Amerikan imparatorluğu var mı

Son zamanlarda herkesin dilinde bir ‘‘Amerikan imparatorluÄŸu’’ sözüdür dolaşıyor. Irak konusunun zirve noktasına ulaÅŸtığı yalnızca son altı ay içerisinde ‘‘Amerikan imparatorluÄŸu’’ sözü haber metinleri içinde 1000'e yakın kez kullanıldı. Kitapçıların rafları bu konuda yazılmış kitaplarla doldu. Ancak, gerçekten Amerikan imparatorluÄŸu diye bir ÅŸey var mı? New York Times gazetesi yazarları Ivo H. Daalder ve James M. Lindsay bu konuyu inceleyen bir yazı yazdılar.New York Times'ın makalesine göre, bir yanda Washington'u imparatorluk eÄŸilimini reddetmeye çağıranlar var. Bu görüşte olanlar aşırı saÄŸdan aşırı sola kadar her kesimden çıkabiliyor. ‘‘Cumhuriyet mi Ä°mparatorluk mu?’’ kitabının yazarı Pat Buchanan, muhafazakar hareketin yolundan saptırılarak küreselci ve müdahaleci bir ideolojiye dönüştürüldüğü endiÅŸesi taşıyor. ‘‘Hegemonya ya da Hayatta Kalma: Amerika'nın Küresel Hakimiyet Arayışı’’ adlı kitabı sonbaharda yayınlanacak olan Noam Chomsky, Bush yönetiminin ‘‘dünyayı güç kullanarak yönetme niyetinde olduÄŸunu açıkça ilan etmesinin’’ fanatizme ulaÅŸtığı uyarısında bulunuyor.DiÄŸer yanda ise, ABD'nin kendi imajına göre dünyayı yeniden ÅŸekillendirme olanağına sahip olduÄŸunu söyleyen ‘‘yeni muhafazakarlar’’ var. Muhafazakar ‘‘Weekly Standard’’ dergisi editörü William Kristol, ‘‘Güçlü olmak adına günah da iÅŸleyebiliriz. Ä°nsanlar bizim imparatorluk gücü olduÄŸumuzu söylemek isterse, söylesin’’ diyor.Makalenin yazarları da, ‘‘ABD imparatorluk olsun mu olmasın mı tartışması bir yana. Ä°ster beÄŸenin ister beÄŸenmeyin Amerika'nın gücü ve etki alanı onu çoktan bir imparatorluÄŸa dönüştürmüş durumda’’ diye yazıyorlar.ABD niye imparatorlukABD'nin imparatorluk olduÄŸunu iddia eden grup, gerekçelerini şöyle sıralıyor:Bugün dünyada hiçbir ülke ABD'nin sahip olduÄŸu askeri gücün seviyesini yakalayabilecek durumda deÄŸil. Yalnızca ABD, topraklarından dünyanın her yerine bombardıman uçakları gönderebilir.70'ten fazla ülkede askeri üsleri bulunuyor.Yalnızca ABD büyük miktarda kara gücünü dünyada herhangi bir savaÅŸ alanına gönderebilir ve her türlü geleneksel düşmanı yenebilir.Her biri birçok ülkenin hava kuvvetlerinden daha büyük ve modern bir filo taşıyan 12 tane dev uçak gemisiyle, yalnızca ABD, her okyanusun ötesine deniz gücü gönderebilir.ABD, bütün bunları dünya ekonomisinin yüzde 31'ine ve kendisinden sonraki en büyük 4 ekonomiye sahip Japonya, Almanya, Fransa ve Ä°ngiltere'nin toplamından daha büyük bir ekonomiye sahip olduÄŸu için yapabiliyor.Â