'Altın Kanatlar' yeniden Kahire yolunda

İlk Türk pilotlarının 1914 yılında tamamladıkları 2 bin 515 kilometrelik İstanbul-Kahire seferi, 87 yıl aradan sonra tekrarlanacak.

Hava Kuvvetleri tarafından yeniden üretilen o dönemin uçaklarıyla gerçekleştirilecek olan sefer, TRT tarafından 'Altın Kanatlar' adlı üç bölümlük belgeselle ölümsüzleştirilecek.

Proje için Hava Kuvvetleri Komutanlığı'nın Kayseri'deki 2. Hava İkmal Bakım Merkezi tarafından günün teknik imkanları ile aslına uygun ve günümüz uçuş sistemleri ile teçhiz edilerek yeniden üretilen iki 'Bleriot' uçağı, 15 Mayıs'ta İstanbul Yeşilköy'de düzenlenecek törenle havalanacak. Hava Kuvvetleri Komutanlığı'na bağlı pilotlar Melih Baştürk, Serdar Yapıcı, Taner Yöney ve Ömer Demirayak meslektaşlarının 87 yıl önceki rotasını izleyerek Eskişehir, Afyon, Konya, Adana, Halep, Lazkiye, Beyrut, Şam, Amman, Kudüs, Tel Aviv, El Ariş, Port Said ve Kahire'den sonra uçuşu 18 Haziran'da İskenderiye'de noktalayacak.

Tarihi uçuş için Eskişehir, Afyon, Konya, Adana, Beyrut, Şam, Tel Aviv, Teberiye, Kahire ve İskenderiye'de tören düzenlenecek. İstanbul, Afyon, Adana, Şam ve Kahire'deki törenlerde, 'Türk Yıldızları' adlı grup, uçaklarıyla akrobatik gösteriler de yapacak.

Bu uçuş, TRT tarafından Yüzbaşı Fethi Bey'in kişiliğinde üç bölümlük dramatik bir belgesel haline getirilecek.

''HAYATLARINI VERMİŞLERDİ''

İttihat ve Terakki Hükümeti, İstanbul-İskenderiye seferinin yapılmasına karar vererek, bunun için iki ekibi görevlendirmişti. Fethi Bey ve yardımcısı Sadık Bey, Bleriot tipinde ''Muavenet-i Milliye'', Nuri Bey ile yardımcısı İsmail Hakkı ise Deperdussın tipinde Prens Celaleddin isimli uçakları ile yolculuğa çıkmak için hazırlığa başladılar.

1914 yılının 8 Şubat gününde büyük sevgi gösterileri ve başarı umutları ile İstanbul'dan uğurlanarak Kahire'ye doğru yola çıkan iki uçağın dört yolcusunun da hedefi aynıydı: Anadolu'yu geçerek İskenderiye'ye uzanacak bir hava yolculuğunu gerçekleştirmek.

Hava şartlarının son derece kötü olması, arka arkaya gelen tatsız rastlantılar Nuri Bey ile İsmail Hakkı Bey'i seferin en başından beri zorlamaya başladı. Yüzbaşı Mehmet Fethi Bey ile Sadık Bey ise zaman zaman sorun yaşadılarsa da Şam'a kadar başarılı bir uçuş yaptılar. Ancak Beyrut nehrinde geçirdikleri bir kazadan sonra yeteri kadar tamir edilemeyen uçakları, Taberiye ilçesinin Şimiriye bucağı çevresinde düşerek parçalandı. Yüzbaşı Fethi Bey Türk havacılık tarihinin ilk şehidi oldu. Yüzbaşı Fethi Bey kader arkadaşı Sadık Bey ile Şam'da bulunan Emeviye Camii'nin bahçesindeki Selahaddin Eyyubi Türbesi'ne gömüldü.

İKİNCİ EKİBİN ŞANSSIZLIĞI

Muavenet-i Milliye'nin başına gelen kazadan sonra ikinci ekip olan Nuri ve İsmail Bey ise Yafa'ya ulaştı.

Yafa'da halkın tezahüratına dayanamayarak denize doğru havalanan Prens Celaleddin, yeteri kadar yükselemeyince sahilden biraz ileride bulunan kayalıklara düştü. Nuri Bey yüzme bilmeyen arkadaşı İsmail Hakkı'yı kurtarmak amacıyla sahilden gelen kayıklara zaman kazandırmak ve ağırlık yapmamak için yüzmeye başladı. Ancak giderek ağırlaşan elbiseleri sahile ulaşmasını engelledi ve şehit oldu. İsmail Hakkı bey ise halkın yardımı ile kurtuldu. Nuri Bey, birkaç gün önce cenazesine katıldığı arkadaşlarının yanına gömüldü.

Birinci Dünya Savaşı'na hızla yaklaşıldığı o günlerde hükümet, seferi tamamlamak üzere Salim Raşit ve Kemal Bey'i görevlendirdi. Kısa bir hazırlıktan sonra 'Ertuğrul' adlı üçüncü bir Bleriot tipi uçak, 6 Mart'ta İstanbul'dan tekrar yola çıktı. Ancak Edremit yakınlarında geçirdiği bir kaza sonucu düşerek parçalandı.

Dönemin Edremit Belediye Başkanı Yazıcızade İsmail Hakkı Bey, halkı göreve davet ederek Kahire Seferi'nin başarıya ulaşması için katkıda bulunmalarını istedi. Elinde avucunda ne varsa ortaya koyan Edremit halkı bir uçak satın alarak orduya bağışladı. Salim Raşit ve Kemal Bey, Edremit adı ile Türk Hava filosunun saygın uçakları arasına giren bu dördüncü uçakla genç yaşta şehit olan Türk havacılarının ardından 9 Mayıs 1914'de Kahire'ye ulaştı. (aa)