Derleyen: Ayşe AYDIN
Oluşturulma Tarihi: Şubat 23, 2002 14:26
Sınırsız Özgürlük, Parlak Yıldız, Çöl Tilkisi, Kartal Gözü... ABD'nin operasyon isimleri, ordunun 'operasyon markası yaratma kılavuzuna' göre bulunuyor. 11 Eylül’ün ardından kılavuza ek olarak ‘Operasyon Markası Yaratma Birimi’ kuruldu. Kararın nedeni harekátın ilk adı olan ‘Sonsuz Adalet'in yoğun eleştiri alması. Ordunun yanlış isimlendirme nedeniyle imaj kaybına uğradığı düşünülüyor.
ABD Ordusu generallerinden James Lindsay 1989'da Panama'ya yapılacak 'Mavi Kaşık' operasyonunu gözden geçirdi. Operasyon sorumlusu Thomas Kelly'i çağırdı ve planı teknik açıdan mükemmel ancak imaj açısından berbat bulduğunu söyledi: ‘‘Günün birinde torununa bu operasyonu anlatırsan ondan seninle gurur duymasını değil, kahkalarla gülmesini bekle...‘‘
ABD'nin operasyon markalama kampanyalarının 'resmi' başlangıcı olarak kabul edilen 'Adil Neden' operasyonunun yaratılma hikayesi böyle.. Operasyonun ardından ABD ordusu dünyada bir ilki gerçekleştirdi ve 'etkin operasyon markaları bulmak' adında bir kılavuz hazırlayarak ilgili birimlere dağıttı.
ABD konuyla ilgili ilk yazılı belgeyi hazırlasa da operasyon markalama kampanyalarının gerçek yaratıcısı Alman Ordusu. Almanlar I. Dünya Savaşı'nda yapılan her saldırıya bir isim veriyorlardı. İsimler 'Archilles' ve 'Mars' gibi mitolojik kahramanlar arasından seçiliyordu.
CHURCHILL EKOLÜ
İngiltere'nin markalama çalışmalarının kökeni II. Dünya Savaşı'na dayanıyor. Dönemin başbakanı Winston Churchill operasyon isimleri konusundaki hassasiyeti ile tanınıyor. Palavracı ve aşırı güven veren operasyon isimlerinden nefret eden Churchill birçok operasyon adını beğenmeyip değiştiriyordu. Yaşayan insanların isimlerinin ve mizah unsuru içeren kelimelerin kullanılmasını istemiyordu.
ÖZEL KILAVUZ
1989'da hazırlanan kılavuzda operasyon isimlerinin ABD'nin dış politikasını en doğru şekilde temsil edecek şekilde oluşturulması gerektiği belirtiliyordu. Saldırgan, belli bir grubu aşağılayan, ABD müttefiklerini ve özgür dünya ülkelerini tehdit eden sözcükler içermemeliydi. İçlerinde ticari markalar bulunmamalıydı.
Operasyon markalama çalışmalarının gün geçtikçe artan önemi marka uzmanlarını da harekete geçirdi. ABD'li ünlü marka uzmanı S.B. Master en iyi operasyon markalarını ve temsil ettikleri felsefeyi içeren bir çalışma yaptı. Admap adlı reklamcılık dergisinde yer alan çalışmaya göre operasyon markasının en önemli dört unsuru tonu, sesi, ritmi ve uzunluğu.
EN İYİLER LİSTESİ
Master'in 'en iyiler' listesinin başında ABD'nin Körfez Savaşı'nda gerçekleştirdiği 'Çöl Fırtınası' ve 'Parlayan Ümit' operasyonları geliyor.
Başarılı operasyon isimlerinin bir diğer önemli özelliği isim-sıfat dengesinin çok iyi olması. 'Hızlı', 'erken', 'parlak' gibi sıfatlar ve onları takip eden 'ümit', 'flaş', 'fırtına', 'vuruş' gibi isimler en iyi operasyon markalarını oluşturan başlıca sözcükler.
ABD ordusu son olarak 11 Eylül saldırısı ardından yapılan harekatın ilk adı olan 'Sonsuz Adalet'in yoğun eleştiri alması nedeniyle bundan böyle operasyon markalarının profesyonel takımlar tarafından oluşturulması kararını aldı.
TÜRKİYE’DEKİ OPERASYON MARKALARI
Umut Operasyonu: Hizbullah ve diğer İslamcı örgütlere karşı düzenlendi. Operasyonda Uğur Mumcu ve A. Taner Kışlalı cinayetleriyle ilgili delillere rastlandığı için bu isim verildi.
Hayata Dönüş Operasyonu: Cezaevlerindeki ölüm oruçlarını durdurmak için yapıldı.
Kasırga Operasyonu: Bankacılık operasyonuna verilen isim. Operasyon hızlı ve şok edici olduğu için böyle adlandırıldı.
Buffalo Operasyonu: Kaçak et ve hayali ihracat nedeniyle yapıldı.
Paraşüt Operasyonu: Hayali ihracat operasyonu. Ankara ve İstanbul'dan Gaziantep'e tepeden inme yapıldığı için böyle adlandırıldı.
Matador Operasyonu: Uyuşturucu kaçakçılığı operasyonu. Sanıklardan birinin İspanyollar tarafından da aranması ve bu ülke ile bağlantılı olması nedeniyle böyle adlandırıldı.
Beyaz Enerji Operasyonu: Enerji ihalelerindeki yolsuzluklar nedeniyle yapılan operasyonlar.
Vurgun Operasyonu: Bayındırlık Bakanlığı'ndaki yolsuzluklara boyutu çok büyük olduğu için bu isim verildi.
En başarılı savaş markaları
Parlayan Ümit
Çöl Tilkisi
Parlak Yıldız
Kartal Gözü
Özgürlük Treni
Adil Neden
Çöl Fırtınası
En başarısız savaş markaları
Kesinleşmiş Kuvvet
Uyanık Ekran
Asil Abide
Üretken Çaba
Yaradılış Harekátı
Acil şiddet
Sonsuz Özgürlük