Allende'nin ölümündeki sır 37 yıl sonra aydınlatılacak
Güncelleme Tarihi:
Şilili yetkililer, dün, ülkede 1973 yılında yaşanan askeri darbe sırasında başkanlık sarayında ölü bulunan sosyalist Devlet Başkanı Salvador Allende’nin ölümüyle ilgili ilk kez bir soruşturma başlatılacağını duyurdu.
ALLENDE'NİN HAYATINDAN KARELER
Şili’de askeri diktatör Augusto Pinochet, 11 Eylül 1973 tarihinde ABD’nin desteğiyle bir darbe gerçekleştirmişti. Allende darbe sırasında başkanlık sarayında ölü bulunmuştu. O günden bu yana geçen yaklaşık 40 yıl boyunca Allende’nin intihar ettiği kabul edilmişti.
Şilili savcı Beatriz Pedrals, o dönemde yaşanan Allende’nin ölümü dahil 726 insan hakkı ihlaliyle ilgili dava açtığını belirterek, “Mahkemeler bugüne kadar soruşturulmayanı soruşturacak” açıklamasını yaptı.
Böylece Şili darbesi sırasında yaşananların en sonunda gün yüzüne çıkacağını belirten Pedrals, sorumluların tutuklanmasını ve hak ettikleri muameleyi görmesini umut ettiğini belirtti.
Pedrals’in açtığı davalar Pinochet’nin 1973 yılında iktidara geldiği dönemden 1990’a kadar geçen sürede yaşanan insan hakları ihlalleriyle ilgili olacak.
Bir Marksist olan Allende 1970 yılında devlet başkanlığına seçilmişti. O dönem Şili’de ve Washington’da etkili olan muhafazakarlar Allende’nin başta ABD’nin kullandığı madenleri ulusallaştırması olmak üzere “Şilinin sosyalizme giden yolu”nu yapma girişimlerinin Sovyet yanlısı, komünist bir hükümetle sonlanacağından korktu.
Dönemin ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger Allende’nin seçilmesinin ardından ABD’nin niyetlerinin ne olduğunu açıkça ortaya koydu: “Bu meseleler Şilili seçmenlerin kendi kendilerine karar vermelerine bırakılamayacak kadar önemlidir. Neden bir kenara çekilip bu ülkenin halkının sorumsuzluğu dolayısıyla komünist olmasını izlememiz gerektiğini anlayamıyorum.”
Allende, başkanlık sarayında ölü bulunmadan önce darbe destekçisi askerler binanın etrafını çevirmiş ve savaş uçakları binayı bombardımana tutmuştu. O sırada Allende 65 yaşındaydı.
Resmi olmayan bir otopsi Allende’nin intihar ettiği sonucuna vardı ancak önde gelen siyasetçiler ve insan hakları örgütleri uzun bir süredir bu sonuçların doğruluğunu sorguluyordu.
Pinochet’nin 17 yıllık demir yumruk yönetimi Güney Amerika’daki en uzun soluklu diktatörlük oldu. Aralık 2006’da 91 yaşındayken bir kalp krizi sonucu ölen Pinochet o sırada rejime karşı açılmış olan bir dizi davayla uğraşıyordu.
Şilili yetkililer ayrıca askeri cunta yönetimi sırasında yaşanan insan hakları ihlalleriyle ilgi olarak 560 subay hakkında da soruşturma başlattı. Söz konusu ihlaller arasında 3 bin 150 kişinin ölümü ya da kaybolması ve 28 bin kişinin işkenceye maruz kaldığı iddiaları yer alıyor.
Allende’nin ölümüyle ilgili soruşturma, insan hakları davalarını yürüten yargıç Sergio Munoz’un birçok vakada kurbanların şikayette bulunmadığını belirlemesinin ardından geldi. Munoz savcıdan başta Allende olmak üzere kaç kurbanın temsil edilmediğini belirlemesini ve onların yerine dava açmasını istedi.
Adının açıklanmasını istemeyen konuya yakın bir isim, “Bunun bir intihar olup olmadığının ve olayın hangi şartlar altında gerçekleştiğinin tespit edilmesi gerekiyor” dedi.
AFP'nin "Chile to launch first probe into Allende’s death" başlıklı haberinden derlenmiştir.
http://twitter.com/HurriyetPlanet