şeyhler 3 Kasım seçimlerinde yine büyük rol oynayacak. Diyarbakır, Şanlıurfa, Bitlis, Van, Hakkári, Batman, Şırnak, Bingöl, Adıyaman, Siirt, Elazığ ve Mardin'de yaptığımız araştırmada 60'ın üzerinde aşiret lideri ve şeyhe milletvekiliği için ön sıralarda yer verildi. Siyasi partilerde yer alan aşiret liderleri ve aşiretleri ile şeyhlerin dağılımı şöyle:

ANAP: Eyüp Cenap Gürpınar (Şeyh), Seyit Eyüpoğlu (Şıhanlıoğlu aşireti), Mehmet Ekinci (Seydan aşireti), Şerif Bedirhanoğlu (Burukan aşireti), Abdülkadir Seyitoğlu (Şeyh), Nusret Öner (Dıri aşireti), Ataullah Hamidi (Şeyh), İrfan Arslan (Goran aşireti), Haluk Kaya (Hisar aşireti), Fevzi Sevgili (Şeyh), Süleyman Çelebi (Çelebi aşireti), Abdurrahman Abay (Kıçan aşireti), Haşim Haşimi (Şeyh).

AKP: Zülfükar İzol (İzol aşireti), Nuri Dağdağa (Bekiran aşireti), Ahmet İnal (Badıka aşireti), Mehmet Ali Suçin (Alikan aşireti), A.Veli Seyda (Şeyh), Mehmet Beşir Hamidi (Şeyh), Selahattin Dağ (Dağ aşireti).

CHP: Turun Tüysüz (Kalender aşireti), Ahmet Öncel (Badıllı aşireti), Ahmet Kıran (Kejan aşireti), Mehmet Kartal (Burukan aşireti), Necmi Yağızer (Burukan aşireti), Esat Canan (Dostki aşireti), Abdulhalik Özdinç (Gıravi aşireti), M.Nezir Nasıroğlu (Sinika aşireti), Cemil Taşkın (Sıpertiyan aşireti), Sait Doğan (Hıdırsor aşireti).

MHP: Mahmut Özyavuz (Cumeyli aşireti), Fudayıl Yüksel (Melkişo aşireti), Adil Gökçe (Mamkuran aşireti).

DYP: Sedat Edip Bucak (Bucak aşireti), Uğur Esat Akgül (Mersavi aşireti), Encet Akıl (Karakeçi aşireti), Paşa Kurşunluoğlu (Buruki aşireti), İskender Ertuş (Ertuşi aşireti), İsmet Beyhan (Mamkuran aşireti), Hakkı Töre (Beg aşireti), Faris Özdemir (Raman aşireti), Hüseyin Yaşar (Şerro aşireti), Kamil Atak (Tayan aşireti), Kazım Babat (Guyan aşireti), M.Salim Ensarioğlu (Ensarioğlu aşireti).

SP: İsmail Yazmacı (Kuran aşireti), Ahmet Kırvar (Kırvar aşireti), Sait Badıllı (Badıllı aşireti), Abdulhaluk Mutlu (Şeyh), Hüseyin Mutlu (Şeyh), Hüsamettin Korkutata (Şeyh), Abdullah Gökçe (Mamkuran aşireti)

DSP: Nevzat Çelik (Şigo aşireti), Mehmet Çelik (Şigo aşireti)

YTP: Evliya Parlak (Pinyaniş aşireti), Cihan Güven (Meman aşireti)

DEHAP: Ahmet Türk (Türk aşireti)

BAĞIMSIZLAR: Sabahattin Cevheri (Şeyhanlı aşireti), Mustafa Zeydan (Pinyaniş aşireti), Naim Geylani (Şeyh), Faruk Septioğlu (Şeyh)


UZMAN GÖRÜŞÜ


Aşiretler siyasetin can damarı

DİCLE Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dekan Yardımcısı sosyoloji bölümü öğretim üyesi Yardımcı Doç. Rüstem Erkan, bölgede adayların bir bölümünün aşiret reisi, ya da aşiretin desteğini aldığını belirterek, şunları söyledi:

‘‘Bölgede siyaseti aşiretler belirliyor. Cumhuriyet'in kuruluşundan beri devam eden aşiretlerin etkisi kırılmamış. Batı'da Cumhuriyet ve demokrasi feodalizmi tasfiye ederek ortaya çıkarken, Türkiye'de ise Osmanlı'dan kalan miras günümüze kadar devam ediyor. Eskinin aşiret reisleri, bugünün işadamları veya siyasetçileri olarak ortaya çıkıyor. Türkiye'deki siyasi partiler, seçmenle birebir ilişki kurmaktansa bir aşiret reisi ile ilişki kurup 20-30 bin oyu denetlemesi daha kolay olduğu için bu sistemi devam ettirmiştir. Siyasi partiler bu aşiret yapısının değişmesi için ciddi bir çaba göstermemiştir.’’

Erkan, aşiret yapısının değişebilmesi için tüm ekonomik altyapının değişmesi gerektiğini, kırsal kesimde yaşayan nüfusun azalması gerektiğini kaydederek, şöyle konuştu:

‘‘Sanayinin yaratmış olduğu iş gücü nedeniyle kentleşme ortaya çıkmalı. Aşiret reisi miletvekili olduğu zaman aşiret üyelerinin iş bulma, ihale alma, kredi alma gibi olanaklarını sağlayacakları düşünülüyor. Meclis'teki bir milletvekilini transfer etmek ile aşiret reisini transfer etmek aynı şeydir. Aşiretlerin siyasal tercihi önemli değildir. Bir seçimde sağ partiyi destekleyen aşiret, diğer seçimde sol partiyi destekleyebiliyor.’’