Aşıda yeni tartışma: 3. dozda Türk aşısı olur mu?

İLK HANGİ AŞIYSA SON DA O OLMALI

Ege Üniversitesi Çocuk Enfeksiyon Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Zafer Kurugöl: Şimdiye kadar olan aşı tecrübemiz gösterdi ki aşılanan bebeklere bir yıl sonra aynı aşıyla hatırlatma dozu yapılması gerekiyor. Bu korona için de gerekli olabilir. Ancak buradaki kural hatırlatma dozunun ilk aşılama hangi aşıyla yapılmışsa onunla yapılmasıdır. Yani bir kişiye Sinovac uygulandıysa yine Sinovac, BioNTech yapıldıysa yine BioNTech uygulanmalı. Şu anda Türkiye’de 20 civarında aşı çalışması var. Bunlar içinde en önde olanı Erciyes Üniversitesi’nin inaktif aşısı. Bu aşıyla ilgili faz 2 çalışmasının sonuçları henüz açıklanmadı. Faz 2 başarılı olursa, faz 3 çalışmasına geçilecek. Hatırlatma dozunun yerli aşıyla yapılması düşünülüyorsa, faz 3 çalışmasının bir bölümü önceden Sinovac ile ilk iki dozu yapılmış kişilere yapılmalı. Bu çalışmada, önceden Çin aşısı yapılan kişilerde yeterli antikor cevabı oluştu mu bakılmalı. Yeterli bağışıklık sağlanır ve yan etki görülmezse bu sonuçlara göre, insanımıza hatırlatma dozunun Türk aşısıyla yapılması doğru olur. Ancak bu şekilde yapılırsa, uluslararası kabulü açısından sorun olmaz ve etik sorun yaratmaz.

HATIRLATMA DOZU FARKLI AŞI OLABİLİR

Ankara Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. İsmail Balık: Hatırlatma dozu, bağışıklık sistemini tanıtma dozları diyebileceğimiz ilk dozlardan bir süre sonra etkinliğin azalmasıyla tekrar bağışıklık sistemini hatırlatma yaparak güçlendirme amaçlı yapılır. Şu anda koronavirüs aşılarının dizaynı daha kalıcı bağışıklık için başlangıçta iki doz yapılması yönünde oldu. Bu iki dozdan sonra 6 ay bir yıl arasında bağışıklık etkisi zayıflamaya başlıyor ve biz bu sürede hatırlatma dozuyla zayıflayan bağışıklığı güçlendirmeyi amaçlıyoruz. İlk iki dozu aynı aşıyla olan kişiler bence hatırlatma dozunu farklı bir aşıyla yaptırabilirler. Bu bizim üreteceğimiz inaktif aşı olabileceği gibi BioNTech ya da Sputnik aşısı da olabilir. Farklı aşıyla hatırlatma dozu yapmak belki de daha avantajlı olabilir.

MRNA VURULANA İNAKTİF YAPILMAZ

Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği Erişkin Bağışıklama Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. İftihar Köksal: “Eğer kişi Sinovac aşısı olduysa, ki bu bir inaktif aşıdır, hatırlatma dozunu yine inaktif Türk aşısıyla yaptırabilirler. BioNTech aşısında 3. doz aşıya gerek olmadığını düşünüyorum. Ama olunacaksa aynı üretim teknolojisi olduğundan yine mRNA olması uygun olacaktır. Ancak Sinovac olan kişinin hatırlatma dozu mRNA ile de olabilir. BioNTech aşısında 3. doz yaptırmanın nedeni mutasyonlar. Bağışıklık sistemi zayıflamış ya da ileri yaştakilere 3. doz aşıyı yapmak gerekebilir. Fakat bu aşılar yeni mutantları da içerecek şekilde güncellenmiş olmalı.

İletişimci Lerzan Özder, Erciyes Üniversitesi’nde geliştirilen yerli aşının faz 2 çalışmalarında ilk gönüllülerden olmuştu.