Anadolu'nun Barbie'si: Halide Edip Adıvar

REKLAMCI ve pazarlama uzmanı Renan Tan Tavukçuoğlu, Boğaziçi Üniversitesi’ni bitirdikten sonra ABD’de yüksek lisansını tamamladı ve 8 yıl orada yaşadı. Türkiye’ye döndükten sonra pazarlama alanında çalışan Tavukçuoğlu kurumsal şirketlerin ‘hayır işi’ olarak ayırdıkları bütçelerin doğru yerlere ulaşmadığını ve sivil toplumun güçlenmesi gerektiğini düşünerek ‘Puduhepa ve Kız Kardeşleri’ projesini hayata geçirdi. Tavukçuoğlu, 2018’de başlayan projenin hikâyesini şöyle anlatıyor:

“Toplum için fark yaratan bir şeylerin içinde olmak istiyordum. Temel olarak çalışmak istediğim alan aile içi şiddet ve etkilediği çocuklardı. Çocuklar bu şiddet ortamında büyüyor. Ancak yetişkin kadınlar ve erkekleri dönüştürmek çok zor. Bu yüzden çocuklara yatırım yaparak bir toplumsal dönüşüm yaratmayı hedefledim. 6-10 yaş arası çocuklara yönelik müfredatta olmayan yaşam becerilerini desteklemek için bir proje yapmak istedim. Kız çocuklarına sorun çözebilme, özgüvenli olma, düştüğü zaman kalkabilme gibi mesajlar vermeyi arzu ediyordum. Bu mesajları doğru verebilmek için de bez bebeklerin doğru bir aracı olduğunu düşündüm.

HER YIL 155 KIZ ÖĞRENCİYE BURS

Bir diğer çıkış noktası da aslında neden bu topraklardaki güçlü kadın hikâyeleri kız çocuklarına rol model olmuyor sorusu oldu. Örneğin 5 sene önce kızlar için Uykudan Önce Hikâyeler’in ilk kitabında, Yeni Zelanda’dan matematikçi vardı, ABD’den bilimkadını vardı ama Türkiye’den kimse yoktu. Anadolu’da yetişmiş başarılı kadın figürlerin bez bebeklerini yapmaya karar verdim. Eğitim ve Sosyal Destek Vakfı (TOÇEV) ile bir araya geldik. Bez bebekler sayesinde hem kadınlara istihdam sağlıyoruz hem de her yıl 155 kız çocuğuna burs veriyoruz.”

DEPREMZEDE KADINLAR ÜRETİYOR

Tavukçuoğlu, bu projenin aynı zamanda kadınlara istihdam yarattığını ve 6 Şubat depreminin ardından bebeklerin üretim merkezlerinden birini Antakya’ya kurduklarını anlatıyor: “Biz 100 kişilik bir ekibiz ve herkes kadın. Bartın’da, Karabük’te, İzmir’de, Sivas’ta, Ankara’da ve İstanbul’da üretim yapan ekiplerimiz var, şimdi buna Antakya da eklendi. Eşim deprem bölgesinde bireysel ve kurumsal yardımlarla bir aşevi kurdu. Ben de oraya giderek hem aşevi çalışmalarına yardım ettim hem de Puduhepa Kütüphanesi kurdum. Sosyal medyadan çağrı yaptım ve müthiş kitaplar geldi. Deprem bölgesinde büyük bir iş sorunu yaşanıyor. Zaten depremzedeler psikolojik olarak kötü durumda. Deprem bölgesine gittiğimde bu bebeklerin çadırda yapılabiliyor olmasını fırsat bildik. Hiçbir alete ihtiyaç yok, dikiş bilmeye gerek yok.

ÇİN ÇUBUKLARLA PAMUK BEBEKLER

Çin çubuklarıyla pamukları bebeklerin içine dolduruyorlar. Oradaki kadınlarla hep birlikte müthiş bir sinerji oluşturduk. Normalde kadınlara ödediğimiz ücretin iki katı ücret ödeyerek onlarla dayanışmamızı sürdürüyoruz. Bazen kütüphanede yapıyorlar bazen kütüphaneden alıp çadırlarına götürüp hazırlıyorlar.”

 

KOSTÜMLERİ MODACILAR TASARLADI

PROJENİN ikinci bebeği, NASA’da çalışmış ilk Türk bilimkadını Prof. Dr. Dilhan Eryurt olmuş. Tavukçuoğlu, Eryurt’un hikâyesini şöyle anlatıyor: “Dilhan Eryurt NASA’da Apollo 11’de iniş projesinde çok önemli bir yanlış hesaplamayı düzeltiyor. Düşünsenize Google onunla ilgili bir doodle yapmıştı. Ancak Eryurt Türkiye’de bilinmiyor. Biz ikinci bebeğimizde onun ilham verici hikâyesini kullandık. Diğer bebeklerimiz ise botanikçi Asuman Baytop ve sanatçı Gülriz Sururi oldu.”
Puduhepa ve Kız Kardeşleri projesinde, her bebek, o ismin hayatını anlatan hikâye kitabı ile birlikte satılıyor. Bebeklerin kıyafetlerini Arzu Kaprol, Zeynep Tosun, Özlem Süer, Tuana Büyükçınar gibi isimler tasarlamış.

 

1923 KİŞİDEN DESTEK İSTENDİ

PUDUHEPA ve Kız Kardeşleri projesi, son bebeğini de Cumhuriyet’in 100. yılına özel Halide Edip Adıvar olarak belirlemiş. Hikâyenin anlatıldığı kitabın illüstrasyonları ve öyküsü ise, Demet Kılıç’a ait. Tavukçuoğlu bu bebeğin daha çok kadına istihdam ve kız çocuğuna burs olabilmesi için kitlesel fonlama sitesinden bir kampanya başlatmış: “Bu proje, tüm paydaşları sayesinde 5 yılda 3.5 milyon kişiye ulaştı. Şimdi Cumhuriyet’in 100’üncü yılında Halide Edip Adıvar’ın bebekleri ve kitapları için 1923 kişiden destek bekliyoruz. Bana göre, Türkiye olarak sivil toplum kasımızın gelişmesi gerekiyor. Biz bu fonlamamız tamamlandıktan sonra, ekim ayında güzel bir lansman yaparak Halide Edip Adıvar bebeğimizi tanıtacağız.”

İLK BARIŞ ANLAŞMASINDA MÜHRÜ VAR

PEKİ projenin ismi nereden geliyor ve ‘Puduhepa ve Kız Kardeşleri’nin kim olacağı nasıl belirleniyor? “Puduhepa, 3300 yıl önce Hitit’ler uygarlığında şimdiki Çorum’da yaşamış, Mısır’la 15 sene boyunca süren savaşa son veren Kadeş Anlaşması’nı yapan, tarihin ilk barış anlaşmasına mühür basan güçlü bir kadın. Puduhepa’yı ana karakter olarak benimsedik ve yanına kız kardeşlerini ekledik. Çünkü bu topraklarda pek çok başarılı kadın, çok önemli işlere imza atmış. Bunların hikâyelerinin kız çocuklarına ilham olmasını istedik.”