‘Amerikan rüyası’ tehdit altında

Amerikan iş dünyası tarihinin en karanlık dönemlerinden birini yaşıyor. ABD’nin küresel dev şirketleri birbiri ardına yolsuzluk operasyonlarıyla sarsılıyor. Bu dev şirketlerin CEO’ları ve sahipleri de usulsüz bilanço oyunları nedeniyle istifa etmek zorunda kalarak birer birer mahkeme karşısına çıkıyor.Newsweek dergisi'ndeki habere göre, ABD'nin önde gelen şirketlerinden Tyco’dan Dennis Kozlowsky, Arthur Andersen’dan Joseph Berardino, Enron’dan Kenneth Lay, Adelphia’dan John Rigas ve son olarak Worldcom’dan Bernard Ebbers gibi CEO ve kurucular yolsuzluk suçlamaları nedeniyle görevlerini bırakmak zorunda kaldı.Son günlerde “Corporate America” olarak adlandırılan Amerikan iş dünyasının en parlak şirketleri radikal reform talepleriyle yüzleşmek zorunda kalıyor. Fakat bu reformun önündeki en önemli engelin reformu yapacak olan kişilerin bu reform yönünde ikna edilmesi olduğu belirtiliyor. Son yıllarda CEO’lara hisse devrini bilançolarında gider olarak gösteren şirketler, bunu karlarından düşmeyerek bilançolarını şişirirken, CEO’lara büyük miktarda kaynak aktarıyordu. Enron ile başlayarak artan usulsüzlüğe bağlı şirket iflaslarının ardından ise bu kötü alışkanlık terkedilmeye başlandı. İş dünyasının değişime zorlayan faktörlerin başında borsadan gelen kötü haberler geliyor. Bu konuda en sıkı davranan Standard & Poor’s ise S&P 500 listesindeki şirketlerin karlarını hisse devirlerini düşerek hesaplamasına rağmen çöküşün önüne geçmedi.Worldcom haberleri nedeniyle geçen hafta Mart 2000’e oranla S&P 500 endeksi geçen hafta içinde yüzde 35 oranında düştü. Eğer endeksin yılda yüzde 10 yükseldiği hesaplanırsa S&P’nin eski haline gelmesi için 2006 sonuna kadar beklemek gerekiyor. Bu da piyasanın 7 yıl boyunca aynı yerde sayması anlamına geliyor. CHENEY’İN İSMİ DE GEÇİYORBu arada gözler ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney’de döndü. Cheney’in, reform talepleri karşısında sessiz kalmasının nedeni olarak, daha önce CEO’su olduğu Halliburton şirketinin idaresi sırasında muhasebe yolsuzlukları nedeniyle şirketi hakkında soruşturma açılması gösteriliyor.Yolsuzluk konusunda ABD’deki işadamları örgütlerinden de pek fazla ses çıkmıyor. Bu konuda açıkça konuşabilen sadece iki isim var. Goldman Sachs CEO’su Henry Paulson ile New York Borsası Başkanı Dick Grasso. Paulson, Washington’daki Basın Kulübü’nde yaptığı açıklamada Amerikan iş dünyasının şimdiye kadar hiç olmadığı kadar büyük eleştirilere maruz kaldığını belirterek, bunun hakedildiğini söyledi.İŞ CEPHESİNDE DEĞİŞEN BİR ŞEY YOKBütün baskı ve eleştirilere rağmen iş dünyası eski alışkanlıklarını terketmeye pek niyetli değil. Objektif standartlar yerine şirketlerin ihtiyaçları doğrultusunda hayali pro forma rakamlar hala gündemde. En çok reform yapılması gereken iki alan olarak öncelikle muhasebe ve ardından da Wall Street gösteriliyor. Enron’un ardından Arthur Andersen’in çöküşüyle birlikte en büyük dört bağımsız denetim kuruluşu özür dileyerek işleri yoluna koymak yerine hala denetimin sıkılaştırılmasına karşı ve zengin müşterilerinin vergi muafiyeti sağlama yönünde lobi çalışmalarını sürdürüyor.Hatta bu şirketler federal yönetimi tehdit ederek şirket merkezlerini Bermuda gibi vergi cennetlerine taşıma tehdidinde bulunuyor. Sabıkalı bir şirket olan Tyco, bu işi çoktan yaptı bile. Öte yandan Wall Street’te de denetim şirketlerindekileri aratmayacak cinsten yolsuzluklar yaşanıyor. Merril Lynch ve diğer aracılık şirketleri değersiz olduklarını bildikleri hisseleri uzun süre yukarıda tutmakla suçlanıyor. New York Başsavcısı Eliot Spitzer tarafından ortaya çıkarılan Merril e-postaları bu işlemin nasıl yapıldığını kanıtlamıştı.(Newsweek Dergisi'nden derlenmiştir)�