Ankara yüzde 50 küçülüyor

Meclis'e sevk edilen tasarı, merkezi idarenin birçok yetkisini, kaynaklarıyla beraber il özel idareleri ve belediyelere devrediyor. Hastaneler, okullar, müzeler, sanat kurumları, belediye ve il özel idarelerine geçecek.Hükümetin aylardır üzerinde çalıştığı ve devletin yapısını baÅŸtan aÅŸağı deÄŸiÅŸtirecek olan Kamu Yönetimi Reformu Yasa Tasarısı tamamlandı. BaÅŸbakan Yardımcısı Mehmet Ali Åžahin, tasarıyı BaÅŸbakanlık MüsteÅŸarı ve reformun mimarı Ömer Dinçer ile birlikte kamuoyuna açıkladı. Dinçer, yetki devirleriyle Ankara'nın yaklaşık yüzde 50 küçüleceÄŸini belirtti.Meclis'e sevkedilen tasarı, merkezi idarenin bir çok yetkisini, kaynaklarıyla beraber il özel idareleri ve belediyelere devrediyor. Merkezi idarenin denetim yapısı, taÅŸra teÅŸkilatları baÅŸtan aÅŸağı yenileniyor. ÃœNÄ°TER YAPI BOZULMAZ Dinçer, ‘‘Türk kamu bürokrasisi obezite (ÅŸiÅŸmanlık) hastalığına yakalanmış. Hayatını sürdürmektedir, nefes almaktadır. Ancak iÅŸ üretecek yapıda deÄŸildir’’ dedi. Dinçer, kamu yönetimi reformu ile üniter yapının bozulacağına iliÅŸkin eleÅŸtirilerin de doÄŸru olmadığını savundu. Dinçer, reformda yasama ve yargıya yönelik bir düzenleme bulunmadığını sadece yürütme alanının düzenlendiÄŸini belirterek, ‘‘Bu nasıl üniter yapıyı bozar bu tartışılsın’’ dedi. Dinçer, tasarıda devletin üniter yapısı ile ilgili herhangi bir tasarrufta bulunulmadığının altını çizdi. Merkezi yönetimin yetkilerinin yerel yönetimlere devredilmesi ile Ankara'nın yüzde 50 oranında küçüleceÄŸini belirten Dinçer, yerele kaynak aktarımının miktarını belirleme konusunda da çalışma baÅŸlattıklarını söyledi. Dinçer, ‘‘Birbirimize güvenmiyoruz. Siz bana güvenmiyorsunuz, AKP'ye, Meclis'e güvenmiyorsunuz. Asker sivile, sivil de askere güvenmiyor. Bu toplumda ciddi biçimde güven tesisine ihtiyaç var’’ dedi. Kamudaki hantallığa iliÅŸkin kendi konumundan bir örnek veren Dinçer, ‘‘Benim ÅŸoförümün ve arabamın yıllık maliyeti 18 bin dolar. Oysa 8 bin doları maaÅŸ olarak ödeyip 10 bin doları da devlete bıraksak yeni yatırımlara yol açmış oluruz’’ dedi. Dinçer, kamuda 200 bin kiÅŸinin yöneticilere hizmet verdiÄŸine dikkat çekerek, ‘‘Buna yazık deÄŸil mi? Bu nedenle reformu gerçekleÅŸtirmek zorundayız’’ dedi.ANAYASAYA UYGUNLUK Reform tasarısının bundan sonra yapılacak çalışmalar için ‘anafikir’ oluÅŸturacağını kaydeden Dinçer, BaÅŸbakanlık'ta bundan sonra tasarı çerçevesinde çıkarılacak yasaları Anayasa ve temel yasaya uygunluk açısından denetleyecek bir birimin kurulduÄŸunu kaydetti. Yasaların etki analizi yapıldıktan sonra Bakanlar Kurulu'na sevkine karar verileceÄŸini kaydeden Dinçer, bu birimle yeni bir hiyerarÅŸik yapının kurulmadığını söyledi. Mahalli idarelere ombudsman geliyorHer ilde, mahalli idareler ve bunlara baÄŸlı kuruluÅŸlar ile bu idareler tarafından kurulan birlik ve iÅŸletmelerin, gerçek ve tüzel kiÅŸilerle ilgili iÅŸlem ve eylemlerinin hukuka uygunluÄŸunu deÄŸerlendirmek, aralarındaki anlaÅŸmazlıkların çözümüne yardımcı olmak üzere bir ‘‘halk denetçisi’’ seçilecek. Bu denetçi 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda belirtilen ÅŸartları taşıyan, hukuk, iktisat, iÅŸletme, maliye, kamu yönetimi, çalışma ekonomisi alanlarında en az dört yıllık yükseköğretim kurumundan mezun veya bu alanlardan birinde yüksek lisans derecesine sahip olacak. SAYGIN OLACAKBu kiÅŸi en az 10 yıllık mesleki tecrübe sahibi, toplumda saygınlığı bulunan kiÅŸiler arasında beÅŸ yıl süreyle görev yapmak üzere il genel meclisinin üçte iki çoÄŸunluÄŸunun kararı ile seçilecek. Halk denetçisi, görev yaptığı süre içinde baÅŸka bir iÅŸte çalışamayacak.18 SORUDA KAMU YÖNETÄ°MÄ° REFORMUNe getiriyor?Kamu Yönetimi reformu, Ankara'dan yürütülen birçok hizmetin mahalli idarelere devredilmesini öngörüyor; bir yandan da icracı 15 bakanlıktan sadece beÅŸine illerde teÅŸkilat kurma izni tanınıyor. Kalan 10 bakanlığın illerdeki teÅŸkilatları mahalli idarelere devredilecek.Ne devredilmiyor?Merkezi idare, adalet, savunma, güvenlik, istihbarat, dış iliÅŸkiler, dış politika, maliye, hazine, dış ticaret, gümrük, piyasalara iliÅŸkin düzenleme hizmetleri, milli eÄŸitimde eÄŸitim ve öğretim birliÄŸini saÄŸlama gibi görevler, mahalli idarelere devredilmeyecek. Bu hizmetler eskiden olduÄŸu gibi valilik ve kaymakamlıklar tarafından yürütülecek. Bunların dışındaki tüm hizmetler mahalli idarelerin yönetimine bırakılacak.Merkez ne yapacak?Merkezi idare, kamu hizmetlerine iliÅŸkin ulusal düzeyde genel ilke ve politikalar, amaç ve hedefler ile standartları belirleyecek. Hizmetlerin denetimini yapacak olan merkezi idare, hizmetlerin koordinasyon içerisinde yerine getirilmesini saÄŸlayacak.Hangi unvan kalkıyor?Ankara'daki devlet yapılanmasında müsteÅŸarlık, genel müdürlük, kurul baÅŸkanlığı veya daire baÅŸkanlığı ve ÅŸube müdürlüğü unvanları korunacak. Ancak Daire BaÅŸkan Yardımcılıkları unvanları kaldırılacak. Bu sayede 4 bin 569 unvan boÅŸaltılırken, yan hizmet personeliyle birlikte yaklaşık yılda 500 trilyon liralık tasarruf yapılmış olacak.Personel ne olacak?Mahalli idarelere devredilecek olan bölge müdürlükleri veya il müdürlüklerinde çalışan personel, kadrolarıyla birlikte il özel idarelerine veya belediyelere devredilecekler. Ancak bu konudaki uygulama ilkeleri henüz kesinleÅŸmedi. Bu konular, daha sonra çıkacak personel yasasıyla netlik kazanacak.Bakanlık azalacak mı?Reformla birlikte en fazla üçü BaÅŸbakan Yardımcısı olmak üzere Devlet Bakanlığı sayısının en fazla sekiz ile sınırlı tutulması da yasal hükme kavuÅŸturuluyor. Böylece bundan sonraki hükümetler de 15'i icracı bakanlık olmak üzere 23 bakandan oluÅŸacak.Hangi teÅŸkilat kalkıyor?DışiÅŸleri, Milli EÄŸitim, Bayındırlık ve Ä°skan, SaÄŸlık, UlaÅŸtırma, Tarım ve KöyiÅŸleri, Sanayi ve Ticaret, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Kültür ve Turizm ile Çevre ve Orman Bakanlıkları taÅŸra teÅŸkilatı kaldırılacak. Devretme iÅŸlemi bir yıl içerisinde gerçekleÅŸtirilecek.Hangi kurum kaldırılıyor?BaÅŸbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu ve savunma sekreterlikleri tamamen kaldırılıyor. YDK'nın taşınır ve taşınmaz malları Sayıştay'a devredilecek. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün görev ve yetkileri, araç ve gereçleri, her türlü taşınır ve taşınmaz malları, bunlara ait ödenekler ile birlikte Ä°stanbul dışında il özel idarelerine, Ä°stanbul ilinde ise bu hizmetleri il sınırlarında yapmak üzere Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediyesi'ne devredilecek.Memur nasıl yükselecek?Memurlar ve diÄŸer kamu görevlilerinin iÅŸe alınmaları ve görevde yükselmeleri, ehliyete dayalı seçme sınavı ve liyakat esasına göre yapılacak. Tam zamanlı veya kısmi zamanlı çalışan diÄŸer kamu görevlileri ve işçiler kadro esasına dayalı olmaksızın, sözleÅŸmeye dayalı olarak istihdam edilecek.Onları kapsamıyorCumhurbaÅŸkanlığı, TBMM, Milli Savunma Bakanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri, MGK, MÄ°T, DışiÅŸleri Bakanlığı ile iliÅŸkili kuruluÅŸlar hiyerarÅŸik kademe ve unvanlara iliÅŸkin hükümlere tabi olmayacaklar. Bunların hiyerarÅŸik kademe ve unvanları, kuruluÅŸ kanunları ile düzenlenecek.Kim yürütecek? Karayolları Trafik Kanunu ile Emniyet Genel Müdürlüğü'ne verilmiÅŸ olan trafik hizmetlerinin denetimi, yönetimi ve düzenlenmesi görevlerinin tamamı veya bir kısmı, belediye meclislerinin kararına istinaden yapılacak talep üzerine, İçiÅŸleri Bakanı'nın onayı ile belediyelere devredilebilecek. Bu hizmetler, belediyelerle koordineli olarak Hangi taÅŸra teÅŸkilatı kalacak?Sadece Adalet, Milli Savunma, İçiÅŸleri, Maliye ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı taÅŸra teÅŸkilatı oluÅŸturabilecek. Böylelikle, müze, kültür merkezi, kütüphane gibi kültürel birimler de belediye sınırları içerisinde belediyelere, dışındaki alanlarda ise il özel idarelerine devredilecek.Kaldırılan taÅŸra tekilatı ne olacak?Kültür ve Turizm, Çevre ve Orman, Tarım ve KöyiÅŸleri bakanlıkları ile SHÇEK ve Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü'nün taÅŸra teÅŸkilatları ve bunlara baÄŸlı bütün kurumlar belediye sınırları içinde belediyelere, belediye sınırları dışında ise il özel idarelerine devredilecek.TeftiÅŸ kurullarının yeri nasıl dolacak?TeftiÅŸ kurulları bu yasayla birlikte kaldırılacak. Kamu kurum ve kuruluÅŸlarında iç ve dış denetim yapılacak. Merkezi idareye dahil kurum ve kuruluÅŸlarla il özel idareleri, belediyeler ve buna baÄŸlı kuruluÅŸlar ve mahalli idare birliklerinin dış denetimi Sayıştay tarafından veya Sayıştay'ca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde yapılacak. Sayıştay bölge teÅŸkilatları da kurarak ülke genelinde örgütlenecek. Ortadan kaldırılan TeftiÅŸ Kurulları'ndaki müfettiÅŸlerin bir bölümünün de Sayıştay'da görevlendirilmesi planlanıyor. TeftiÅŸ ve denetimin, hukuka, kamu yönetiminin temel ilkelerine, belirlenen yıllık amaç ve hedeflere, performans göstergelerine, hizmet, kalite standartlarına göre yapılması öngörülürken, eÄŸitim ve rehberlik boyutuna önem verilecek ve raporlar kamuoyuna duyurulacak.EÄŸitim saÄŸlık hizmeti nasıl olacak?TaÅŸradaki eÄŸitim ve saÄŸlık hizmetleri, en geç beÅŸ yıl içerisinde il özel idarelerine devredilecek. Okullar, araç, gereç, taşınır ve taşınmaz mallar, eÄŸitim hastaneleri hariç hastaneler, saÄŸlık evi, saÄŸlık ocağı, saÄŸlık merkezi, dispanser ile hastanelerin araç, gereç, taşınır ve taşınmaz mallarının devri kademeli olarak gerçekleÅŸtirilecek. Bu süre içinde MEB ve SaÄŸlık Bakanlığı'nın taÅŸra teÅŸkilatları görevini sürdürecek.Bürokrasi yönetimi nasıl deÄŸiÅŸecek?Kamu Yönetimi reformuyla müsteÅŸarlar ile baÅŸkanlık ve genel müdürlük ÅŸeklinde kurulan baÄŸlı ve ilgili kuruluÅŸlarda baÅŸkan ve genel müdürlerin görevleri hükümetin süresiyle sınırlı olacak. Yani, hükümetin görev süresi sona erdiÄŸinde bu makamlardaki kiÅŸilerin görev süreleri de kendiliÄŸinden sona ermiÅŸ olacak.Kurumların yurtdışı teÅŸkilatları ne olacak?DışiÅŸleri Bakanlığı ile Türk Ä°ÅŸbirliÄŸi ve Kalkınma Ä°daresi BaÅŸkanlığı (TÄ°KA) hariç, bakanlıklar ve diÄŸer kamu kurum ve kuruluÅŸları yurtdışında teÅŸkilat kuramayacak. Bakanlık ve kamu kurum ve kuruluÅŸlarından hangilerinin, hangi ülkelerde yurtdışı hizmeti sunacağı da Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek. Bu kurumların personeli DışiÅŸleri Bakanlığı kadrolarına belirli süreli olarak görevlendirilecek.Nasıl kaynak bulunacak?Mahalli idarelere, yetki, görev ve sorumluluklarıyla orantılı gelir saÄŸlanacak. Mahalli idarelere genel bütçe vergi gelirleri tahsilatından ayrılacak olan pay ile ilgili ayrıntılar da yeni yasalarla belirlenecek.Â