Arka Arkaya felç (inme) geçirme nedir?
Güncelleme Tarihi:
Gündemdeki haberlerin ardından internette aranan konular arasında yer alan arka arkaya felç geçirmek (inme) sebepleri merak ediliyor. Beyin damarlarının aniden tıkanması yada yırtılması neticesinde beynin hasar alması ve ortaya çıkan belirtilerin 24 saat ya da daha uzun sürmesine inme denilir. 24 saatten kısa sürede düzelen durumlar için geçici iskemik atak (GIA) denilir. Geçici iskemik atak yaşandığında belirtiler geçici olsa da tıpkı kalp anjinası sonrası kalp krizinin gelmesi gibi geçici belirtilerin ardından ağır bir felç durumu oluşabilir. Geçici iskemik atak (GİA) geçiren insanların %5-10'u 1 ay, %15-20'si 1 yıl içinde büyük bir inme geçirmektedir.
İnme beyne giden hayati kan ve oksijen akışının ani bir şekilde kesildiği ya da azaldığı bir beyin krizidir. Kan akımının kesildiği bölgedeki hücreler hızlıca ölmeye başlar ve inmenin oluştuğu bölgeden yürütülen fonksiyonlar da geçici ya da kalıcı kayıplar meydana gelir.
İnme geçirdikten sonra da, risk faktörlerinin tedavi edilmesi ile, tekrarlayıcı inmeler önlenebilir. Buna 'ikincil korunma' denir. Risk faktörlerinin düzenlenmesinin yanısıra, inme nedenlerinin de araştırılması ve nedene yönelik tedavilerin yapılması gerekir. Genellikle inme geçirdikten sonraki ilk birkaç günde bu araştırmalar yapılır. Boyun damarlarını incelemek amacıyla doppler ultrasonografi ve kalp kaynaklı nedenleri araştırmak için de ekokardiyografi yapılması gereken diğer inceleme yöntemleridir. Elli yaş altında inme geçiren hastalara ayrıca pıhtılaşma riskini artıran genetik, damarsal hastalıklara yol açan romatizmal ve kan hastalıkları gibi bazı kan tetkikleri de yapılabilir. Tüm nedenler araştırılsa da tıkayıcı inme geçiren hastaların ortalama %30'unda inme nedeni bulunamaz.
Tekrarlayan inmelerden korunmak için; yaşam tarzında değişiklik yapmak (sigarayı bırakmak, kilo vermek, tuz ve yağ kısıtlamak, egzersiz yapmak) hipertansiyon, diyabet, hiperkolesterolemi gibi risk faktörlerini doktor kontrolünde tedavi etmek ve düzenli takiplerini yaptırmak doktor önerisiyle, ömür boyu düzenli bir şekilde, pıhtılaşmayı önleyici ilaçları (aspirin, dipyridamole, clopidogrel) kullanmak tedavide kan sulandırıcı ilaç olarak warfarin verildiyse, bu ilacın güvenli kullanımı için gerekli laboratuar tetkiklerini, doktorun önerdiği sıklıkta yapmak gerekir.
İNMEYE NEDEN OLAN RİSK FAKTÖRLERİ
Toplardamar içi pıhtı eritici ilaç tedavisi (Tromboliz)
Anjiyografik pıhtı çıkarma tedavisi (Trombektomi)
Tekrarlayabilecek yeni bir inmenin önlenmesi
Pıhtının kaynağına yönelik ilaç tedavileri
Cerrahi tedavi
Girişimsel tedaviler
İnme çeşitleri
İskemik İnme: Damarlar kan pıhtısı ya da zaman içinde plaklar ve yağ birikintileri ile tıkandığında oluşur. Tüm inmelerin % 85’iskemik inmedir.
Kanayıcı İnme: Beyindeki bir kan damarından beyne kan sızıntısı olduğunda meydana gelir. Görülme sıklığı iskemik inmeye göre çok daha azdır. Ancak inme sonucu ölümlerin % 30’undan sorumludur.
İNME BELİRTİLERİ
Kol veya bacakta, özellikle vücudun sadece bir tarafında ani uyuşukluk ve güçsüzlük hissi.
Ani kafa karışıklığı, konuşma ve anlamada güçlük.
Aniden gözlerden birinde ya da her ikisinde görme kaybı
Nedeni bilinmeyen ani ve şiddetli baş ağrısı
Ani yürüme güçlüğü, sersemlik, denge ve koordinasyon kaybı
İnmeye neden olan risk faktörleri
Tıbbi Risk faktörleri
Yüksek tansiyon, Diyabet(Şeker hastalığı), Yüksek kolesterol düzeyi, Atriyal Fibrilasyon adı ile bilinen kalp ritim bozukluğu.
Yaşam Biçimi Risk Faktörleri
Sigara kullanmak, hareketsiz yaşam tarzı, kilo fazlalığı, yanlış beslenme alışkanlıkları.
Değiştirilmeyen Risk Faktörleri
Yaş; inme geçiren hastaların %75’i 60 yaş civarındadır. 60 yaş sonrası her 10 yılda 2 katına çıkar.
Cinsiyet; 55 yaş üzeri erkeklerde kadınlara göre daha yaygın görülür. Yaş ilerledikçe inme oranı kadınlarda artar. Önceden geçirilmiş iskemik bir inme ve geçici inme sonrası yeni bir inme görülmesi riski oldukça yüksektir.