Oluşturulma Tarihi: Kasım 08, 2003 00:00
Yargıtay'ın türbana karşı gösterdiÄŸi bu tavrı, diÄŸer mahkemeler için örnek olarak gösteren Yargıtay BaÅŸkanı Eraslan Özkaya, mahkemelerin yasaların uygulanması gereken "kamusal alanların" başında geldiÄŸini söyledi.Yargıtay BaÅŸkanı Eraslan Özkaya, türbanlı sanık Hatice Hasdemir Åžahin'i duruÅŸmaya sokmayan 4. Ceza Dairesi BaÅŸkanı Fadıl Ä°nan'a tam destek verdi. Özkaya, ‘‘Kamusal alan olan mahkeme salonuna siyasal bir simge olan türbanla girilemez. Annem de başörtülü. Yöresel kıyafet farklı bir ÅŸey’’ dedi. CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer'in, 29 Ekim resepsiyonunda türbana karşı ‘EÅŸsiz davetiye önlemi’nin ardından, Sezer'e yakınlığı ile bilinen Yargıtay BaÅŸkanı Eraslan Özkaya da, ‘kamusal alanda türbana’ kesin tavır koydu. Özkaya önceki gün türbanlı sanık, Hatice Hasdemir Åžahin'i duruÅŸmaya almayan Yargıtay 4. Ceza Dairesi BaÅŸkanı Fadıl Ä°nan'a tam destek verererek, ‘‘Mahkeme baÅŸkanının kararında usule ve hukuka aykırılık yok’’ dedi.AYKIRI KIYAFET OLMAZ Özkaya dün bir grup gazeteciyle yaptığı sohbet toplantısında, mahkeme salonlarının ‘kamusal alanların’ başında geldiÄŸini vurgulayarak, şöyle konuÅŸtu:‘‘DuruÅŸma salonunda, taraf olsun, tarafların vekilleri olsun veya dinleyici olarak bulunsun, kiÅŸiler, mahkemenin saygınlığına yakışmayacak veya yasaların yasakladığı kıyafetle bulunamazlar. ÖrneÄŸin ÅŸapkalı, üniformalı, fesli, bereli sarıklı, peçeli, türbanlı olarak veya açık saçık kıyafetle duruÅŸma salonunda bulunulması, duruÅŸma salonlarının hukukun mabedi sayılması niteliÄŸi ciddiyeti ve saygınlığı ile baÄŸdaÅŸmaz. Bugüne kadar başı açık olmayan hiçbir avukat hanım duruÅŸmaya kabul edilmemiÅŸtir. Bu kiÅŸinin sanık olması yasaya aykırı bir kıyafetle duruÅŸma salonuna girmesine hak vermez. Biri çıkıp ben plaj kıyafetiyle, ÅŸapka ile gireceÄŸim diyemez. Bu sanık da, dinleyici de de olabilir. Ama cezaevinde farklıdır, burada yapılacak alternatif birÅŸey yok’’ TÃœRBAN SÄ°YASAL SÄ°MGE Özkaya, Anayasa Mahkemesi ve Danıştay kararlarında türbanın ‘dinsel ve siyasal simge’ olarak tanımlandığını ve ‘kamusal alanda yasaklandığını’, hatta bazı mahkeme kararlarının türbanı laiklik ilkesine bir ‘meydan okuma simgesi’ olarak tanımladıklarını söyledi. Özkaya, Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi'nin de bu konuda kararları bulunduÄŸunu vurguladı.HAKÄ°M TUTUKLAYABÄ°LÄ°R Özkaya duruÅŸmanın disiplinini saÄŸlama görevinin mahkeme baÅŸkanına ait olduÄŸunu, salona mahkemenin saygınlığına uygun davranış ve kıyafet içinde bulunmayan kiÅŸiyi önce uyarıp, daha sonra duruÅŸma salonundan çıkarabileceÄŸini anlattı. Özkaya, kiÅŸinin buna uymaması veya suç oluÅŸturacak davranışta bulunması halinde mahkeme baÅŸkanının tutuklama yetkisi bile bulunduÄŸunu söyledi. Özkaya, türbanlı sanığın çıkarılması ile savunma hakkının kısıtlandığının öne sürülemeyeceÄŸini belirtti.YARGITAY'IN TAVRI ÖRNEK Yerel mahkemelerde türbanlı olarak duruÅŸmalara girilebildiÄŸinin anımsatılıp, ‘‘Oradaki hakimler suç mu iÅŸliyor?’’ sorusu üzerine da Özkaya, ‘‘Burada suç iÅŸlenip iÅŸlenmediÄŸini ben deÄŸerlendiremem. O hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun iÅŸi. Ama Yargıtay tavrını göstermiÅŸtir. Yargıtay'ın türbana karşı bu tavrı diÄŸer mahkemeler için örnektir’’ dedi. Özkaya, ‘‘Yargıtay'ın kalemine vergi dairesine de kamusal alan diye türbanlılar giremeyecek mi?’’ sorusu üzerine, Özkaya, kamusal alanın kiÅŸinin bulunduÄŸu yerdeki rolüne göre deÄŸerlendirilmesi gerektiÄŸini söyledi. Özkaya, ‘‘Bir kiÅŸi hastaneye, vergi dairesine o ÅŸekliyle girebilir. Ä°dari iÅŸini takip için gidiyor’’ dedi.Ä°MAM DA KIYAFETÄ°YLE GÄ°REMEZ Özkaya, imamların kıyafetlerini sadece görevleri başında giyebileceklerini, bununla duruÅŸma salonlarına giremeyeceklerini belirtti. ‘‘Yargıtay'ın tavrı gerginlik yaratmıyor mu?’’ sorusu üzerine Özkaya, şöyle devam etti:‘‘İnanç özgürlüğüne fevkalade saygılıyız. Sınırsız özgürlük anarÅŸi getirir. Her özgürlüğün sınırı kamu düzenidir. Yargı, yasalar içinde hareket eder. Yasaların uygulanmamasını istemek, doÄŸru deÄŸildir. Toplumsal geliÅŸmeler, toplumsal durum hukuku yetersiz kılıyorsa, yasalar deÄŸiÅŸtirilir. Yargı yasayı uygulamazsa anarÅŸi o zaman doÄŸar.’’ ANNESÄ°NÄ°N FOTOÄžRAFINI GÖSTERDÄ° Yöresel kıyafetle yerel mahkemelerde duruÅŸma salonlarına girilebildiÄŸinin anımsatılması üzerine Özkaya, annesinin başörtülü fotoÄŸrafını gösterdi ve ‘‘Yöresel kıyafet ayrı. Benim annem de 94 yaşında, bu durum farklı’’ dedi.Türbanlı sanık avukatYargıtay 4. Ceza Dairesi'nde yargılandığı duruÅŸmaya türbanlı olduÄŸu için alınmayan Hatice Hasdemir Åžahin, avukat. Yozgat doÄŸumlu Åžahin, 1998'de hukuk fakültesini bitirip staja baÅŸladı. Bir süre Kırıkkale'de avukatlık yaptı, ardından bir dönem avukatlığı bıraktı. Mart 2003'te Ankara Barosu'na kayıt yaptırdı. Baro kayıtlarında ‘Belko hukuk müşaviri’ olarak görünüyor. Ankara BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkanı Melih Gökçek, BüyükÅŸehir Belediyesi meclis ve encümen üyeleriyle, Belko Limited Åžirketi'nin bazı yöneticileri Batıkent'teki bir arsayı deÄŸerinin altında satarak, ‘Görevi kötüye kullandıkları’ iddiasıyla 1-3 yılla yargılanıyorlar. Åžahin, önceki günkü duruÅŸmanın ardından bir ay izin aldı.DGM’lerde sadece avukatlara yasakCMUK'un 135. maddesi sanığın sorgulama ve ifade tarzını düzenliyor. Sanığın ‘başı açık’ ifade vereceÄŸine iliÅŸkin bir sınırlama bulunmuyor. Ancak, CMUK duruÅŸmanın düzenini saÄŸlama yetkisini mahkeme baÅŸkanına veriyor. DGM'lerde türban yasağı sadece avukatlar için uygulanıyor. BaÅŸta Hizbullah sanıkları olmak üzere türbanlı, çarÅŸaflı sanıkların duruÅŸması yapılıyor. Türbanlı izleyicilere de izin veriliyor. Ancak Ankara DGM, Aczmendilerin cüppe ve sarıkla mahkemeye katılamayacağına karar vermiÅŸ ve sakallarını zorla kestirilmiÅŸti.AKP’den sert tepki Hüseyin Çelik (Milli EÄŸitim Bakanı) Meseleye böyle baktığınız zaman hastaneye giden hastaya da aynı gözle bakmanız lazım. Bence, Türkiye'de ‘kamusal alan nedir, kamusal alan nerelerdir’ bununla ilgili net tanım ve tarifler yapılmalıdır.Nimet Çubukçu (Ä°stanbul Milletvekili) Kravatsız da gelinmeyecek denebilir ve bu da ne kadar komik bir uygulama olur. Türkiye'de aklı başında herkesin saÄŸduyulu davranması gerekir. Aksi halde bu çok ciddi bir sorun haline getirir bu konuyu.Hakkı Köylü (Kastamonu Milletvekili) Yıllarca bu teÅŸkilatın içinde görev yaptım. Ä°lk defa böyle bir uygulama duyuyorum. Bütün adliyelerde, Anadolu'daki kadınlar duruÅŸmalara başı örtülü gelirler. Yahya Akman (Åžanlıurfa Milletvekili) Hiçbir ÅŸartta tartışma götürmez. Savunma hakkını kullanmak isteyen hasta bile olsa, yanına gidilip savunmasının alınması gerekir.Mehmet Elkatmış (TBMM Ä°nsan Hakları Komisyonu BaÅŸkanı) Savunma hakkı kutsal deÄŸil midir? Başörtülü insan hastaneye ve postanaye gidemeyecek mi? Bundan daha büyük insan hakları ihlali olur mu?Emin Åžirin (LDP Ä°stanbul Milletvekili) Türkiye'de Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi de dahil herhangi bir mahkemede başörtülü sanığın duruÅŸmaya katılamayacağına dair herhangi bir kanun ya da talimat var mıdır?Â
button