Ana dilde yayına üç alternatif

Radyo ve Televizyon Ãœst Kurulu (RTÃœK), ana dilde yayının yalnızca TRT tarafından ya da ''Ulusal'', ''Yerel'' boyutta isteyen kuruluÅŸlarca yapılmasına iliÅŸkin üç ayrı yönetmelik taslağı üzerinde çalışıyor.RTÃœK'ün üzerinde çalıştığı yönetmelik taslaklarına göre, televizyonlar haftada bir gün olmak üzere en fazla 2 saat, radyolar ise hafta içi ve hafta sonu birer gün olmak üzere en fazla 6 saat yayın yapabilecek.  Radyo ve Televizyon Ãœst Kurulu, ana dilde yayın konusunu görüşmek üzere bugün toplandı.  ''Türk VatandaÅŸlarının Günlük Hayatlarında Geleneksel Olarak Kullandıkları Farklı Dil ve Lehçelerde Yayın Yapılması'' adıyla düzenlenen yönetmelik taslaklarını inceleyen Ãœst Kurul, ana dilde yayının TRT tarafından yapılması durumunda, TRT üzerinde denetim yetkisi bulunmayan RTÃœK'ün konumunun ne olacağının incelenmesine karar verdi. Bu arada, TRT'nin, ana dilde yayın konusunda RTÃœK'e, ''2954 SayılıTRT Kanunu'na göre Kürtçe ya da baÅŸka dillerde yayın yapmalarının mümkün olmadığı'' yönünde görüş bildirdiÄŸi öğrenildi.       ANA DÄ°LDE YAYIN ÅžARTLARI     RTÃœK'ün üzerinde çalıştığı ulusal ve yerel yayına iliÅŸkin taslaklarda, bu tür yayın için baÅŸvuranlardan, ''Türkiye Cumhuriyeti'nin Anayasa'da belirtilen temel niteliklerine, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, 3984 Sayılı RTÃœK Kanunu'na ve diÄŸer izin ÅŸartlarına'' uygun yayın yapılacağına dair taahhütname istenmesi öngörülüyor.  Söz konusu taslaklardaki düzenlemelere göre, ana dilde yapılan programların tümü, Türkçe altyazılı olarak yayınlanacak. Televizyon veradyo kuruluÅŸları, sadece bir dil veya lehçe için baÅŸvuru yapabilecek. Televizyonlar haftada bir gün olmak üzere en fazla 2 saat, radyolar ise hafta içi ve hafta sonu birer gün olmak üzere en fazla 6 saat yayın yapabilecekler. Televizyon yayınlarında birebir Türkçe altyazı geçilecek. Radyolarda ise programı takiben yayının Türkçe çevirisi yayınlanacak.  Radyo ve televizyonlar hangi dilde veya lehçede yayın yapmak istediklerini ve program türlerini baÅŸvuru yaparken belirtecekler. Beyandan farklı dil ve lehçede yayın yapılamayacak. Ayrıca aylık ve yıllık planlar, RTÃœK'e bildirimde bulunmadan deÄŸiÅŸtirilemeyecek.        AB'NÄ°N ÖNERÄ°Sİ     Bu arada, ana dilde yayın konusunda RTÃœK'e görüş bildiren AB GenelSekreterliÄŸi, ''özel, yerel veya ulusal olmak üzere isteyen her kuruluÅŸun bu tür yayın yapabilmesine imkan saÄŸlanması gerektiÄŸini'' belirterek, bu konuda Fransa'daki uygulamanın gözönünde tutulmasını tavsiye etti.       DÃœNYADAKÄ° ÖRNEKLER     Öte yandan RTÃœK dünyadaki örnekleri incelerken, Fransa'da FR3 kanalının Korsika dilinde günde iki kez haber yayınladığını, Ä°spanya'da da Euskal Irrati Telebista'nın Bask dilinde yayın yaptığını belirlemiÅŸti.   RTÃœK'ün araÅŸtırmasına göre, sadece Fransa ve Ä°spanya'da bu tür yayın yapılıyor. Ä°spanya'nın Euskal Irrati Telebista adlı yayın kuruluÅŸu Bask dilinde yayın yaparken, Fransa'da ulusal yayın yapan FR3 kanalı her gün 12.10 ve 18.50 saatlerinde Korsika dilinde haber yayınlıyor.  Fransa'da ayrıca ARTE kanalı öncelikli dil Fransızca olmak üzere Almanca, TV Mondes öncelikli dil Fransızca olmak üzere Ä°ngilizce, Ä°spanyolca ve Arapça yayın yapıyor.  Ä°spanya'da da devlet televizyonu öncelikli dil Ä°spanyolca olmak üzere Katalanca, Television Espanola 2 Ä°spanyolca öncelikli dil olmak üzere Katalanca, Euskera dili ve Galisyaca, Televisio Valenciana-Canal 9, Valensia dili öncelikli olmak üzere Ä°spanyolca ve Kastilyaca, Multicanal TPS ise Ä°spanyolca öncelikli dil olmak üzere Portekiz dilinde yayın yapıyor.  RTÃœK'ün araÅŸtırmasına göre, Ä°ngiltere'de Channel Television, Grampian Television, HTV Group Scottish Television, Welsh Fourth Channel, NBC Europe ve TCC televizyonlarında öncelikli dil Ä°ngilizce olurken bu kuruluÅŸlar Fransızca, Portekizce, Galik dili, Galler dili ve Hollanda dilinde de yayın gerçekleÅŸtiriyor.  Bu ülkede ayrıca Middle East Broadcasting Center Arapça, Zee TV  Hintçe ve Urduca, Asia Vision ise Hintçe ve Urduca ile Pencap, Bengal ve Tamil dillerinde yayın yapıyor.  Macaristan'daki Magyar Televizio öncelikli dil Macarca olmak üzere Almanca, Romence, Hırvatça ve Slovakça yayın gerçekleÅŸtiriyor.  Letonya'da Latvijas Valsts Televizija, Letonca öncelikli dil olmak üzere Rusça, Ä°ngilizce, Almanca, Ukraynaca ve Polonya dillerinde yayın yapıyor.  Çek Cumhuriyeti devlet televizyonu Çekçe öncelikli dil olmak üzereMacarca ve Slovakça yayın gerçekleÅŸtiriyor.  Bulgaristan devlet televizyonu, Bulgarca öncelikli dil olmak üzere Ä°ngilizce, Fransızca, Almanca ve Rusça yayın yapıyor.  Belçika'daki RTL-TVÄ° Channel 27, Flamanca öncelikli olmak üzere Fransızca da yayın yapıyor.  Polonya'daki Echo TV ve Telewizia Katowice kanalları, Polonya diliöncelikli olmak üzere Ä°ngilizce ve Almanca yayın yapıyorlar.  Ä°sveç'deki Sveriges Television, Ä°sveççe öncelikli dil olmak üzere Fince, Yunanca, Türkçe, Sırpça, Hırvatça, Estonyaca, Polonyaca, Farsça ve Kürtçe yayın yapıyor.  Â