Ardahan’ın Damal bebeÄŸi patent savaşı çıkardı

Ardahan'ın Damal ilçesinde, Gülfidan Atmaca'nın 13 yaşındayken oynamak için yaptığı ‘Damal bebekleri’ patent savaşına neden oldu. Kaymakamlık, bebeklerin patent hakkını alınca artık 57 yaşında olan Atmaca, ‘‘Bebekleri dünyaya ben tanıttım, patenti devlet kaptı’’ dedi.ARDAHAN'ın Damal Ä°lçesinde, Barbie bebeklerine rakip olarak gösterilen, ilçenin adı verilen bebeklerde patent savaşı yaÅŸanıyor. Damal bebeklerini 13 yaşından beri yapıp sattığını belirten 57 yaşındaki Gülfidan Atmaca, ‘‘Damal bebeklerini dünyaya ben tanıttım, patenti devlet baba kaptı’’ derken, Kaymakam Nurullah AktaÅŸ, ‘‘Patenti, Köylere Hizmet BirliÄŸi adına aldık ve tüm Damal halkına malettik. Bir kiÅŸi deÄŸil, emek veren herkes bebek yapıp satabiliyor’’ dedi.Ardahan'ın 1992 yılında il olmasının ardından ilçe olan Damal, 15 Haziran- 15 Temmuz tarihleri arasında KaradaÄŸ sırtlarına akseden ulu önder Atatürk'ün silueti sayesinde ün kazandı. AkÅŸam üzerleri meydana gelen olaÄŸanüstü doÄŸa harikası olarak nitelendirilen Atatürk siluetinin çıktığı dönemlerde her yıl bir dizi etkinlikler ve ÅŸenlikler düzenleniyor.13 YAÅžINDA YAPTIDamal'ın Dünyaca tanınmasını saÄŸlayan ikinci mucize ise Damal bebekleri sayesinde oldu. Damal'ın Seyitveren Köyünden Gülfidan Atmaca'nın 13 yaşındayken oynamak için yaptığı ve konuklarına hediye ettiÄŸi Damal Bebekleri, Japonya'da yapılan bir yarışmada el emeÄŸi kategorisinde dünya birincisi seçildi. Bebeklerde yaÅŸatılan Orta Asya Türklerinin giysi kültürü ile ün kazanan Damal'da, özellikle kadın ve genç kızların geçim kaynağı oldu. Damal Kaymakamlığı, bunun üzerine Gülfidan Atmaca'yı usta öğretici olarak aldı ve Halk EÄŸitim'de açılan kurslarda yöresel foklorik bebeklerin yapımı, genç kuÅŸaklara aktarıldı.DÃœNYAYA TANITTIMDamal bebeklerinin mucidi olan Gülfidan Atmaca, ‘‘Damal bebeklerini herkes yapıyordu ama ben onları dünyaya tanıttım. Benim hakkım olan patenti, devlet baba kaptı. Param olsaydı patenti ben alırdım, ama o kadar yoktu. Ä°sterdim ki kaymakamlık patenti benim adıma alsın. Åžimdi bana bu bebekleri yapmam için birçok yerden teklifler geliyor. Ancak, deÄŸerlendiremiyorum. Bebek yapmak yüzünden gözlerime perde indi’’ diye konuÅŸtu. Kaymakam: Patent için 5 milyar harcadıkDAMAL Kaymakamı olarak iki ay önce göreve baÅŸlayan Nurullah AktaÅŸ, Damal bebekleriyle ilgili patenti 16 Nisan 2002'de aldıklarını bildirdi. Patent için o dönemde yaklaşık 5 milyar lira masraf yapıldığını hatırlatan Kaymakam AktaÅŸ, ÅŸunları söyledi:‘‘Patent ile ilgili çalışmalar, 1994- 1996 yılları arasında kaymakam olan ÅŸimdi KırÅŸehir'in Mucur'da görevli Ä°rfan KenanoÄŸlu baÅŸlatmış. Patent, 16 Nisan 2002'de Köylere Hizmet Götürme BirliÄŸi adına alındı. BirliÄŸin meclisini, seçilmiÅŸ köy ve mahalle muhtarları oluÅŸturuyor. Patent alınırken, Damal bebeklerinin üretim yerinin Damal ve köyleri olduÄŸu gösterildi. Kaymakamlıktan izin almaya gerek kalmadan vatandaÅŸlar, evlerinde bebek üretip, satabiliyorlar. Böyle bir oluÅŸumda kaymakamlık, reklam ve pazarlama konularıyla ilgileniyor. Kimsenin hak iddia edeceÄŸi bir yön yok. Biz, bir kiÅŸiye deÄŸil, tüm Damal halkına mal ettik. Ticaret hukukuna göre de yapılan doÄŸru. Herhangi bir itirazi olan gerekli yerlere baÅŸvurabilir. Åžimdilik yılda bin dolayında bebek satışı yapılıyor. Ä°nternetteki sitemizde belirtilen banka ÅŸubesıne para yatırılırsa, biz buradan paketleyip adrese ulaÅŸtırıyoruz. Damal bebekleri, Türkiye'nin tanıtımında kullanılması gereken bir obje. Gülfidan Atmaca, gerekli ilgi ve saygıyı görüyor. Halk EÄŸitim'de usta öğretici olanağı tanınmış. Damal'a hizmet etmesinin önü açılmış. Kaymakamlık olarak biz Damal bebeklerinin tanıtımı ve pazarlanması konusunda çalışmalar yapıyoruz.’’Muhtarlar: Bir kiÅŸinin sahiplenmesi yanlışPATENT konusunda Damal'ın Oburca Köyü Muhtarı Salman Çelik, ‘‘Bebekleri herkes kendi evinde yapar ve gurbette olanlara hediye olarak yollardı. OÄŸuz Türkleri olarak bizim giysilerimiz hep üçeteklidir. Birlik adına patent alınınca Damal bebekleri hepimizin malı oldu’’ derken; Üçdere Köyü Muhtarı Elbeyi Karadeve ise, ‘‘Türkiye Cumhuriye kurulduÄŸundan beri kadınlarımız, bu giysileri kullanır ve bebeklerine de giydirirlerdi. Sonra Kaymakamlığın eliyle vatandaÅŸa izin verildi. Böylece Dünyayaya açıldı. Damal'da herkes, Gülfidan Atmaca. Bir kiÅŸinin tek başına sahiplenmesi, yanlış olurdu’’ diye konuÅŸtu. Â