Asansör riskli, yol değil

PROF. DR. BARIŞ OTLU (Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Başkanı):

Boş bir sokak ya da doğada yürüyüş yapmak sizin için tek başına bir sakınca oluşturmayacaktır. Fakat evden çıkmak bile sizi birçok riskli durumla karşı karşıya getirebilir. Örneğin, asansörde hasta biriyle karşılaşma ihtimali olabilir. Bu nedenle özellikle kronik hastalığı olanlar ve 65 yaş üstü bireylerin bu süreçte hiçbir şekilde evden çıkmamaları gerekmektedir. Virüsün yayılmasını önlemek için en etkili yöntemin evde kalmak olduğu unutulmamalıdır. Ayrıca tüm toplumun sağlığını ilgilendiren bu konuda, kişisel olarak değil toplumsal hareket tarzı salgını kontrol edebilmek için daha etkili olacaktır.

HER BELİRTİ COVID-19’A BAĞLANMAMALI

Fatoş ÖZALP soruyor:

Ablam tansiyonu 22’ye çıkarak beyin kanaması ile hastaneye yattı. Akciğer tomografisi koronayla yüzde 50 uyumlu çıktı ama testi negatifti. Kendisini sekiz gün sonra virüs şüpheli beyin kanaması sebebiyle kaybettik. COVID-19’lu usulüyle defnedildi. Nasıl olabilir?

PROF. DR. DERYA ULUDÜZ (Cerrahpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi): 

Beyin kanamasının en önemli nedenlerinden biri tansiyon dengesizliğidir. Tansiyon kendini bir şikâyetle belli etmediğinden önceden fark edilemeyen yükseklikler olabilir. Tansiyonun ani yükselmesi beyin damarlarında şiddetli basınca yol açarak beyin kanamasına sebep olur. Bunu mutlaka COVID-19’a bağlamak doğru olmayacaktır. Nitekim COVID-19’lu hastaların çoğu önce tanıyı alıp, şiddetli enfeksiyonun etkisiyle sonra beyin damarlarında kanama oluşan hastalardı. Ancak durumu yeni test ile netleştirmek gerek zira o kadar bilmediğimiz bir enfeksiyonla mücadele ediyoruz ki farklı, ender görülen etkiler de karşımıza çıkabilir.

ONLAR EN ÇOK 12 GÜN TAŞIYOR

Adem YILMAZ ve Seyfettin Ahmet ÇALIŞ soruyor:

COVID-19’u hiçbir belirti göstermeden geçiren kişiler virüsü ne kadar süre taşır ve ne kadar sürede iyileşirler? Hiçbir tedavi görmeden tamamen iyileşebiliyorlar mı?

PROF. DR. MEHMET CEYHAN (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı):

Genellikle, yüzde 90’ı sekiz gün kadar taşırken bazılarında bu süre 10-12 güne çıkabiliyor. Eğer hiçbir belirti yoksa kendiliğinden geçiyor. Bu iş virüsle kişinin bağışıklık sistemi arasındaki bir savaş gibi. Belirtiler ne kadar çoksa, hasta kişi o kadar çok virüs çıkarıyor. Sağlık personelinin hastalık kapma olasılığı bu nedenle daha fazla... Hastalık, belirtili de geçse belirtisiz de geçse geride çok şey bırakmıyor. Nadiren bağışıklık sisteminin akciğere zararı veya iltihap olabiliyor ama onlar da geçiyor.

GERİLMEMEK ZOR AMA YÖNETİLEBİLİR

Ayşe TETİK soruyor:

13 Mart’tan bu yana ailece evdeyiz. Sadece eşim haftada bir alışverişe gidiyor. Evde bu sene üniversite sınavına girecek ikizler var. Tam meslek seçeceklerdi, dershaneye vermiştik... Çok gerginler. Oğlan “Bunaldım” diyor. Ben de bugün farkında olmadan ona sesimi yükselttim. Sinirlerin gerilmesini önlemek için ne tavsiye edersiniz?

PROF. DR. ARİF VERİMLİ (Psikiyatrist):

Evde sinirlerin gerilmesini önlemek için öncelikle farkındalık öneriyorum. Anlık, tepkisel, dürtüyle değil de biraz ölçerek ve farkındalıkla davranmalısınız. Pandemi bütün dünyanın sorunu. En varlıklı halkı, en ferah seviyede olan devletleri dahi çok ciddi etkiledi. Gerilmemek, bunalmamak, üzülmemek, sıkılmamak, strese girmemek ve dahası öfkelenmemek çok zor... Ama yönetilebilir. Lütfen sözlerimizin ve davranışlarımızın sonuçlarını düşünerek, farkında olarak davranmaya çalışalım ya da bir profesyonelden yardım alın.

RİSKLİ GRUPLARDA ORUCA DİKKAT

Ümmühan KÜÇÜK soruyor:

60 yaşında tansiyon hastası olan ve çalışan biriyim. Oruç tutuyorum ama 3-5 gün rahatsızlanınca bırakıyorum. Oğlum “Bağışıklığın düşmesin anneciğim!” diyor... İçimde sanki bir korku var. Ne yapmalıyım?

PROF. DR. MELİH US (Kalp Damar Cerrahi Uzmanı):

3-5 gün içinde rahatsızlandığınıza göre sizin bünyeniz oruç konusunda zorlanıyor. Tüm ülkelerden gelen verilerdeki ortak nokta; hipertansiyon hastaları COVID-19’a yakalananlar içinde çoğunluk. Yani tansiyon hastaları en riskli gruplardan birini oluşturuyor. Bir de çalışmakta olduğunuz için sokağa çıkıyorsanız; oğlunuz haklı! Bu riskli dönemde oruç tutmayınız.

SORUN HOCALAR YANITLASIN

Alanında uzman, çok değerli hocalardan oluşan Hürriyet Bilim Kurulu, her gün koronavirüs ve salgınla ilgili sorularınıza cevap veriyor. Sorularınızı hurriyetbilim@hurriyet.com.tr adresine veya 0 530 054 44 84 numaralı WhatsApp hattına isim ve soyisminizi yazarak yollayabilirsiniz.