Arjantin'de uzatmaların son dakikaları

BU köşede Arjantin ekonomisi hakkında çok yazı okudunuz. Bunun iki nedeni vardı. Birincisi, uzun süre Arjantin ve Türkiye uluslararası piyasalarda aynı kefeye konuldu. İkisinden de ‘‘kriz ülkeleri’’ diye söz edildi. İkinci neden ise Arjantin'in yaşadığı deneyimler bizler için de dersler içeriyordu.Artık iki neden de ortadan kalktı. Arjantin kaderine bırakılırken, Türkiye'nin hálá elinden tutuluyor. Biz direnecek dahi olsak, uluslararası kuruluşlar, ABD'nin de desteği ile bizi kaderimize terk etmeyecekler. Arjantin'in bundan sonra yaşayacakları ise en azından şu sıralarda bizim için çok öğretici değil.DİKİŞ TUTMUYORArjantin dört yıldır ekonomik bunalım içinde debeleniyor. Paralarını dolara karşı bire bir sabit tutmakta zorlanıyorlar. Zorlanma arttıkça, borçlarını çevirmekte güçlük çekiyorlar. Ülkelerinden sermaye kaçışını önleyemiyorlar.Bugüne kadar sermaye kaçışını önlemeye yönelik olarak alınan tedbirler ve IMF'den sağlanan ek yardımlar da beklenen sonucu vermedi. Artık IMF de Arjantin'den umudunu kesti. Arjantin'in IMF'den istediği 1.3 milyar doları alabilmesi dahi şüpheli.Bu yılın ilk yarısında gerçekleştirdikleri vadeyi uzatmaya yönelik borç takası başarılıydı, ama etkisi çabuk kayboldu. Son günlerde borçların maliyetini düşürmeye yönelik gerçekleştirmeye çalıştıkları borç takası ise başarılı değil. Takas bir türlü tamamlanamıyor. Aksine, ülkeden sermaye kaçışı hızlanıyor.Bu yıl Arjantin bankalarından 14 milyar dolar çekildiği söyleniyor. Yalnızca son ay Arjantin bankalarından çekilen para 2 milyar doları bulmuş. Bu denli bir sermaye kaçışına hiçbir sistemin dayanabilmesi mümkün değil. Son bir önlem olarak Arjantin hükümeti, bankalardan çekilen dolar mevduatlarını hesap başına haftada 250 dolar ile sınırladı. Sınırlama bekleyişlerin daha da kötüleşmesine neden oldu. Arjantin Peso'su ile dolar arasındaki parite karaborsada artıyor. İthalatta fazla fatura alınarak sermaye kaçışının devam edeceği bekleniyor. İpin ucu kaçmış durumda. Her şeyden daha önemlisi, çok yakında Arjantin'de bir ödemeler krizi dahi yaşanabilir.SON PERDEİktisadi açıdan köşeye sıkışmış Arjantin'in önünde iki seçenek var: ABD Doları'nı resmi para olarak ilan etmek ya da parasının değerini dalgalanmaya bırakmak. İki seçeneğin de olumsuz tarafları var. Bu nedenle de, şimdiye kadar Arjantin hükümeti iki seçeneği de uygulamaktan kaçınıp durumu idare etmek istedi. Durum şimdi idare edilemeyecek hale geldi. Peso mevduatlarına 1.25 puan daha fazla faiz vermek ya da emeklilik fonlarına el koymak çözüm değil, sorunu derinleştirmekten öteye gidemiyor.Görünen o ki, Arjantin hangi seçeneği benimserse benimsesin, karşılaşacağı olumsuzluklar bugün yaşadığı olumsuzluklardan daha az olacak. Artık karar, kötünün iyisini seçmek olacak.Dört yıldır ekonomik bunalım içinde giderek eriyen Arjantin ekonomisinin önünde daha da zor yılların olduğu bir gerçek. Yeniden yapılandırılma aşamasında olan uluslararası finansal mimari de Arjantin gibi ülkeleri artık kayırmayacak.Türkiye'nin bunu görüp önüne gelen fırsatları cömertçe harcamaması gerekiyor.