Anayasa maratonu firesiz

TBMM'deki Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸi maratonu, 3. gününde de büyük bir hızla sürüyor. Bugünkü görüşmeler de Kürtçe yayın yapma, dernek kurma ve kitle iletiÅŸimde sınırlamaya iliÅŸkin maddeler kabul edildi.KÃœRTÇEYE  YAYINA YEŞİL IÅžIKGenel Kurulu, Meclis BaÅŸkanvekili Murat SökmenoÄŸlu baÅŸkanlığında saat 11:00'da toplandı. Genel Kurul'da, dün görüşmeleri tamamlanan teklifin 10'uncu maddesinin oylamasına geçildi. Oylamaya 421 milletvekili katıldı ve madde 25 ret oyuna karşılık 391 oyla kabul edildi. Ä°ki milletvekilinin çekimser kaldığı oylamada, 3 oy boÅŸ çıktı.DeÄŸiÅŸiklik teklifinin 10'uncu maddesi Anayasa'nın 28'inci maddesindeki ''Kanunla yasaklanmış olan herhangi bir dilde yayın yapılamaz'' ÅŸeklindeki ikinci fıkrasının Anayasa'dan çıkarılmasını öngörüyor.KÄ°TLE HABERLEÅžMEYE SINIR YOKAnayasa deÄŸiÅŸikliÄŸi teklifinin kitle haberleÅŸme araçlarından yararlanmayla ilgili sınırlamaların yeniden düzenlenmesine iliÅŸkin 11'inci maddesi 442 oyla kabul edildi.Madde üzerindeki oylamaya 461 milletvekili katıldı ve madde 14'e karşılık 442 oyla kabul edildi. Oylamada 2 milletvekili çekimser kaldı, 3 oy da boÅŸ çıktı.Teklifin 11'inci maddesi, Anayasa'nın 31'ini maddesinin ikinci fıkrasının Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmesi uyarınca deÄŸiÅŸtirilmesini öngörüyor. Buna göre, kamu tüzel kiÅŸilerinin elindeki basın dışı kitlehaberleÅŸme araçlarından yararlanmaya iliÅŸkin kanuni düzenlemeler sadece, ''Milli güvenlik, kamu düzeni, genel ahlak ve saÄŸlığın korunması'' durumunda mümkün olabilecek. Yeni düzenlemeye göre 31'inci maddenin ikinci fıkrası ÅŸu ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirildi:''Kanun, milli güvenlik, kamu düzeni, genel ahlak ve saÄŸlığın korunması sebepleri dışında, halkın bu araçlarla haber almasını, düşünce ve kanaatlere ulaÅŸmasını ve kamuoyunun serbestçe oluÅŸmasını engelleyici kayıtlar koyamaz.''DERNEK KURMAYA AÄ°HS ÖZGÃœRLÜĞÜ12. madde üzerindeki oylamaya 462 milletvekili katıldı ve madde 9'a karşılık 447 oyla kabul edildi. Oylamada 1 milletvekili çekimser kaldı, 4 oy boÅŸ çıktı, 1 oy da geçersiz sayıldı.Teklifin 12. maddesi, Anayasa'nın dernek kurma özgürlüğüne iliÅŸkin 34. maddesinin Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmesi (AÄ°HS) uyarınca yeniden düzenlenmesini öngörüyor. Buna göre, ''Herkes (gerçek ve tüzel kiÅŸiler), önceden izin almaksızın dernek kurma ve bunlara üye olma ya da üyelikten çıkma'' özgürlüğüne sahip olacak. Dernek kurma özgürlüğü ancak ''milli güvenlik, kamu düzeni, suç iÅŸlenmesinin önlenmesi, genelsaÄŸlık ve genel ahlak ile baÅŸkalarının hürriyetinin korunması sebepleriyle ve kanunla'' sınırlanabilecek.Yeni düzenleme dernek kapatma veya faaliyetten alıkoymanın  kanunda belirtilen hallerde hakim kararıyla yapılabileceÄŸini, acil durumlarda bu konuda verilen yetkili merci kararının da öngörülen sürelerde hakim onayı aranmasını hükme baÄŸlıyor. Bu hükümler vakıflar için de uygulanacak.  TOPLANTI VE GÖSTERÄ° MADDESÄ° DEĞİŞTİ  Ayrıca "önceden izin almadan, silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı"na iliÅŸkin 13. maddesi kabul edildi. DeÄŸiÅŸiklikle, toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmesi'ne (AÄ°HS) uygun hale getiriliyor.   Madde üzerindeki oylamaya 466 milletvekili katıldı ve madde 15'e karşılık 447 oyla kabul edildi. Oylamada 3 milletvekili çekimser kaldı, 1 oy da boÅŸ çıktı.  Teklifin 13. maddesi, Anayasa'nın 34. maddesinde deÄŸiÅŸiklik öngörüyor. Yapılan deÄŸiÅŸiklikle, herkes önceden izin almadan, silahsızve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahip olacak.HAK ARAMA HÃœRRÄ°YETÄ° VE ADÄ°L YARGILANMATBMM Genel Kurulu'nda Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸi teklifinin ''adil yargılanma'' hakkına iliÅŸkin 14. maddesi kabul edildi.DeÄŸiÅŸiklik ile Türkiye'nin taraf olduÄŸu uluslararası sözleÅŸmelerin de öngördüğü ''adil yargılama hakkı'' Anayasa'da düzenleniyor. Anayasa'nın ''Hak arama hürriyeti'' baÅŸlıklı 36. maddesindeki düzenlemeye ''adil yargılanma'' ibaresi ekleniyor.Bu kapsamda, Anayasa'nın 36. maddesi ''Herkes meÅŸru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir. Hiçbir mahkeme, görev ve yetkisi içindeki davaya bakmaktan kaçınamaz''ÅŸeklinde düzenlendi.Madde üzerindeki oylamaya 457 milletvekili katıldı ve madde 14'e karşılık 437 oyla kabul edildi. Oylamada 3 milletvekili çekimser kaldı, 3 oy da boÅŸ çıktı.     15. MADDE DEĞİŞTÄ°RÄ°LEREK KABUL EDÄ°LDÄ°TBMM Genel Kurulu’nda, Anayasa  deÄŸiÅŸikliÄŸi teklifinin 15. maddesi deÄŸiÅŸtirilerek, 368 oyla kabul  edildi. „SavaÅŸ, yakın savaÅŸ tehdidi ve terör halleri dışında“ ölüm  cezası verilemeyecek.Teklifin bu maddesi Anayasa’nın 38. maddesine bazı fıkralar  eklenmesini öngörüyor. Buna göre, ölüm cezasının verilebileceÄŸi  durumlar Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmesi’nin (AÄ°HS) 6 numaralı  protokolü hükümleri uyarınca düzenleniyor.Bu çerçevede, Anayasa’nın 38. maddesine yedinci fıkra olarak  „SavaÅŸ, yakın savaÅŸ tehdidi ve terör halleri dışında ölüm cezası  verilemez“ hükmü ekleniyor. Teklifin bu fıkrasındaki „yakın savaş“  ibaresi verilen bir önergenin kabulüyle „yakın savaÅŸ tehdidi“ olarak deÄŸiÅŸtirildi.Yeni düzenlemeyle ayrıca „Kanuna aykırı olarak elde edilmiş  bulgular delil olarak kabul edilemez“ hükmü Anayasa kuralı haline  getiriliyor.Anayasa’nın 38. maddesine eklenen bir baÅŸka fıkrayla sözleÅŸmeden  doÄŸan yükümlülüklerin yerine getirilememesi durumunda hapis cezası  verilemeyeceÄŸi kuralı getiriliyor. Buna göre,  „Hiçkimse yalnızca  sözleÅŸmeden doÄŸan bir yükümlülüğü yerine getirmemesinden dolayı  özgürlüğünden alıkonulamayacak.“Teklifin 15. maddesi üzerindeki oylamaya 452 milletvekili katıldı  ve madde 65’e karşılık 368 oyla kabul edildi. Oylamada 8 milletvekili  çekimser kaldı, 10 oy boÅŸ çıktı ve 1 oy geçersiz sayıldı.Madde üzerinde söz alan bazı milletvekilleri „yakın savaş“  tanımının „net olmadığını“ öne sürdüler. Anayasa Komisyonu BaÅŸkanı  Turhan Tayan ise bu tanımın AÄ°HS’nin 6 numaralı protokolünden  aktarıldığını söyledi.Tayan, görüşmelerin tamamlanmasından sonra söz alarak, DışiÅŸleri  Komisyonu BaÅŸkanı Kamran Ä°nan ile ANAP Ä°stanbul Milletvekili Mehmet  Ali Ä°rtemçelik’in 6 numaralı protokolde „yakın savaş“ ibaresinin  „yakın savaÅŸ tehdidi“ olarak yer aldığı ÅŸeklinde kendisini  uyardıklarını söyledi. Tayan, bu tanımın redaksiyon yetkisiyle  düzeltilebileceÄŸini belirtti.BirleÅŸimi yöneten Meclis BaÅŸkanvekili Murat SökmenoÄŸlu ile SP Grup BaÅŸkanvekili Yasin HatiboÄŸlu, redaksiyon isteminin mümkün olmadığını  dile getirdiler.SökmenoÄŸlu, grup baÅŸkanvekillerinin ortak bir karar alması için  birleÅŸime bir süre ara verdi.DEĞİŞİKLÄ°K ÖNERGESÄ°Aradan sonra, Anayasa Komisyonu üyelerince „yakın savaş“  ibaresinin „yakın savaÅŸ tehdidi“ olarak düzeltilmesi için deÄŸiÅŸiklik önergesi verildi.Yapılan iÅŸari oylamadan sonra önerge kabul edildi ve gizli  oylamaya geçildi.DeÄŸiÅŸiklik önergesine iliÅŸkin oylamaya 468 milletvekili katıldı ve önerge 63’e karşılık 390 oyla kabul edildi. Oylamada 8 milletvekili  çekimser kaldı, 6 oy boÅŸ çıktı ve 1 oy geçersiz sayıldı.GÖRÜŞMELERTeklifin 15. maddesi üzerindeki görüşmelerde konuÅŸan AK Parti  Adıyaman Milletvekili Dengir Mir Mehmet Fırat, ölüm cezasının  kaldırılması görüşünü savunarak, terör suçları için ölüm cezasının  caydırıcı olamayacağını söyledi.DYP Erzurum Milletvekili Ayvaz Gökdemir ise ölüm cezasının  kaldırılmasına karşı olduÄŸunu belirterek, maddeye „ret“ oyu  verilmesini istedi.ANAP Denizli Milletvekili Beyhan Aslan terör suçlularının ilgili  ülkeye iadesi konusunda uluslararası düzenleme yapılması gerektiÄŸini  belirterek, hükümetin bu konuda giriÅŸimde bulunmasını önerdi.MHP Ä°stanbul Milletvekili Mustafa Verkaya da terörün insanlık suçu olduÄŸunu ifade ederek, bu suçlara ölüm cezası verilmesi gerektiÄŸini  söyledi.Â