Asıl Siyam ikizleri Chang ile Eng

Kafa ya da bedenlerinin bir bölümü birbirine yapışık olarak dünyaya gelen tek yumurta ikizlerine ‘‘Siyam ikizleri’’ denilmesinin nedeni onlar. Bu iki Siyamlı erkek kardeÅŸ, göğüs kafeslerinden karınlarına kadar birbirine yapışık olarak 1811'de doÄŸdu. 63 yıl sonra ömür boyu paylaÅŸtıkları yatakta birkaç dakika arayla öldüler. Zeki, zarif ve çalışkandılar. Avrupa ve ABD'de sirklerde gösteri yaptılar, saraylarda krallara, kraliçelere takdim edildiler. Star haline geldiler. Ama saygı görmeyi de baÅŸardılar. BaÅŸarılı birer çiftçi, iyi birer eÅŸ ve toplam 21 çocuÄŸun babası olarak öldüler. Çocuklarından hiçbiri ikiz deÄŸildi, ama torunları arasında pek çok ikiz vardı. Ä°lginç tesadüf, bu yazı yazılmadan 10 gün önce, AP Ajansı, Chang'in torun torunlarından Brian Bunker'ın, ikiz kardeÅŸi Brad'i öldürdüğünü bildiriyordu.Chang ve Eng 1811'de bugün Tayland olarak bildiÄŸimiz Siyam'da, baÅŸkent Bangkok yakınlarındaki Mekong Nehri’nin kenarında bir köyde fakir bir balıkçı ailesinin çocukları olarak doÄŸdular. Siyam Kralı II. Rama, yapışık ikizlerin uÄŸursuzluk getireceÄŸine inanarak öldürülmelerini emretti. Ancak aradan zaman geçip hiçbir kötü olay olmayınca bu emrini geri aldı. Chang ve Eng'in diÄŸer çocuklardan eksiÄŸi yoktu, fazlası vardı. Zamanında yürüdüler, konuÅŸtular, babalarıyla balığa çıktılar. OlaÄŸanüstü bir uyum içinde kürek çekiyor, balık avlıyorlardı. Birbirlerine sarılarak tepeden aÅŸağı yuvarlanmayı çok seviyorlardı. Bu sayede göğüslerindeki baÄŸ birkaç santim uzadı ve biraz ayrılabildiler.Bir süre sonra babalarını bir kolera salgınında kaybettiler. Onun yerine balıkçılığa baÅŸlayıp, kalabalık ailelerini geçindirmeyi baÅŸardılar. 16'ncı doÄŸum günlerinde, yeni Siyam Kralı III. Rama, şöhretleri yayılan ikizleri görmek istedi. Kralın huzuruna çıkarılıp armaÄŸanlara boÄŸuldular. Siyam'da bulunan Amerikalı tüccar Kaptan Coffin ve Ä°ngiliz ortağı Robert Hunter, ikizleri Batı'ya götürüp göstererek para kazanmaya karar verdi. Çocukların annesini ikna ettiler, ona 3 bin dolar karşılığında ikizlerin 21'inci doÄŸum gününde sona erecek bir anlaÅŸma imzalatmayı baÅŸardılar. Anne bu paranın yalnız 500 dolarını alabildi. Siyam Kralı iki gencin ülkeden ayrılmasına zorlukla razı geldi. Sonunda 1829'da ikizler patronlarıyla ABD'ye gittiler.KRALLARIN GÖZÃœNÃœ KAMAÅžTIRIYORLAR1829'da ilk kez sahneye çıktıkları Boston kentinde sadece nasıl yürüyüp koÅŸtuklarını gösteriyor, seyircilerin sorularına cevap vermekle yetiniyorlardı. Sonraları, zıplamaya, hoplamaya, takla atmaya, ne kadar güçlü olduklarını ÅŸiÅŸman seyircileri havaya kaldırarak göstermeye baÅŸladılar. Ä°ngiltere'de büyük bir hızla kendi aralarında badminton tipi bir top oyunu oynayarak insanların gözlerini kamaÅŸtırdılar. Artık saraylara çaÄŸrılıyor, Kraliçe Victoria'nın önünde reverans yapıyor, salonlarda vals eder gibi zarif bir uyumla hareket ediyorlardı. Zekiydiler. Ä°yi Ä°ngilizce konuÅŸuyor, esprili cevaplar veriyorlardı. Bir hilkat garibesi olarak kabul edilmelerine raÄŸmen, saygı görmeyi de baÅŸarıyorlardı. Sadece bir keresinde Fransız hükümeti ‘‘küçük çocukların akli dengesi üzerinde zararları olabileceÄŸi’’ gerekçesiyle sınırdan girmelerine izin vermemiÅŸti.Ama Chang'la Eng'in sabrı tükenmekteydi. Menajerleri Hunter ve Coffin'den memnun deÄŸillerdi. Bir gün Amerika'dan Ä°ngiltere'ye gemiyle giderlerken, patronları kendisine birinci sınıf bileti alıp onları da ambarlara atınca çok fena kızdılar. Para sorunları da vardı. Ayda 50 dolar alıyorlardı, oysa saÄŸladıkları gelir bin doları aşıyordu.O dönemde sarı ırktan iki gencin, köle olmasalar bile, beyaz ırktan Batılı patronlarına baÅŸ kaldırması o kadar kolay deÄŸildi. Ama Chang ve Eng belli ki akıllı, saÄŸduyulu gençlerdi. 1832'de bağımsızlıklarını ilan ederek kendi baÅŸlarına yedi yıl daha gösterilerine devam ettiler. Yeterince para biriktirdikten sonra artık yerleÅŸik hayata geçmeye karar verdiler.Ä°KÄ° KIZ KARDEÅžLE EVLENÄ°YORLAR1839'da, ABD'nin en ilkel, en az nüfuslu, ekonomisi tamamen tarıma dayalı eyaletlerinden biri olan Kuzey Carolina'ya yerleÅŸtiler. ABD vatandaşı olan Chang ve Eng, yeni vatanlarına baÄŸlılıklarını göstermek için, Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nın önemli muharebelerinden biri olan Bunker Hill Savaşı'ndan esinlenip Bunker soyadını aldılar. Bin dönümlük bir toprak satın alan kardeÅŸler, çiftçiliÄŸe baÅŸladı.Aralarından ilk aşık olan Chang'di. KomÅŸu çiftlikten 17 yaşındaki güzel Adelaide (Addie) Yates'e vurulmuÅŸtu. Gizlice buluÅŸmaya baÅŸladılar. Tabii bir üçlü halinde... Sonunda Addie, kendisinden bir yaÅŸ büyük ablası Sarah (Sally)'ı da bu randevulara getirmeye baÅŸladı, böylece Eng ihmal edilmiÅŸ olmayacaktı. Bu dörtlü, bir süre gizlice buluÅŸtuktan sonra, nihayet evlenmeye karar verdi. Evlenme fikrine en çok direnen Sally oldu, ama sonunda onu da ikna ettiler, kabul etmeseydi bütün proje suya düşecekti. Üçlü bir evlilik yerine dörtlü bir evlilik daha makuldü.Tabii kızların ailesi ve kasaba ahalisi bu fikri paylaÅŸmıyordu. Kimileri bu evliliÄŸin dine aykırı olduÄŸunu söylüyor, Chang'le Eng'in dostları ‘‘felaketle sonuçlanır’’ diye ikizleri uyarıyordu.Sonunda dört sevgilinin kaçmaya karar verdiÄŸini anlayan Yates ailesi, razı oldu. O noktada, iki kardeÅŸ ameliyatla birbirlerinden ayrılma fikrini ilk kez düşündüler. Gizlice Philadelphia'ya gidip doktorlara göründüler. Geri döndüklerinde Adelaide ve Sally onları gözyaÅŸlarıyla karşıladı, ameliyat olmamaları için yalvarıp yakardılar. ÜÇ GÃœNDE BÄ°R EV DEĞİŞTÄ°RÄ°YORLAR1843'te evlenen dörtlü, Wilkesboro kasabasına yakın bir tepede Chang'la Eng'in inÅŸa ettiÄŸi bir eve taşındılar. Kocaman yatakları tabii kasabada merak konusuydu... Adelaide'le Sally arka arkaya çocuk doÄŸurmaya baÅŸladılar. Çocukların bazılarının aynı gün doÄŸduÄŸu bile oluyordu. Bu mutluluk 1852'de sona erdi. Ä°ki kız kardeÅŸ artık anlaÅŸamıyordu. O güne kadar bir kere bile kavga etmemiÅŸ olan, birbirleriyle anlaÅŸmak için konuÅŸmaya bile ihtiyaç duymayan Chang ve Eng, karılarının tarafını tuttukları için ilk kavgalarını yaptılar.Bir süre sonra çözüm bulundu. BaÅŸka bir ev inÅŸa edildi, iki kız kardeÅŸ ayrı ayrı yaÅŸamaya baÅŸladılar. Peki kocaları ne yapıyordu? Çareyi buldular ve ölünceye kadar hiç sektirmeden uyguladılar. Üç günde bir, bir erkek kardeÅŸ diÄŸerinin evinde misafir oluyordu...Ancak çok sevdikleri karılarının arasındaki ayrılık, Eng'in pokere, Chang'in de içkiyi olan düşkünlüğünü arttırmıştı. Sonunda mal varlıklarını da ayırdılar. Chang daha fazla toprak, Eng daha fazla köle alarak aralarında anlaÅŸtılar.Sonra Amerikan İç Savaşı patlak verdi. SavaÅŸtan büyük zararla çıktı iki kardeÅŸ. Hele bütün servetini kölelere yatıran Eng, ABD'de kölelik kaldırılınca bayağı fakir düştü. Bugün de Eng'in torunlarının torunları, kendilerini ‘‘ailenin fakir kanadı’’ olarak kabul ediyor...CHANG BÄ°R GÃœN ENG'E BIÇAK ÇEKÄ°YORMali açıdan sıkıntıya düştüklerinde, Chang ve Eng hemen ülke içinde bir tura çıkıyor, saÄŸda solda birkaç gösteri yapıp para topluyorlardı. 1868'te kızlarından ikisini de yanlarına alarak Avrupa turuna çıktılar. Amaçlarından biri de yeniden doktorlara görünmek, ameliyat ihtimalini tartışmaktı. Tur çok baÅŸarılı geçti, ancak hekimler bıçak altına yatarlarsa bir daha kalkmayacaklarını söylediler ikizlere. Aralarında olaÄŸanüstü bir uyum vardı. Tanıklar, onların hiç konuÅŸmadan anlaÅŸtıklarını ÅŸaÅŸkınlıkla gözlemliyordu. Chang, ikizlerin sol tarafıydı, kardeÅŸinden birkaç santim kısaydı. Dominant karakterli olan oydu, daha zeki, ama daha asabiydi. Eng, daha içine kapanıktı, ama entelektüel ilgi alanları kardeÅŸininkinden çok daha fazlaydı. Doktorlar yaptıkları incelemelerde, ikisini birbirine baÄŸlayan dokunun bir kıkırdak kadar sert olduÄŸunu görmüşlerdi. 1870'te ülkelerine geri dönen kardeÅŸlerin arası iyice açılmıştı. Bir gün Chang, Eng'e bıçak çekti. Sonunda aile doktorlarına giderek hemen ayrılmak istediklerini söylediler. Doktor onlara masasının üzerindeki aletlerini gösterdi ve sordu: ‘‘Neyi tercih edersiniz? Aranızdaki bağı mı keseyim, yoksa kafalarınızı mı? Ä°kisi de nasıl olsa aynı kapıya çıkacak. Ama biriniz ölürse, diÄŸerini yaÅŸatmak için ameliyat yapmaya söz veriyorum.’’CHANG ÖLÃœNCE ENG DE GÄ°DÄ°YORFakat doktor bunu da yapamayacaktı. Eng 17 Ocak 1874'te sabah uyandığında Chang'in yanında ölü olarak yattığını gördü. Titremeye, terlemeye baÅŸladı. Son sözleri ‘‘Öyleyse ben de gidiyorum’’ oldu. Bir süre sonra öldü.Ä°ki kardeÅŸ, o kadar meÅŸhurdular ki, ölüm haberleri dünya gazetelerinin birinci sayfalarında çıktı. Tıp dünyasının çok yakından bildiÄŸi, takip ettiÄŸi bir ikiliydiler. Hemen otopsi yapıldı. Chang zaten dört yıl önce bir inme atlatmıştı. Onun ölüm nedeninin yeni bir beyin kanaması olduÄŸu hemen ortaya çıktı. Peki ama o sırada sapasaÄŸlam olan Eng neden ölmüştü? Doktorlar rapora ‘‘şok sonucu’’ diye yazdılar. Ama aralarında bu konuyu çok tartıştılar. O sırada yapılan açıklamalardan biri, tıp açısından hiçbir anlam taşımasa bile, belki de onların hayatını en iyi ÅŸekilde açıklıyordu: Ölüm soldan saÄŸa geçmiÅŸti, çünkü onlar aslında birdiler.Â