Anarşistin vedası

ÇAĞDAŞ tiyatronun en etkili isimlerinden, kaleme aldığı oyunlar dünyanın dört bir yanında sahnelenen İtalyan oyun yazarı, yönetmen ve oyuncu Dario Fo 90 yaşında hayata ve sahneye veda etti.

24 Mart 1926’da Varese bölgesinde küçük bir kasaba olan San Giano’da dünyaya gelen Dario Fo, baskıcı yönetimleri, polis ve erkek şiddetini, kapitalizmin günlük hayata etkisini politik hicivleriyle iğneleyen tiyatro metinleri yaratmıştı. Eşi ve yoldaşı Franca Rame ile yaklaşık yarım asır boyunca, temeli İtalyan halk tiyatrosu geleneği olan ‘Commedia dell’Arte’ye dayanan oyunlar yazıp sahnelediler. 1959’da Dario Fo-France Rame Topluluğu’nu kuran ikilinin yolları ancak, Franca Rame 2013 Mayıs’ında hayata veda edince ayrılmıştı.

Dario Fo, Türkiye’de de en çok ‘Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü’ adlı oyunu ve Franca Rame ile kaleme aldıkları ‘Kadın Oyunları’ serisiyle biliniyor.

1968’de İtalyan Komünist Partisi’yle bağları olan Yeni Sahne adlı bir topluluk kurdular. İkili sahneyi sadece kapalı tiyatro mekânlarına değil, kamuya açık mekânlara da sıkça taşımış, sadece tiyatro sanatçıları olarak değil sol kanattan politik aktivistler olarak da varlık göstermişlerdi. 

ESERLERİNİ TÜRKÇEYE FÜSUN DEMİREL ÇEVİRDİ
DarIo Fo’nun oyunları Türkçeye aynı zamanda çiftin yakın dostu olan tiyatro sanatçısı Füsun Demirel tarafından kazandırılmış, oyunlar özel ve ödenekli çok sayıda tiyatro tarafından defalarca sahnelenmişti. ‘Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü’, ‘Klaksonlar, Borazanlar ve Bırtlar’, ‘Kadın Oyunları’, ‘Elizabeth - Neredeyse Kadın’, ‘Ödenmeyecek, Ödemiyoruz’, ‘Japon Kuklası’, ‘Açık Aile’ gibi oyunlarında hep güncel ve politik olana sert ama net ve mizahi göndermeler vardır. 1981’de Sonning, 1986’da Obie, 1997’de Nobel Edebiyat ödüllerine layık görülen Dario Fo, aynı sene İtalya Kültür ve Sanat Altın Madalyası ödülünü almıştı.