AraÅŸtırma dünyasından

Sanıldığından çok daha fazla türü bulunan malarya sineÄŸinin geçmiÅŸi de tahmin edilenden daha eskilere dayanıyor. Amerikalı bilim adamlarının Nature dergisinde yayımladıkları rapora göre sineÄŸin hızlı üreme yetisi hastalıkla mücadeleyi engellemekte. Åžimdiye dek yapılan araÅŸtırmalara göre, günümüzdeki sıtma parazitlerinin kökleri 3000-5000 yıllık ortak bir ataya dayanmakta. ‘Plasmodium falciparum’ paraziti insanda malaryanın en ağır türüne neden oluyor. Xin-zhuan Su ve ekibi, Bethsada’daki (ABD) Ulusal SaÄŸlık Hizmetleri kuruluÅŸu laboratuarında parazitlere ait 204 farklı geni inceledikten sonra tahmin edilenin ötesinde müthiÅŸ bir gen çeÅŸitliliÄŸiyle karşı karşıya kalmış. Su, asalakların bundan 100 000 ila 200 000 yıl önce çoÄŸalmaya baÅŸladıklarını söylüyor. Ekip aynı zamanda 87 türde, klorokin maddesine dayanıklılıktan sorumlu gen sekanslarını da incelemiÅŸ. Klorokin malaryaya karşı kullanılan bir ilaç türü. Ä°nceleme sonucunda gen sekanslarının çok çeÅŸitli olduÄŸu ve sanıldığından çok daha fazla sinekte bulunduÄŸu ortaya çıkmış. Sineklerin hızla üreyip çoÄŸalmaları klorokine dayanıklı genlerin de daha çabuk yayılmasına yol açtığından en güçlü ilaç kombinasyonları bile etkisini kaybediyor. Ä°kinci yüzyılda berber salonuHaftalık ‘Al-Zawra’ gazetesi BaÄŸdat ve Babil arasındaki Sobar bölgesinde, yuvarlak bir bodrum mekanında, ayna, leÄŸen, toz ÅŸeklinde saç boyası ve tüy dökücü pudra bulunduÄŸunu bildirdi. Ayrıca bazı kaplar içinde saç kesmeye uygun araçlar ve siyah saç kalıntıları da bulunmuÅŸ. Berber salonunun sarayda deÄŸil de basit yapılar arasında yer alması genel kullanıma iÅŸaret ediyor. 2.yy’a ait kuaför salonu ÅŸimdiye dek saptananların en eskisi. ‘YumuÅŸak’ erkekler daha saÄŸlıklı‘Sert’ erkekler ‘yumuÅŸak’ hemcinslerine göre saÄŸlıklarını daha fazla tehlikeye atıyorlar. Alman Psikolog Monika Sieverding, ‘Marlboro erkekleri’ gibi yaÅŸamları güç ve bağımsızlık üzerine kurulu ve her an tehlikeye atılmaya hazır olan sert erkeklerin saÄŸlık kontrollerini ihmal ettiklerini açıkladı. Sieverding’in tezi Amerikalı psikolog Gerdi Weidner’in sonucuyla da örtüşmekte. Weidner araÅŸtırmasıyla erkeklerde kalp rahatsızlıklarına baÄŸlı ölümlerin daha sık meydana geldiÄŸini göstermiÅŸti. Bu risk aynı zamanda psikolojik baskı, terkedilmiÅŸlik ve depresyon gibi faktörlere de baÄŸlanmakta. Kadınlarda cinsel uyarım sorunu‘Yalnızca hatalı bir dokunuÅŸ ya da beklenmedik bir ara bile, kadındaki cinsel uyarımı olumsuz yönde etkileyebiliyor’ diyor seksolog Uwe Hartmann, Amica dergisinde. Sonuç, Viagra devrinde özellikle de kadın psikolojisini teÅŸvik eden ilaçlar üretmek isteyen firmalar için önem taşımakta. Uzmanların çoÄŸu kadındaki cinsel sorunun psikolojik ve bedensel etkilere baÄŸlı olduÄŸu konusunda hemfikirler. Hartmann’ın da dediÄŸi gibi kadınlarda cinsel problemler yetersiz ön seviÅŸme gibi davranış türlerine baÄŸlı olarak geliÅŸmekte. KuÅŸlar da aldatıyorSiz bakmayın fotoÄŸraftaki muhabbet kuÅŸlarının öyle güzel güzel öpüştüklerine. Davranış bilimcileri, bugüne kadar sanılanın aksine kuÅŸlarda da tekeÅŸliliÄŸin söz konusu olmadığını kanıtladılar. ‘Ötücü kuÅŸlarda babalık testi uyguladığımızdan bu yana çok sayıda ‘evlilik dışı’ yavrularla karşılaÅŸtık diyor Münster Etoloji BirliÄŸi baÅŸkanı Norbert Sachser. Münster’deki basın ajansına konuÅŸan Sachser, ayrıca diÅŸi kuÅŸların da eÅŸ seçiminde erkek kuÅŸlardan daha pasif olmadıklarını söyledi. Bununla birlikte hayvanlar dünyasına yönelik araÅŸtırma temelde insanlardaki davranışlara benzer sonuçlar vermiÅŸ: ÖrneÄŸin fare çiftleri ayrıldıklarında önemli oranda stres hormonu salgılanır ve aynı durum insanlar için de geçerli. Sokak gürültüsü enfarktüse yol açıyorTrafik yoÄŸunluÄŸunun bulunduÄŸu bölgelerde yaÅŸayanların enfarktüse yakalanma riskleri %30 daha fazla. ‘Tahminlerimize göre meydana gelen tüm enfarktüs olaylarının %3-2’si gürültüye baÄŸlı’ diye uyaran Berlin Çevre Dairesi’nden Wolfgang Babisch, gürültünün hastalık etkeni olarak ciddiye alınmadığını oysa 30-35 desibellik gürültünün uyuyan insanlarda bile daha fazla adrenalin, noradrenalin ve kortizol gibi stres hormonlarının salgılanmasına yol açtığını söyledi. Muson yaÄŸmurları büyük tehlikeMuson yaÄŸmurlarının artması dünya nüfusunun yarısı için korkunç sonuçlar doÄŸurabilir. Hintli ve Amerikalı araÅŸtırmacılarının açıklamalarına göre güneybatı Asya’daki iklim felaketleri geçtiÄŸimiz 4 yüzyıl içinde önemli ölçüde artmış. Science dergisine, Colorado Ãœniversitesi bilim adamlarından David Anderson, muson yaÄŸmurlarının artarak sürmesi durumunda dünya nüfusunun yarısının yoÄŸun sel ve toprak erozyonundan olumsuz yönde etkileneceÄŸini söyledi. Sonuçlar Arap Denizi’ndeki 1000 yıllık tortullardan elde edilen plankton fosillerinin incelenmesine dayanıyor. Güneybatı Asya musonu dünyanın en önemli iklim sistemlerinden biri. Düzenli yaz yaÄŸmurları Hindistan, BangladeÅŸ, Çin ve bölgedeki diÄŸer ülkelerde yaÅŸayan insanların yaÅŸamlarını etkilemekte. Binlerce ve milyonlarca yıl içinde yaÅŸanan uzun vadeli yağış artışından Asya içlerindeki daÄŸlar ve güneÅŸ ışınlarının deÄŸiÅŸimi sorumlu tutulmakta. Anderson ve meslektaÅŸları karotiye çalışmaları sayesinde ÅŸimdi ilk kez yüzyıllar hatta on yıllar içindeki zamansal deÄŸiÅŸimleri saptadılar. Fosil araÅŸtırmaları kuzey yarımküredeki sıcaklık derecesi ve güneybatı Asya’daki muson yaÄŸmurları arasında bir baÄŸlantıyı ortaya koydu. Küçük buzul devri olarak bilinen dönemde muson yaÄŸmurları daha düşüktü. Sıcaklığın artışına baÄŸlı olarak yağışlar da çoÄŸalmıştı, ama özellikle de 20.yy’da. Yeni iklim modelleri genelde önümüzdeki on yıllarda sıcaklığın yükselmeye devam edeceÄŸini gösterdiÄŸi için araÅŸtırmacılar muson yaÄŸmurlarının da artacağını tahmin ediyorlar. Bebeklere ViagraBebeklerin yaÅŸamını tehdit eden bir akciÄŸer hastalığı Viagra ile tedavi ediliyor. Science dergisi Viagra’nın akciÄŸerlerdeki yüksek basınca karşı etkili olduÄŸunu gösteren kanıtların bulunduÄŸunu açıkladı. Genelde kalpteki bozukluklara baÄŸlı olarak geliÅŸen ‘hipertoni pulmonal’ (Hypertonia pulmonale / PHT), akciÄŸer atardamarlarındaki yüksek kan basıncından sorumludur. Yeni doÄŸan üç bebeÄŸi Viagra’nın etki maddesi ‘Sildenafil’ ile tedavi eden Hintli doktor P.K.Rajiv (Amrita Tıp Bilimleri Enstitüsü, Kochi/Hindistan) haberin yayımlandığı New Scientist dergisine şöyle konuÅŸtu: ‘Doktor olarak yaÅŸamın tehlikeye girdiÄŸi durumlarda görevim, elimdeki tüm olanaklardan yararlanarak yaÅŸam kurtarmaktır.’ Ancak Rajiv, ilacın Hindistan’da onaylanmadan önce yeniden kullanmaya niyetli olmadığını da ekledi. Hintli doktorun bu tedavi yöntemi bilim etiÄŸi açısından da sakıncalı bulunmazken, Londra Kraliyet Koleji’nden Raanan Gillon da (bazı özel durumlarda) yaÅŸam kurtarmak için yeni tedavi yöntemlerinin denenebileceÄŸini söyledi. Toronto’daki Çocuk Hastanesi’nde on çocuÄŸu Viagra ile baÅŸarıyla tedavi eden Ian Adatia ise bundan sonra Pfizer’daki Viagra üreticileriyle Sildenafil maddesinin doÄŸrudan doÄŸruya damardan verilebilmesi üzerine araÅŸtıracak. Viagra aslında ilk baÅŸta kalp ilacı olarak geliÅŸtirilmiÅŸ ancak deneylerde farklı etkilerin görülmesi üzerine iktidar hapı olarak üretilmiÅŸti. 2600 yıllık içecekOrta Amerika’nın Karayip sahillerinde, Meksiko ve Guatemala ile çevrili Maya yerleÅŸmesi Belize’nin kuzeyindeki Colha’da ortaya çıkan gömüt armaÄŸanlarını inceleyen Amerikalı bilim adamları, çaydanlığa benzer kaplar içinde M.Ö.600 yıllarına ait kakao kalıntıları buldular. Texas Ãœniversitesi’nden (Austin/ABD) Jeffrey Hurst ve Pennysylvania’daki Hershey çikolata fabrikasını doÄŸru sonuca götüren, kakao aÄŸacındaki (Theobroma cacao) bir madde oldu. Kakao aÄŸacı orta Amerika’da bol miktarda ‘Theobromin’ içeren tek bitki türü. Kakao telvesinin yüksek basınçlı sıvı kromatografı ve özel bir spektrometreyle analiz edilmesi sonucunda da Mayalıların kakaoyu acı biber, mısır ve balla içtikleri anlaşılmış. Bundan önce Guatemala’daki Maya kenti Rio Azul’da bulunan kakao kalıntıları M.S. 460-480 yıllarına aitti. Dahiler farklı düşünüyorJena Ãœniversitesi’nde gerçekleÅŸtirilen 11. Avrupa KiÅŸilik Konferansı’nda bildiri sunan psikoloji profesörü Aljoscha Neubauer, zeki insanların düşünme sırasında beyinlerini daha az çalıştırdıklarını açıkladı. Ä°nsanlardaki zeka farklılıklarını çözmeye çalışan Neubauer, EEG yöntemiyle beyin etkinliklerini incelediÄŸinde ÅŸu sonuca ulaÅŸmış: Sadece gerekli beyin bölgelerinden yararlanma yetisine sahip olan dahiler, mesela yalnızca matematik problemlerine uygun bölgeyi çalıştırarak, beyinlerindeki enerji kaynaklarından daha fazla yararlanabiliyorlar. Bu fenomen ‘sinirsel beceri’ (‘Neural efficient’) olarak da tanımlanmakta. Psikologun ekibi ÅŸu sıralar aynı yeteneÄŸin problemlerin zorluk derecesine göre deÄŸiÅŸip deÄŸiÅŸmediÄŸini araÅŸtırıyor. Ayrıca kadın ve erkeklerin beyin etkinliklerini de karşılaÅŸtıran psikologlar, kadınların beyin etkinlikleri arasında herhangi bir farklılık bulamamışlar. Zeki kadınların beyinleri aynı zeka seviyesindeki erkeklerle eÅŸit oranda etkinleÅŸirken, daha düşük zeka seviyesine sahip kadınların beyin etkinliklerinde de farklılıklar ortaya çıkmamış. Kadın beyninin anatomik açıdan farklı olduÄŸunu hatırlatan Neubauer, kadınlardaki zeka mekanizmasının erkeklerden daha farklı iÅŸleyebileceÄŸini ve bunun farklı ölçüm yöntemleriyle incelenmesi gerektiÄŸini söyledi.Alkol yaÅŸlılara yarıyorMilyonlarca insan saÄŸlıklı yaÅŸam uÄŸruna her akÅŸam bir kadeh kırmızı ÅŸarap içiyor. Ä°ngiliz bilim adamlarınca gerçekleÅŸtirilen ve British Medical Journal dergisinde yayımlanan son araÅŸtırma sonuçları şöyle: Kadınlar 44 yaşına kadar bir kadeh ÅŸarapta bulunan alkol miktarını aÅŸmamalı. 74 yaşına kadar günde en fazla iki, 75’ten sonra ise en fazla üç kadeh ÅŸarap içebilirler. Erkekler 34 yaşına kadar günde iki kadeh, 85 yaşından itibaren de günde en fazla beÅŸ kadeh ÅŸarap içtiklerinde alkolden zarar görmezler. Raporda belirlenen yaÅŸlara göre alkol limitini aÅŸanlar yaÅŸamlarını %5 oranında kısaltmış olurlar. 19 kuyruklu yıldızHawaii Ãœniversitesi’nden Yanga Fernandez, Scott Sheppard ve David Jewitt, Temmuz ayının ortalarında, 57P/du Toit-Neujimin-Delporte kuyruklu yıldızın çevresindeki cisimleri, Mauna Kea’deki 2,2 metrelik teleskopla incelediklerinde ilginç bir sürprizle karşılaÅŸtılar. Ekip yaklaşık bir milyon kilometre uzunluÄŸunda bir bulut oluÅŸturan 19 minik kuyruklu yıldız saptadı. Kuyruklu yıldızın, güneÅŸ ışınlarının etkisiyle çekirdeÄŸinde meydana gelen gerilimle parçalandığı sanılmakta. Buz ve kaya parçalarından oluÅŸan kuyruklu yıldız çekirdeÄŸi GüneÅŸ ışınlarının etkisiyle kızdığında irili ufaklı parçalara bölünebiliyor. Astronomlar daha önceleri de kuyruklu yıldızdan savrulan cisimler saptamışlardı ama böylesine kalabalık bir topululuk ilk kez görüldü.Mide ülserine aşı Bilim adamları yakın gelecekte gastrit ve mide kanserine karşı bir aşı geliÅŸtirebileceklerine inanıyor. Helicobacter pylori bakterisine baÄŸlı olarak meydana gelen enfeksiyonu önleyen aşı, dünya nüfusunun yarısını ilgilendiriyor. Özellikle de geliÅŸmekte olan ülkelerde mikrop çocukluktan itibaren mukozaya yerleÅŸiyor, enfeksiyon ve ülsere yol açarak ölümcül mide kanserine dönüşüyor. Ä°sveç, Fransız ve Amerikalı bilim adamlarından oluÅŸan ekip ÅŸimdi bu bakteriyle mücadele için kolları sıvadı. Ä°sveç’teki Umea Ãœniversitesi’nden Thomas Boren, Science dergisine bakterinin saldırı mekanizmasını anlattı. AraÅŸtırmacılar yeni bulguları sayesinde Helicobacter pylori bakterisine karşı bir aşı geliÅŸtirmeye çalışacaklar. Tez canlılar zekalarından yararlanamıyorTez canlılık ve zeka arasındaki baÄŸlantıyı inceleyen Alman psikolog Karl Schweizer, aşırı heyecanın zekayı olumsuz yönde etkilediÄŸini buldu. Almanya’daki Uluslararası Pedagoji AraÅŸtırmaları Enstitüsü’nde görevli olan psikolog, 1990 ve 2000 yıllarında 108 lise ve üniversite öğrencisiyle deneyler yapmış. Gerçi araÅŸtırma sonucu tez canlı insanların diÄŸerlerinden daha az zeki olduklarını göstermiyor fakat heyecanlı kiÅŸiler zekalarından yeterince yararlanamıyor. Bu fenomeni tez canlı insanlardaki konsantrasyon yetisinin zayıf olmasına baÄŸlayan Schweizer ayrıca çabuk heyecana kapılan insanların daha kolay yönlendirilebildiÄŸini ve çok fazla azimkar olmadıklarını da vurguladı. Â