Antalya dün gece sele teslim oldu! Sağanak neden bu kadar kuvvetli yağdı? 'Kıyamet günü gibiydi...'

Antalya’da dün akşam saatlerinden itibaren etkisini göstermeye başlayan şiddetli fırtına, sabaha karşı sağanak yağmura döndü. Meteoroloji 4’ncü Bölge Müdürlüğü'nün 'turuncu kod' (hava durumunun tehlikeli olduğu anlamına geliyor) uyarısı verdiği şehirde, birçok noktada su baskınları meydana geldi. 

Park halindeki araçlar yollarda sürüklenirken, birçok evi de su bastı. Alt geçitlerde su seviyesi yükselirken, çok sayıda aracın mahsur kalması sonucu alt geçitler trafiğe kapatıldı. Antalya'daki vatandaşlar kuvvetli yağış ve selin görüntülerini “Durum çok ciddi, bu bir doğal afet” gibi pek çok mesajla sosyal medyada paylaştı.

'KIYAMET KOPUYOR SANIRDINIZ'

Uzun süredir Antalya’da yaşayan Hürriyet Seyahat gezgin yazarı Nurgül Büyükkalay’a dün gece yaşanan kuvvetli yağmuru sorduğumuzda, “AFAD’tan uyarı mesajı gelmişti, ben de her zamanki gibi Antalya yağmuru olur diye düşündüm. Böyle bir felaket olacağından habersiz, yağmura hasret kaldık diye yağacağına da sevinmiştim. Ancak kıyamet günü gibi bir gece yaşadık” dedi. Büyükkalay, şöyle devam etti:

“Pencerelere ve balkon camına yağmur ve dolu öyle şiddetli çarpıyordu ki bir an ev yıkılacak sandım. Kıyamet kopuyor sanırdınız. İzlediğimiz kıyamet günü filmlerinden pek farkı yoktu gördüklerimin. Antalya’nın böyle deli deli yağmurları meşhurdur, hatta ilkokulda yağmur tatillerimiz olduğunu hatırlıyorum ama bu kadar şiddetlisini yaşadığımızı hatırlamıyorum. Arabaların sele kapıldığı, yolların araba geçemeyecek kadar suyla dolu olduğu zamanlar pek olmadı.”

‘YAĞMUR YAĞACAK DİYE SEVİNİRKEN AFETİ YAŞADIK’

Yağmur yağacak diye sevinirken afeti yaşadıklarını söyleyen Büyükkalay, “Şu an şehirde çoğu yol kapalı, sele kapılan araçlar kurtarılmaya çalışılıyor. Kızılarık’ta otobüs içinde insanlar mahsur kaldı, Şarampol Caddesi alt geçidinde mahsur kalan araçlar var, havaalanı çevreyolu saatlerce kapalı kaldı ve daha birçok yol kapalı… Kaleiçi’ni su basmış durumda. Antalya’da gece çok yağmur yağınca sabah genelde sanki yağmur şehre hiç yağmamış gibi güneşli bir havaya uyanırdık ama bu sefer öyle olmadı” dedi.

Peki neden Antalya’da bir anda kuvvetli yağışlar yaşandı?

‘ATMOSFERİK KOŞULLARIN OLUŞMASIYLA BU YAĞIŞLARI GÖRDÜK’

Meteoroloji Mühendisleri Odası Başkanı Fırat Çukurçayır, “Her ne kadar ülkemizde yeterince farkındalık oluşmamış olsa da meteoroloji bir bilim dalıdır. Bu nedenle her meteorolojik olayın oluşması belli atmosferik koşullara bağlıdır. Bu atmosferik koşulların oluşmasında günlerden ve mevsimlerden bağımsız olarak meteorolojik olayları görebiliriz” dedi. 

Antalya’da dün geceden itibaren etkili olan şiddetli yağışların da gerekli atmosferik koşulların oluşmasıyla meydana geldiğinin altını çizen Çukurçayır, “Hem cephesel sistemler hem de yer yüzeyiyle üst atmosfer arasındaki yüksek sıcaklık farkları nedeniyle oluşan kararsız atmosferik yapı, bu yağışların oluşmasına neden oldu” dedi. 

Ayrıca Çukurcayır, “Deniz yüzey sıcaklıklarının yüksek olması ve atmosfere sürekli nem taşınımı da yağışların şiddetini etkileyen faktör oldu. Bölgedeki atmosferik koşullar analiz edildiğinde son derece normal bir durum olduğunu söyleyebilirim” ifadelerini kullandı.

‘ANTALYA’DA MEYDANA GELEN YAĞIŞLARI ATMOSFERİK NEHİRE BAĞLAMAK DOĞRU OLMAZ’

Antalya'daki kuvvetli yağmur ve sonrasında oluşan görüntüler, akıllara Şubat başında ABD'nin California eyaletinde yaşanan ‘atmosferik nehir’ (Dünya atmosferinde yüksek seviyelerde su buharının taşınması sonucu oluşan su buharı  akımları) kaynaklı selleri getirdi. Türkiye'de de atmosferik nehir yaşanmış olabilir mi?

Fırat Çukurçayır, bu sorumuza şu yanıtı verdi:

-- Atmosferik nehirler su buharını taşımaları nedeniyle dünya ekosistemi açısından son derece önemlidir. Fakat Antalya’da meydana gelen yağışları atmosferik nehire bağlamak ne derece doğrudur bilmiyorum. Deniz ve göl kenarında olan yerleşim yerlerinde belli atmosferik koşullarda (deniz yüzeyinin yüksek sıcaklık değerine sahip olması, yer yüzeyi ile üst atmosfer arasında yüksek sıcaklık farkları nedeniyle aşırı kararsızlık durumlarında) deniz yüzeyinden sürekli nem takviyesi nedeniyle yağışların şiddeti artmaktadır. 

-- Atmosferik nehirler, farklı yüzey hava akışının geniş alanları arasında, tropik kuşaktan su buharının yatay taşınmasının çoğundan sorumludur. Genellikle birkaç kilometre uzunluğunda ve yüzlerce kilometre genişliğindedirler, bu nedenle her biri Amazon Nehri'nden çok daha fazla miktarda su taşıyabilir. Benim ifade ettiğim deniz yüzeyinin yüksek sıcaklık değerine sahip olması ve yer yüzeyi ile üst atmosfer arasında yüksek sıcaklık farkları nedeniyle, aşırı kararsızlık durumlarının oluşması halinde deniz yüzeyinden sürekli nem takviyesi nedeniyle yağışların şiddetinin artması, aslında birbirinden farklı atmosferik koşullardır.

ANTALYA’YI ÖNÜMÜZDEKİ GÜNLERDE NASIL BİR HAVA BEKLİYOR?

Fırat Çukurçayır bu sorumuza, “Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün yayınladığı hava durumu tahminlerine bakarsak bu hafta cuma gününe kadar Antalya’da etkili yağış bekleniyor. Antalya ile birlikte ülkemizin çok büyük bir bölümü de yağışlı bir hafta geçirecek” cevabını verdi.

İZMİR'DE YAŞANAN DOLU YAĞIŞINI NASIL YORUMLAMAK GEREKİYOR?

Antalya dışında İzmir'in Çeşme ilçesinde de dün gece sağanak yağışın ardından dolu etkili oldu. Fındık büyüklüğündeki dolu yağışı nedeniyle cadde ve sokaklar kısa sürede beyaza büründü. Peki bu durumu nasıl yorumlamak gerekiyor? 

“Bu konuyu açıklamak için biraz gerilere gitmemiz gerekiyor” diyen Fırat Çukurçayır, “Dünya Meteoroloji Teşkilatı, geçtiğimiz yıl içinde birkaç defa El Nino etkisinde olduğumuzu ve rekor sıcaklıklara hazırlıklı olmamız gerektiğini söyledi. Yine 2023 yılı Ekim ayında bu yıl kış mevsiminin mevsim normalleri üzerinde geçeceğini El Nino'nun Nisan ayına kadar etkili olacağının beklendiğini bildirdi. Bunun anlamının da 2024 yılının ilk yarısının mevsim normalleri üzerinde geçeceği olduğunu belirtti” hatırlatmasını yaptı.

Ülkemizin de bu duruma bağlı olarak bu yıl mevsim normalleri üzerinde sıcaklıklar yaşadığına dikkat çeken Çukurçayır, “Bir yerde dolu ve gök gürültülü yağış varsa orada mutlaka kümülonimbus bulutu (CB) vardır. CB olan yerde ise mutlaka kararsız bir atmosferik yapı vardır. Üst atmosfer ile yer yüzeyi arasındaki sıcaklık farkı ne kadar yüksek ise karasızlık o kadar şiddetli olur. Karasızlık şiddeti artarsa yağışlar dolu haline dönüşür. Dolunun büyüklüğü de karasızlık şiddeti ile doğru orantılı olur” ifadelerini kullandı.

Fotoğraflar: DHA