Alışveriş hastalığı hapla önlenecek

Tüketim çılgınlığı, 20'inci yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan ve 21'inci yüzyıla da taşınan dünyanın en önemli sosyo-psikolojik ve ekonomik sorunlarından biri. Daha çok tüketmeye ve sahip olmaya yıllardır yöneltilen insanların birçoğu, bir markete girdi mi, gereksiz birçok nesneyi alarak dışarı çıkıyorlar. Stanford Üniversitesi'nden Prof. Lorrin Koran, mutluluk hapı ‘‘Prozac’’ benzeri bir ilaçla alışveriş hastalarını bu bağımlılıktan kurtarmanın mümkün olduğunu söylüyor.

PROFESÖR Lorrin Koran'a göre ABD'de her 30 kişiden biri alışveriş hastası. Alışveriş bağımlılğı, kumar, kleptomani ya da piromani gibi toplumu etkileyen gizli salgınlardan biri. Prof. Koran, alışveriş alışkanlığına karşı yeni bir ilaç deneyeceğini geçtiğimiz haftalarda açıklamış ve 1 günde 175 kişi birden araştırmalara gönüllü olmuştu.

Koran'ın araştırmalarına göre alışverişkoliklerin yüzde 90'ını kadınlar oluşturuyor. Kadınlar, genellikle dış görünüşlerini daha çekici kılacak kıyafet, ayakkabı, makyaj malzemesi ve mücevher satın alıyor. Erkekler ise statü sembolü objeler ve otomobil aksesuarları satın alıyorlar. Örneğin Prof. Koran'ın hastalarından biri, evinde 4 bin adet olmasına rağmen kendini İngiliz anahtarı satın almaktan alıkoyamıyormuş.

Koran'ın kliniği, bilgisayar teknolojisinin kalbinin attığı San Francisco'nun meşhur Silikon Vadisi'nde, yani insanların kısa sürede zengin olduğu ve alışverişin yoğun olduğu bir bölgede. Tipik bir alışveriş bağımlısının haftada en az bir kez krizi tutması gerekiyor. Çoğunlukla, ihtiyaçları olmayan şeyleri satın alıyorlar ve daha sonra boylarını aşan bir maddi külfete girdikleri için suçluluk duyuyorlar. Prof Koran'a göre birçok kişi ‘‘hayatındaki boşlukları alışveriş yaparak doldurmaya’’ çalışıyor.

Mesela hastalından biri olan Laura. 44 yaşındaki tasarımcı, Donna Karan giysilerinden vazgeçemiyor, ayakkabılarının mutlaka Joan & David olması gerekiyor. Mesela geçtiğimiz günlerde Stanford'taki bir alışveriş merkezine giden Laura, sadece aksesuarlara 35 bin dolar harcamış ve 22 bin dolar borca girmiş. Haftanın altı günü alışverişe giden Laura, ‘‘Bunu 12 yaşımdan beri, babamın bana kredi kartını verdiği günden bu yana yapıyorum’’ diyor. Laura, kaç kez kredi kartını ve cüzdanını evde bırakmayı denemiş, ama olmamış. Alışveriş alışkanlığı yüzünden dokuz yıl önce erkek arkadaşından da ayrılmak zorunda kalmış. Laura, ‘Alışveriş hayatımı mahvediyor’ diyor.

Denemeler sırasında 24 kişiye 12 hafta boyunca mutluluk hapı Prozac gibi ‘‘serotonin’’ ihtiva eden bir ilaç verilecek. Serotinin beyinde sinir hücreleriyle daha iyi bağlantı sağlayarak, bağımlılık yaratan davranışa neden olan eksiklikleri giderecek. Ancak alışveriş merakını bağımlılık olarak görmeyenler de var. Örneğin Lee Smith. Alışveriş danışmanı olan Smith, alışverişin kadınların ruhunda olduğunu söylüyor.

JOHN LENNON En ünlü hastalardan

Pop müziğin dünyaca ünlü dev ismi John Lennon,

alışveriş hastası olduğunu itiraf edenlerden. Oysa çoğu kişi, psikolojik sorunları olan diğen insanlar gibi, bu hastalığını gizliyor. John Lennon, bir markete girdiğinde bütün benliğini her şeyi almak gibi bir tutkunun sardığını ve binlerce gereksiz şeyi alarak büyük maddi kayıplara girdiğini söyledi.