Ankara'da ‘savaş maliyeti’ seferberliği

Tüm dünya, ABD'nin Irak'a yapacağı müdahale için hazırlık yaparken, Türkiye de sınırındaki bu savaşın olası maliyetini çıkartmak için kolları sıvadı. Hazine MüsteÅŸarlığı'nın koordinatörlüğünde devam eden çalışmada, kısa vadede ‘‘doÄŸacak acil ek ödenek ihtiyacı’’ ile ‘‘reel ekonomide orta vadede uÄŸranacak kayıplar’’ ele alınıyor.TÃœRKÄ°YE ekonomisinin, ABD'nin Irak'a yapacağı olası operasyondan nasıl ve hangi oranda etkileneceÄŸini saptamak üzere baÅŸlatılan çalışma, iki ayaklı olarak sürdürülüyor. Hazine MüsteÅŸarlığı'nın koordinatörlüğünde devam eden çalışmada, kısa vadede ‘‘doÄŸacak acil ek ödenek ihtiyacı’’ ile ‘‘reel ekonomide orta vadede uÄŸranacak kayıplar’’ ele alınıyor. Hazine, Maliye Bakanlığı, DPT ve DışiÅŸleri Bakanlığı yetkililerinden oluÅŸan Çalışma Grubu, ilgili diÄŸer bakanlıklarla da koordineli çalışıyor. Çalışmada, Irak'a yönelik olası operasyonun zamanlaması ile süresi, Türkiye'nin yer alıp almayacağı ve alırsa bunun ‘nasıl’ olabileceÄŸi sorularına baÄŸlı alternatifler dikkate alınıyor.Olası savaşın ‘reel ekonomiye’ yansıyacak yükü hesaplanırken, ödemeler dengesini oluÅŸturan kalemler üzerinde titizlikle duruluyor. Ä°hracat, turizm, yurtdışındaki işçilerin gelirleri gibi kalemlerin nasıl etkileneceÄŸi deÄŸerlendiriliyor. Petrol fiyatlarındaki artışların belirleyici bir rol oynayacağı ifade ediliyor. Askeri harcamalarda meydana gelecek artışların, yalnızca bütçe açısından deÄŸil, ekonomik programın baÅŸta faiz dışı fazla olmak üzere temel hedeflerinde de revizyonu gerekli kılacağı belirtiliyor. Petrol fiyatlarında ortaya çıkacak artışın, bütçenin bütün kalemlerini etkileyeceÄŸine dikkat çeken yetkililer, baÅŸta Gayrısafi Milli Hasıla olmak üzere büyüme ve enflasyon hedeflerinin deÄŸiÅŸebileceÄŸine dikkat çekiyor. Tahmini kayıplar hesaplanırken, Muhasebe-i Umumiye Kanunu ile 1990 tarihli Seferberlik ve SavaÅŸ Hali Tüzüğü de öne çıkıyor. Seferberlik ve SavaÅŸ Hali Tüzüğü'ne göre, bütün kamu kurum ve kuruluÅŸlarının, böyle bir durumda ihtiyaç duyacakları ek ödenekleri çıkarması gerekiyor. Bu kurumlar, yaptıkları hesabı Milli Güvenlik Kurulu'na gönderiyor. Daha sonraki aÅŸamada da Maliye Bakanlığı kurumlardan gelen bu ihtiyaçları birleÅŸtirerek, ihtiyaç duyulan ek bütçeyi ortaya çıkaracak. Öte yandan, savaÅŸ ve seferberlik halinde, doÄŸacak nakit ihtiyacını hemen karşılamak üzere saymanlıklar görevlendirilecek. Yasa, savaÅŸ ve seferberlik halinde Milli Savunma Bakanlığı’nın bütçesinin, alt program ve ayrımlar dikkate alınmaksızın yüzde 15 arttırılabileceÄŸini öngörüyor. 2002 yılı bütçesinde 8.2 katrilyon lira ödenek ayrılan Milli Savunma Bakanlığı, operasyonun gerçekleÅŸmesi durumunda ek olarak 1.2 katrilyon lirayı hemen kullanabilecek. Ancak bu hesabın, mali profilin bu tutarla sınırlı kalacağı anlamına gelmediÄŸi özellikle vurgulanıyor.Â