Arap Camii’nin altındaki sır

İSTANBUL’u fethetmeye gelen Arap ordusunca 1294 yıl önce mescid olarak inşaa edilen, İstanbul’da ilk ezan sesinin yükseldiği Karaköy’deki Arap Camii’nde yürütülen restorasyon çalışmaları sırasında zeminin altındaki gizli odalarda Hristiyanlığın ilk dönemlerine ait mezarlar, freskler ve orijinal yazıtlar bulundu. İnşaa edildikten 7 yıl sonra kiliseye çevrilen daha sonra da yanına manastır yapılıp Dominiken Mezhebi’nin kurucusu ‘San Domeniko’nun ismi verilen yapının altında yer alan bu çok gizli odalardaki bulgular üzerine inşaatın bu bölümüne giriş yasağı getirildi. Konunun Başbakan Erdoğan’a kadar iletildiği iddia edilirken, Vakıflar İstanbul 1’inci Bölge Müdürü İbrahim Özekinci, konu ile ilgili konuşabilmesi için genel müdürlükten izin alınması gerektiğini söyledi.

Vakıflar Genel Müdürü Adnan Ertem da “Böyle birşey yok. Ben birşey bulunduğunu bilmiyorum” diye konuştu. İstanbul Şehri Kültür Tarihi Araştırmaları Merkezi Başkanı Dr. Süleyman Faruk Göncüoğlu ise “Orada kazı yapıldığını biliyorum, yeni freskler bulunmuş. Arkadaşlar söyledi. ‘Hocam gördük’ dediler. Ben de şaşırdım” dedi. İstanbul Rölöve ve Anıtlar Müdürü Hüseyin Kaya, “Böyle bir yapıda Kültür Bakanlığı’ndan izin alınsa dahi kazı yapılamaz. 30 santimetre bile kazılsa o kazı kaçaktır” diye konuştu.

Bir yıldır restorasyonda

717 yılında yapılan Arap Camii’nde İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı ve Vakıflar İstanbul Bölge Müdürlüğü’nün desteğiyle 1 yıldır restorasyon çalışmaları devam ediyor. Sekizinci yüzyılın sonlarından 15’inci yüzyıla kadar manastır ve kilise olarak kullanılan, İstanbul’un fethinden sonra tekrar camiye çevrilen yapıdaki restorasyon çalışmaları sırasında duvarlarda ve yerlerde yeni freskler, yapının altındaki odalarda ise çok iyi korunmuş lahit mezarların bulunduğu iddia edildi. Restorasyon çalışmalarının yeni keşiflere ulaşıldıktan sonra çok gizli yürütüldüğünü belirten ve ismini açıklamak istemeyen bir akademisyen, bulunan mezarların kime ait olduğunu bilmediğini fakat bir dönem Dominiken Mezhebi’nin kurucusu San Domeniko ismiyle bilinen yapının tarihi nedeniyle, bu mezarların çok önemli din adamlarına ait mezarlar olduğunu düşündüğünü söyledi. Aynı akademisyen, restorasyonda bulunan eserlerin, halen cami olarak kullanılan yapının Avrupa Birliği’nin baskısıyla müzeye dönüştürülmesi ihtimaline karşı gizlendiğini hatta koruma tekniğiyle üstlerinin kapatılacağını iddia etti.

Giriş yasak

Arap Camii’nin Koruma Kurulu onaylı restorasyon çalışmaları 28 Mayıs 2010’da başladı. Etrafı iskeleyle çevrilen camiye çalışmalar nedeniyle girilemiyor. İstanbul’da birçok eserin restorasyon çalışmaları sırasında izinler alınarak içine girilmesi ve fotoğraflarının çekilmesi mümkünken, Vakıflar Genel Müdürü
Adnan Ertem restorasyon bitene kadar kimsenin Arap Camii’nin içine girmesine ve fotoğraf çekmesine izin vermeyeceklerini söylüyor. Restorasyonun 2011 Haziran ayında tamamlanması bekleniyor. Restorasyonun büyük bir bölümü tamamlandıktan sonra caminin açılışını Mayıs ayı içinde Başbakan Tayyip Erdoğan yapacak.

100 YIL ÖNCE MUMYALAR BULUNMUŞTU

1913 yılındaki onarım sırasında caminin zemininde Latin ve Cenevizlilere ait mezar taşları ve mumyalar bulunmuştu. Bu eserler İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor. Depremlerden sonra mihrap yönünde de dökülen sıvaların altından freskler ortaya çıkmıştı. Bu onarımdan 97 yıl sonra halen devam eden restorasyon çalışmasına başlandı ve toprak altı tarama teknolojileri kullanıldığı için yeni bulgulara rastlandı.