Alzheimer aşısı 2005’te piyasada

Åžirketin adı Elan. Åžu anda ilaç endüstrisinin Külkedisi masalını yaşıyor. Çünkü dünyada 19 milyon insanın beklediÄŸi aşıyı onlar üretti. Alzheimer aşısı fareler üzerinde denendi ve baÅŸarılı oldu. Pfizer'den Bristol-Myers Squibb'e kadar bütün devler aynı hastalığı tedavi edecek ilaç üzerinde çalıştığı halde baÅŸarıyı yakalayan ilk firma Elan oldu. Åžimdi aşının piyasaya sürülmesi için Amerikan Gıda ve Ä°laç Dairesi FDA'nın onayını bekliyor. Büyük ihtimalle bu onay 2005 yılında çıkacak. Ve Elan, milyarlarca dolarlık pastayı dilim dilim götürmeye baÅŸlayacak. Çünkü bir kiÅŸinin aşıyla tedavisi yılda 10 bin doları bulacak.Önce kötü haber; siyaset ve iÅŸ dünyasında iktidarı ele geçirmeye baÅŸlayan ve sonsuza kadar aktif biçimde yaÅŸamayı planlayan 68 kuÅŸağından tam 14 milyon kiÅŸi önümüzdeki dönemlerde Alzheimer'e yakalanacak. Çünkü halen Amerika'da 4 milyon, dünyada 15 milyon Alzheimerli var ve projeksiyonlar bir 14 milyonun daha aynı hastalığın yolcusu olduÄŸunu gösteriyor. Yani onları da korkunç bir hafıza kaybı, muhakeme yeteneÄŸinde düşüş ve bedensel iÅŸlevlerde gerileme bekliyor. Åžimdi de iyi haber; ilaç sanayi kafasına koydu, bu illetin çaresini mutlaka bulacak. Hatta buldu bile. MÄ°LYAR DOLARLIK PAZARÄ°rlanda kökenli Elan Pharmaceuticals adlı ÅŸirketin araÅŸtırma bölümü baÅŸkan yardımcısı Dale Schenk 1996 yılında Alzheimer aşısı geliÅŸtirmeyi baÅŸardı ve aşıya ‘‘AN-1792’’ adı verildi. Birçok dev ilaç kuruluÅŸu aynı icat üzerinde çalıştığı halde bugüne kadar bir tek Elan'ın aşısı dikkat çekebildi. Çok sınırlı bir araÅŸtırma bütçesiyle çalışan bu görece küçük ÅŸirket ÅŸu anda FDA'in sınavından geçiyor. Farelerde saÄŸlanan baÅŸarının ardından insanlar üzerinde yapılan deneylerin ikinci aÅŸamasının ‘‘a faslı’’na gelindi. Åžimdi aşının güvenilirliÄŸi ve dozajı test ediliyor. Tabii bir de üçüncü aÅŸama var ki, hayli uzun. YeterliliÄŸin test edildiÄŸi bu süreç iki yılı alabiliyor. Aricept, Exelon ve Reminyl gibi piyasadaki mevcut ilaçlar Alzheimer'in sadece semptomlarını hafifletebiliyor. Hastalığın deÄŸil tedavisi, durdurulması bile mümkün deÄŸil. Bu hastalığa yakalanan kendini unutuÅŸa doÄŸru sürükleniyor. Bu ilaçların tüm dünyada 1 milyar dolarlık pazarı var.Belirtileri hafifletmenin ötesinde iÅŸler becerecek olan herhangi bir ilacı milyarlarca dolarlık bir piyasa bekliyor.SERMAYE PEŞİNDEElan ise gerçekten müthiÅŸ vaatlerde bulunuyor. Åžirketin geliÅŸtirdiÄŸi aşı, Alzheimer'e yol açan nörolojik durumu sadece durdurmakla kalmıyor, bu oluÅŸumu önlemeyi ve hatta geri çevirmeyi bile baÅŸarıyor. Yani en azından, genetik deÄŸiÅŸime uÄŸratılıp Alzheimer olan farelerde baÅŸarmış bulunuyor.Bir Alzheimer hastasının bu aşıyla tedavi için yılda 10 bin dolar harcaması gerekiyor.Elan'ın aşısı bağışıklık terapisi prensibine dayanıyor. Ä°nsan bedeninin bu aşıyla, Alzheimer antikorları üretecek ÅŸekilde uyarılması hedefleniyor, Ancak bazı bilimadamları, farelerde iÅŸe yaramış olsa da, bu yöntemi ÅŸok edici buluyor. Mayo KliniÄŸi'nin Nörolojik Bilimler Merkezi Direktörü John Hardy ‘‘Ben dahil birçok kiÅŸi, bağışıklık sistemi üzerinden verilecek yanıtın Alzheimer açısından kötü sonuçlar doÄŸuracağı görüşünde’’ diyor.Bilim dünyasından muhalif sesler yükselse de Elan'ın aşısı sermayenin iÅŸtahını kabartmış durumda. Bugüne kadar hiçbir ilacın bu kadar yoÄŸun ilgi çekmediÄŸi söyleniyor. Long Island'daki Cold Spring Harbor Laboratuvarı'nda geçtiÄŸimiz nisan ayında bir Alzheimer konferansı düzenleniyor ve toplantıya bilimadamlarının yanı sıra saÄŸlık alanında yatırım yapan özel kuruluÅŸların temsilcileri, portföy yöneticileri, ortaklık arayan sermaye sahipleri ve Wall Street'ten analiz uzmanları katılıyor. Hepsi de Alzheimer pastasının peÅŸinde. Özellikle de Elan'ın geliÅŸtirdiÄŸi aşının. AraÅŸtırma olaÄŸanüstü bir bütçe gerektirdiÄŸi için paranın büyük ölçüde özel sektörden gelmesi gerekiyor. Beyin ve paranın gücü bir araya gelmeden sonuca ulaÅŸmanın mümkün olmadığı söyleniyor. ÜÇÜNCÃœ AÅžAMAElan'ın aşı üretimi alanında dev bir partneri var; American Home Products. GeçtiÄŸimiz günlerde baÅŸlayan ‘‘2 A aÅŸaması’’ deneylerine hafif ve orta derecede Alzheimerli 375 hasta katılıyor. Ä°ki yıl sürmesi beklenen bu aÅŸamada insanlar için gerekli dozaj ve antikor düzeyi tespit edilecek. Muhakeme, hafıza, oryantasyon, konuÅŸma ve bedensel iÅŸlev testleri yapılacak. Ayrıca aşının fizyolojik etkilerini belirlemek amacıyla MR çekilecek. Çünkü Alzheimer'ın geliÅŸim süreci içinde beyin, yılda yüzde 2-4 oranında küçülüyor. MR sayesinde küçülmenin durup durmadığı tespit edilecek. Her ÅŸey yolunda giderse üçüncü aÅŸama baÅŸlayacak. Aşının yeterliliÄŸinin ölçüldüğü bu aÅŸama da baÅŸarıyla tamamlanırsa FDA 2005 yılında onayı vermiÅŸ olacak. Önümüzdeki dört yıllık süreç içinde klinik deneylerden dışarıya olumlu haberler sızdırıldığı takdirde Elan'ın hisse fiyatları artabilecek. Ancak bu çok sık rastlanan bir durum deÄŸil. Denemelerde ikinci aÅŸamaya gelmiÅŸ 10 ilaçtan ancak iki ya da üçünün piyasa yaptığı tecrübelerle sabit. Alzheimer’In belirtileri nedir?Ä°lk kez 1907 yılında Alman hekim Alois Alzheimer tarafından teÅŸhis edilen bu hastalık, beyindeki sinir hücrelerinin ölümü sonucu giderek geliÅŸen bir bozukluk. 4 milyon insanın Alzheimer olduÄŸu ABD'deki verilere göre, 65 yaÅŸ ve üzerindeki her 20 yetiÅŸkinden biri Alzheimer. Bir araÅŸtırmaya göre 85 yaşın üzerindeki kiÅŸilerin yüzde 47'sinde bu hastalığa rastlanıyor. Kısa süreli hafıza kaybı: Yeni bilgiler öğrenilemezUzun süreli hafıza kaybı: DoÄŸum yeri ve meslek gibi kiÅŸisel bilgiler unutulurYoÄŸun kuÅŸku ve korkuMuhakeme gücü azalırKonuÅŸma bozukluÄŸu: Hasta sözcükleri unutur, sözcüklerin anlamını kavrayamazÄ°ÅŸlev yitimi: Hasta kas kontrolünü yitirir, düğme iliklemek, fermuar çekmek zorlaşır.Giyim kuÅŸamda tuhaf kombinasyonlar görülürMekan içindeki hareket yeteneÄŸi azalır, hasta nesneleri sıra içinde dizemez, üç boyutlu nesneleri algılayamaz.KiÅŸilik deÄŸiÅŸikliÄŸi: Hasta beklenmedik ÅŸekilde öfkelenir, suskunlaşır, ya da ÅŸaÅŸkınlaşır.Hasta en yakın olduÄŸu kiÅŸilerle bile görüşmekten, sosyal aktivitelerden kaçar.Bu belirtilerin biri ya da tamamının bulunması mutlaka Alzheimer iÅŸareti deÄŸildir. TeÅŸhisin bir hekim tarafından konulması gerekir. Â