Artık vatandaşı müÅŸteri gibi görüyoruz

Polis meslek standartlarını geliÅŸtirdik. Meslek içi eÄŸitimlerini ve insan hakları eÄŸitimlerini hızlandırdık. Biz de artık vatandaşı bir müşteri gibi görüyoruz ve onun memnuniyetini ön plana çıkarıyoruz. Emniyet Genel Müdürlüğü olarak, Kaliteli Hizmet Güvence Belgesi almak için Türk Standartları Enstitüsü'ne baÅŸvurduk. Emniyet Genel Müdür Yardımcısı ve sözcüsü Feyzullah Arslan, alışık olmadığımız bir polis.Sözcü olduÄŸu için son zamanlarda sık sık televizyonlarda, gazete sayfalarında yüzüyle karşılaşıyoruz. Polis Akademisi'nden sonra üç fakülteden diploma almış. Ä°ki ayrı bölümde master yapmış. Almanca ve Ä°ngilizce biliyor. Noterlik ve avukatlık belgesine sahip. 1956 Sivas Gürün doÄŸumlu. Polis Koleji, sonra Polis Akademisi mezunu. Neredeyse memleketin her noktasında çalışmış, Elazığ ve Kocaeli'de Ä°l Emniyet Müdürü olarak görev yapmış. Bir yandan da Gazi Ãœniversitesi EÄŸitim Fakültesi Ä°ngilizce Bölümü'nü, Ä°ÅŸletme Fakültesi'ni ve Ankara Ãœniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirmiÅŸ, Gazi Ãœniversitesi ve OrtadoÄŸu Amme Ä°daresi Enstitüsü'nde master yapmış. Bu kadar yoÄŸunluÄŸun içinde bir de evlenip iki çocuk babası olmuÅŸ. İçinde ilginç olay ve ayrıntıların bulunduÄŸu ‘‘Polisin Hatıra Defterinden’’ adlı bir de kitap yazan Feyzullah Arslan'la polisin hakları, iÅŸkence, aile içi ÅŸiddet, AB Uyum Yasaları, insan hakları, modernleÅŸme üzerine uzun uzun konuÅŸtuk.Polisin çalışma koÅŸullarının insan haklarına aykırı olduÄŸu iddia ediliyor. Bu koÅŸullar ne zaman aşılacak?-Polis teÅŸkilatının amacı, darda ve zorda olanlara yardımcı olmak. Bu da zor bir iÅŸtir. Bir polis saÄŸlık heyeti raporuyla iÅŸe alınıyor. Sınavları ve heyeti geçebilenler iki yıllık polis yüksek okulunda eÄŸitim görüyor. Sonra teÅŸkilata katılıyor. Ama hemen kadroya alınmıyor. Stajyer polis olarak göreve baÅŸlıyor, bir yıl sonra tekrar heyete giriyor ve heyetten olumlu rapor alıp sicili iyi olursa mesleÄŸe kabul ediliyor. Polis, gerektiÄŸinde melek, gerektiÄŸinde robot olabilmeli. Ä°ÅŸte bu zor ÅŸartlarda çalışan polisin hizmetinin, emeÄŸinin karşılığını alması gerekiyor. Günde 12 saat, haftada altı gün çalışıyormuÅŸ polisler, öyle mi?- Evet, haftada toplam 72 saati iÅŸte geçiyor polisin. DiÄŸer devlet memurları ise 40 saat iÅŸlerinin başında duruyor. Haftada 32 saat, ayda 128 saat fazla çalışıyor. Ve karşılığını da fazla mesai olarak alamıyor. Global bir rakam üzerinden alıyor; yani 'polis teÅŸkilatı mensuplarına ÅŸu kadar fazla mesai ücreti verilir' diyor yasa ve bu da her yıl deÄŸiÅŸiyor. Ama polisin hırsızı kovalarken saatine bakıp, aaa benim mesai saatim doldu, diÄŸer vardiyadaki memur kaldığım yerden hırsızı takip etsin, deme ÅŸansı yok. Bu dünyanın her yanında böyledir. Tabii bu da polisin fiziki ve ruhsal olarak yıpranmasına yol açıyor. Polis teÅŸkilatının yöneticileri ve İçiÅŸleri Bakanlığı bu soruna çözüm üretmek için çalışıyor. Biliyorsunuz özel güvenlik hizmetlerinin oturmasından sonra bankalardan çekildik. Ayrıca konser salonlarının güvenliÄŸini özel güvenlik birimleri saÄŸlıyor, maçlarda da saha içi güvenlikten polisin çekilmesi gerekiyor. Bu iÅŸin Futbol Federasyonu tarafından özel güvenlik birimlerine yaptırılması için çalışmalar yürütülüyor.Yetkilerinizin bir kısmını Batı demokrasilerinde olduÄŸu gibi yerel yönetimlere devretseniz. ÖrneÄŸin trafik polisi sadece karayolunda trafiÄŸin tanzim edilmesini üstlense de park yasağını belediye görevlileri yapsa. -Bu konuda da bir çalışma yürütüyoruz. Ceza yazmak trafik polisinin en son görevi olmalı. Kaza yapan, lastiÄŸi patlayan, arabası karayolunda kalan insanlara yardım etmeli trafik polisi. Karayolundaki aksamaları önlemek olmalı görevi. Karşıdan karşıya geçemeyen, çocuk, yaÅŸlı ve özürlü vatandaÅŸlara yardım etmeli. MesleÄŸin sosyal yardım yönü kuvvetlenmeli. Bunu yapıyor ama pek fazla öne çıkmıyor.POLÄ°S DE BU TOPLUMDANGazetelere de yansıyor: Polis sık sık cinayet iÅŸliyor, karısını öldürüyor, intihar ediyor, gaspa karışıyor. Birçok yerde polisle suçlunun kolkola gezdiÄŸini görüyoruz. Siz polis memurlarının sıkı heyetlerden geçtiÄŸini söylemiÅŸtiniz ya. Peki bunlar neden yaÅŸanıyor?-Polis intiharları toplumun diÄŸer kesimlerine göre düşük gibi geliyor bana. Bunun nedeni, niçini araÅŸtırılıyor. Bu durumun çalışma koÅŸullarının baskısından ve yıpranmadan ortaya çıktığını düşünüyoruz. Aslında baÅŸlangıçta o raporlar alınmasa belki de intiharlar daha çok olacak. EÅŸ öldürme meselesine gelince: Toplumda bu tür suçlar çok iÅŸleniyor, polis de bu toplumdan çıktığı için o da aynı tür cinayeti iÅŸliyor. Bir de polisin daha kolay öldürme ÅŸansı var çünkü silah taşıyor. Polis örneÄŸin Orta Anadolu'dan geliyor, büyük ÅŸehirlerde güç koÅŸullarda, kiralarda sürünüyor, ailesiyle ilgilenemiyor. Bazen de tayinler döneminde ansızın üç bin, beÅŸ bin polis Ä°stanbul'a geliyor. Hepsi hemen ev bulamıyor. YerleÅŸene kadar otellerde kalıyor. Orta Anadolu'dan gelmiÅŸ saf genç polisin iyi niyeti bazen bu çevreler tarafından istismar ediliyor.Neden hep Orta Anadolu'dan geliyor polis. Bazıları bunun sebebinin ideolojik tercih olduÄŸunu söylüyor?-Yok böyle bir ÅŸey. Trakya'da, Ege'de, Akdeniz'de yaÅŸayan bir gencin üniversitede istediÄŸi puanı tutturması Orta Anadolu'ya göre daha yüksek. Mühendis, doktor ya da bilgisayarcı oluyor, turizmle, tarımla, ticaretle uÄŸraşıyor. Ama Orta Anadolu'daki gencin böyle bir ÅŸansı yok, hiçbir okulu kazanamayan kiÅŸiler polisliÄŸe baÅŸvuruyor. Ãœlke genelinde yapılan güven araÅŸtırmalarında polisin yerini biliyor musunuz?-Bizim yaptığımız araÅŸtırmalarda halkımızın büyük bir çoÄŸunluÄŸu polise güveniyor. Ona inanıyor.Ama bu sizin yaptığınız araÅŸtırma.-Evet öyle de... Birinin başı sıkışsa, kaza yapsa, başına bir iÅŸ gelse polise baÅŸvurmuyor mu? Tabii istisnalar Türkiye'de kaideyi bozabiliyor. Kötü örnekler öne çıkıyor. Ama bizim teÅŸkilatta her zaman ödül alanlar ceza alanlardan, iyilik yapanlar kötülük yapanlardan daha çoktur. Ama bağımsız kuruluÅŸlarca yapılan araÅŸtırmalarda halkın polise güveni çok düşük çıkıyor. Rüşvet araÅŸtırmasında ise, trafik polisleri birinci sırada yer alıyor.-Rüşvet toplumsal bir çürüme belirtisidir. Rüşvetin ikili bir yönü vardır. Trafik polisi alıyorsa birileri de ona rüşvet veriyordur. Biz böyle bir ÅŸey tespit ettiÄŸimizde cezasını veriyor ve yargı önüne çıkarıyoruz.AÄ°HM’E BAÅžVURU AZALDIGeliÅŸmiÅŸ ülkelerde olduÄŸu gibi, her polis aracına basit bir kamera ve kayıt cihazı koyarsınız. Alanı da vereni de tespit edersiniz. -Bu dediÄŸinizi uygulamaya baÅŸladık. Ama her yere kamera koyma olanağımız yok. Polise, kontrolü kendi aracında yapmaması gerektiÄŸini, ÅŸahsın aracına gidilmesi gerektiÄŸini söylüyoruz. AB ülkelerinde olduÄŸu gibi halkla iliÅŸkiler sisteminizi biraz daha geliÅŸtirseniz daha iyi olmaz mı? VatandaÅŸ poliste karşılaÅŸtığı haksız uygulamayı, istismarı doÄŸrudan müfettiÅŸlerinize ÅŸikayet edebilse. -Bu sorunu aÅŸmaya baÅŸladık. Her cuma basına yönelik olarak bilgilendirme toplantıları yapıyoruz. Ayrıca emniyet müdürlüklerine mektupla, telefonla, e-mail'le yapılan ihbarlar anında deÄŸerlendiriliyor. Ä°nternet adresimiz olan www.egm.gov.tr'de ihbar ve ÅŸikayet sayfamız var. Her il ve ilçede Ä°nsan Hakları Kurulları oluÅŸturuldu. Delilden suça ulaÅŸma konusunda yaptığımız çalışmalar sonuçlanmak üzere. Bu sayede iÅŸkencenin kökünü kurutmaya kararlıyız. Ä°nsan haklarına aykırı hareketler yapanlara çok ağır cezalar getirildi. Ãœstelik bu cezaların tecil edilemeyeceÄŸine dair kanun da çıkarıldı. Hatta son zamanlarda Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi'ne yönelen baÅŸvuru sayısında ciddi bir azalma sözkonusu. Bu yıldan itibaren polis kolejlerine kız öğrenci almaya baÅŸladık, çünkü...Genç emniyet müdürlerinden biri ‘‘Karakollarda Kadına Yönelik Davranışlar’’ üzerine bir master tezi hazırlamıştı. Aile içi ÅŸiddetin yüzde 60'ının karakollara yansımadığını, yansıyanların da yüzde 48'inin adliyeye intikal ettirildiÄŸini tespit etmiÅŸ. Kendi aile yapısını örnek alan polisin, aile içi ÅŸiddetin büyük bir bölümünü, kol kırılır yen içinde kalır anlayışıyla örtmeye çalıştığı ortaya çıkmış. Bu ÅŸiddetin ortadan kaldırılması için polis davranışını deÄŸiÅŸtirecek mi?-Bakın ne kadar güzel: Bir emniyet müdürümüz bu konuda araÅŸtırma yapıyor ve bunu da kamuoyuna açıklıyor. Bu deÄŸiÅŸimin ve geliÅŸimin ifadesi. Batı toplumlarında aile içi ÅŸiddeti, sorunları çözmek için bağımsız uzman kuruluÅŸlar var. Orada polis bu kurumlarla birlikte çalışıyor. Ama maalesef bizde bu kurumlar henüz geliÅŸmedi. Polisin bir kısmı da bu durumda kendini hakem yerine koyuyor ve sorunları çözmeye çalışıyor. Ama zaman zaman da iyi niyetinden ve yetiÅŸme koÅŸullarından ötürü yanlışlar yapıyor. Emniyet Genel Müdürlüğü'nün bu konuda tamimleri var: KarşılaÅŸtığınız her durumu adliyeye intikal ettirin, diyoruz.Ama karakollar erkek. Çok az karakolda kadın polis bulunuyor. BaÅŸvuran kadın, meramını anlatamıyor. Karşısında kocasına benzeyen bir sistemle muhatap oluyor. -Biz de bunun farkındayız. Bunun için de bu yıldan itibaren polis kolejlerine kız öğrenci almaya baÅŸladık. Bayan memur sayısını arttıracağız. Ayrıca, karakol sistemimizi deÄŸiÅŸtiriyoruz. Karakollarımızın büyük bir bölümü deÄŸiÅŸen ve geliÅŸen kent yaÅŸamı içinde iÅŸlevsel olmaktan uzak. Mimari yapısından, çevresel faktörlere kadar bu yapı etkisiz kalmış. Modern ve insani olmaktan uzaklaÅŸmış. Bunun için de karakolları birleÅŸtirip, merkezi, mobil, hareketli ve hızlı sisteme geçiyoruz. Bunun ilk örneÄŸini Ä°stanbul Emniyeti uygulamaya baÅŸladı. KurduÄŸumuz Ana Komuta Kontrol Merkezi sayesinde, ihbar merkeze ulaÅŸtıktan sonra kurulan koordinasyon neticesinde tüm olay mahallerine en geç beÅŸ dakikada ulaÅŸabilecek fiziki yapıyı oluÅŸturuyoruz. Bunun sonuçlarını da yakında alacağız. ALMANYA’DA DA ÇOCUKLARI POLÄ°SLE KORKUTUYORLARGeçen hafta Almanya'daydım. Alman meslektaÅŸlarım ailelerin çocuklarını polisle korkuttuÄŸunu söylediler. Yani orada bile böyle bir durum var. Ama Türkiye'de bu korku daha fazla deÄŸil mi? Valla ben korkmuyorum (gülüyor). OÄŸlumun, kapı çalınınca korku içinde yanıma gelip ‘‘Baba kapıda polis var’’ dediÄŸi biraz yanlış aksettirildi. Ama buradaki bilinçaltıyla ilgili bir sorun. Televizyonlarda doÄŸrudan silah, ÅŸiddet kullanan polis gösteriliyor durmadan. Bu da benim çocuÄŸum da dahil herkesin bilinçaltına iÅŸliyor. Polisin yaptığı iyilik, yardım gündeme girmiyor. Hep kötü ve yanlış olaylar yansıtılıyor. Ve çocuklar da korkuyor. Â