Amazon'un patronu: "Daha işin başındayız"

Bezos'a, e-ticaretin ve Amazon'un geleceği, 11 Eylül saldırılarından sonra sanal ticarette neler yaşandığı ve internette kişiye özel bilgilerin korunması gibi konulara ilişkin sorular yöneltildi.

1995 yılının Temmuz ayında kurulan ve birkaç yıl içinde dünyanın en büyük sanal mağazası haline gelen Amazon, başlangıçta ağırlıklı olarak kitap satıyordu. Bugün ise CD'den oyuncağa, mutfak gereçlerinden  bilgisayar programlarına kadar uzanan geniş bir ürün yelpazesine sahip.. Amazon'un ABD'de ve dünya genelinde milyonlarca müşterisi bulunuyor. Amazon'un ayrıca İngiltere, Fransa, Almanya ve Japonya gibi ülkelerdeki kullanıcılar için ayrı siteleri var.

Amazon'un patronu Jeff Bezos, siteyi kurarak e-ticaretin öncülüğünü üstlenirken Wall Street'teki geçmişinden yararlandı. Birkaç yılda Amerikan yaşam tarzının bir parçası haline gelen Amazon, kurucusunun 1999 yılında Time dergisi tarafından "yılın adamı" seçilerek dergiye kapak olmasını sağladı.

Tabii, Amazon'un başarıları kadar başarısızlıkları da konuşuluyor. Wall Street analistleri, şirketin kar-zarar durumunu sorgulamaya devam ediyor.  Rakipleri, Amazon'un geliştirdiği e-ticaret yöntemlerini patent altına alma çabalarını kötülüyor.

Ancak bütün bunlara rağmen Amazon internetin sembollerinden biri olma özelliğini koruyor. Dünyanın çeşitli kentlerinden kullanıcıların sorularını yanıtlayan Jeff Bezos, şirketin ve sanal ticaretin geleceğinden ümitli...

Washingtonpost.com: İnsanlar sitenizi, e-ticaretin durumunu gösteren bir termometre gibi görüyor.  İnternet sektörü, özellikle de perakende satış siteleri son iki yıldır düşüşteydi. Siz bu düşüşün sona erdiğini söyleyebilir misiniz?

J. Bezos: Bence bir konsolidasyon dönemi içindeyiz ve henüz bunun sona erdiğini düşünmüyorum. Bir deneme süreci de denebilir buna ve bence bir süre daha devam edecek.

Baltimore : İnternetten satış yapmanın avantajlı olduğu düşünülüyordu. Fiziki olarak bir dükkana ve onu getirdiği maliyetlere sahip olmadan, bazı vergileri ödemeden, dünya çapında bir müşteri kitlesine sahip olarak ticaret yapmak cazip görünüyordu. Ne oldu ?

J. Bezos: Son altı yılda olanlar beni çok şaşırttı. E-ticaret kısa sürede büyük bir endüstri haline geldi. Ve büyümeye devam ediyor. 1999 yılında 19 milyon müşterimiz vardı, 2000 yılında bu rakam 18 milyona çıktı ve bu yıl 23 milyona ulaştı. Ben henüz işin çok başında olduğumuza inanıyorum.

Viyana: Müşterilerinizin bir süre sonra normal alışverişi bırakıp tamamen internet üzerinden alışverişe yöneleceğini düşünüyor musunuz?
Washintonpost.com : Bu soruya bağlı olarak, uzun vadede alışverişin yüzde kaçı internete taşınacak?

J. Bezos: Hayır, online alışverişin yüzyüze alışverişin yerini alacağını hiç düşünmedim. Uzun vadede (belki on yıl sonra) perakende satışın yüzde 15'inin internete taşınabileceğini sanıyorum.

Bethesda: AOL'nin Amazon'daki hissesi ne kadar?

J. Bezos: Yüzde 2 civarında.

Alexandria : Amazon tek bir CD'yi kocaman bir kutuya koyarak ve 2.65 dolardan fazla posta ücreti ödeyerek nasıl ayakta kalmayı başaracak?

J. Bezos: Evet, siparişlerin teslimine ait giderler artıyor, uzun vadede bunun üstesinden gelmeyi umuyoruz.

Arlington: Önümüzdeki birkaç yıl içinde Amazon'un en çok hangi alanda gelişeceğini düşünüyorsunuz?

J. Bezos: En önemli gelişmeyi, uluslararası bölümlerimiz olan "amazon.co.uk", "amazon.de", "amazon.fr" ve "amazon.co.jp"de gösteriyoruz. Diğer alanlarda da büyümeye devam ediyoruz.

Bethesda : Amazon, online gazetelerle ortaklık yapmayı düşünüyor mu? Eğer düşünüyorsa, böyle bir ortaklığın avantajları ne olabilir?

J. Bezos: Müşterinin olumlu değerlendirmesiyle sonuçlanacak her türlü işbirliğine açığız. Ortaklığın anlamlı olması için tarafların yaratıcı bir fikre sahip olması gerektiğini düşünüyoruz. Aralarında online gazetelerin de bulunduğu pek çok web sitesi zaten Amazon.com'la işbirliği halinde... Bu siteler sattığımız ürünleri tanıtıyor, o sitelerden Amazon'a sipariş verilebiliyor.

Londra: Sansasyon yaratan buluş Ginger'i (Zencefil) ilk gören isimlerden biriydiniz. Hatta yılın başlarında Amazon'a Zencefil için sipariş bölümü bile açtınız. Şimdi Zencefil'in (adı Segway'miş aslında) ne olduğu açıklandı, hala sitede satmayı düşünüyor musunuz?

J. Bezos: Segway'in henüz bireysel tüketici modeli yok. Tanıtılan endüstriyel versiyonuydu. Kişiler için olanı çıktığında sitede satacağız. Segway'in endüstriyel modelini de Ocak ayında test ederek, satışa uygun olup olmadığını değerlendireceğiz.

Lorton: Amazon'un, "duvarları, çatısı olan gerçek bir mağazaya" sahip olması konusunda tartışmalar var mı?

J. Bezos: Bize sık sık Amazon.com'un fiziki olarak gerçek bir mağaza açıp açmayacağı soruluyor, kısa vadede böyle bir planımız yok.

Gerçek bir mağazalar zincirini yönetmek çok zor bir iştir, online mağazaları yönetmekten daha farklı becerilere sahip olmak ve farklı yöntemler uygulamak gerekir. Ayrıca internetle belirli bir müşteri kitlesine sahip olmak ve bunu geliştirmek hoşumuza gidiyor. Bunun gerçek mağazalarda nasıl geliştirildiğini bilmiyoruz.

Madrid : Haber ya da bilgi, kısacası "enformasyon" sitelerinin para kazanmasının tek yolunun abonelik sistemi olduğunu düşünüyor musunuz?

J. Bezos: Bence abonelik sistemi, enformasyon sitelerinin para kazanmasını sağlayan başarılı bir yöntem ama, tek yöntem olup olmadığını bilmiyorum. Bugünkü piyasaya baktığımızda bazı sitelerin de reklamdan kazandığını görüyoruz.

Atlanta: Amazon'dan kitap ve müzik alışverişi yapmayı seviyorum. Son dönemde mutfak gereçleri ve elektronik eşyaların da satılmaya başlaması beni endişelendiriyor. Ürün çeşitliliği, Amazon'un daha büyük depolara ve daha fazla personele ihtiyaç duymasına yol açacak. Amazon'un verdiği hizmetlerin kalitesini etkiler mi bu ?

J. Bezos: Amazon'a elektronik eşyalar ve mutfak gereçleri satışını ekledik ve olumlu sonuçlar aldık. Henüz iki yıllık olan bu yeni kategoriler çok çabuk büyüdü ve bütün siteye katkısı oldu. Kitap ve müzik bölümlerine de destek verdi bu bölümler...

Yeni bölümlerimizden biri de "Look Inside the Book" (Kitabın İçine Bak). Yüzbinlerce kitap arasında seçim yaptığınızda, bu linke tıklayarak kitabın arka kapağını, içindekiler bölümünü ve  yirmi sayfalık bir bölümünü okuyabiliyorsunuz. Müşterilerden bu bölümle ilgili olumlu tepkiler alıyoruz.

Laytonsville : Müşteri ilişkilerini yönetme programlarınız sürekli gelişiyor. Siteye her girişimde bir yeni başlayan bir uygulamayla karşılaşıyorum. Bu biraz tartışma yaratıyor sanki. Bazı müşteriler Amazon'un kendileri hakkında çok fazla şey bilmesinden şikayet ediyor. Bu negatif eleştiriler, pozitif olanlardan fazla mı? Amazon bütün bunların ışığında nasıl bir geleceğe doğru gidiyor?

J. Bezos : Kişiselleştirme üzerinde yoğunlaşmaya devam edeceğiz. Sitemizde satışa sunulan milyonlarca ürün var ve müşterimizin nelere ilgi gösterdiğini kaydeden araçlar çok önemli. Bu araçlarla müşterimizi isteyebileceği ürünlere yönlendiriyoruz. Müşterilerimizin çoğu, Amazon.com'un kendilerini isimleriyle karşılamasından ve ürün önerilerinde bulunmasından hoşlanıyor.

Fairfax : Ben e-ticaretin tek başına ayakta kalabileceğine inanmıyorum. E-ticaretin "gerçek" bir mağazayla birlikte başarılı olacağını düşünüyorum. Siz de alışveriş merkezlerinde "Amazon" markalı küçük mağazalar ya da kiosk'lar açmayı düşünüyor musunuz?

J. Bezos : Doğrusu kiosk'lara çok sıcak bakmıyorum çünkü etrafta pek başarılı örnekler yok. Eğer müşterilerimiz çok isterse, açmayı düşünebiliriz ama benim bu konuda şüphelerim var.

Daha genel değerlendirirsek,  Amazon.com ve mağazalar arasında işbirliği yapmanın pek çok fırsatlar getireceği fikrine katılıyorum. Örneğin Circuit City mağazalarıyla olan ortaklığımız, müşterilerimize online sipariş verme, ön ödeme yapma ve sipariş ettikleri ürünü kendilerine en yakın Circuit City mağazasından teslim alma imkanı sağlıyor. Gerçek mağazalarla işbirliğinin Amazon.com'a ve müşterilerine getireceği artılar var.

Burke : 11 Eylül saldırıları, Amazon.com'u olumlu veya olumsuz nasıl etkiledi? Fiyatlarınızı ya da siparişleri teslim etme sürenizi etkiledi mi?

J. Bezos : Hayır, 11 Eylül  teslim süremizi ya da fiyatlarımızı etkilemedi. Ama başka şekillerde değişikliklere neden oldu. Birincisi, yolculuk eden pek çok kişi gideceği yerdekilere hediye etmeyi düşündüğü şeyleri uçakta taşımak yerine artık Amazon.com'dan sipariş ediyor. Saldırılar sonrası bu hizmetten yararlananların sayısı yüzde 40 arttı.

Ayrıca bazı ürünlerin satışları da arttı. Çocuklar için yazılan tarih kitapları, mesela Stephen Ambros'un II. Dünya Savaşı'nı anlatan kitabın satışı üçe katlandı. Bunda anne-babaların son zamanlarda çocuklarına olup biteni anlatmaya çalışmalarının payı var.

Bir de saldırılar sonrası, insanlarda bir kendi kozasına çekilme, evden çıkmama eğilimi başladı. Elektronik bölümümüzde DVD player satışları arttı. Ayrıca mutfak gereçleri satışlarının da arttığını görüyoruz. Bu da insanların restorana gitmek yerine, artık daha fazla evde zaman geçirdiklerini gösteriyor.

Son olarak da seyahatle ilgili kitapların satışı azalırken, atlas ve haritaların satışı yüzde elli arttı. Sesli kitapların satışının yüzde 25 artması da insanların uçak yerine otomobille seyahat etmeyi tercih ettiğini gösteriyor.