Akıllı saatler sayesinde dikkat çekti… Kalp atış hızınız sağlığınız hakkında ne söylüyor?

Teknolojinin gelişmesiyle geçmişte dikkatimizi çekmeyen pek çok şey gündelik hayatın birer parçası haline geldi. Örneğin önceleri önemsenmeyen, hatta kaç olduğu bile bilinmeyen kalp atış hızı, giyilebilir teknolojik cihazlar sayesinde herkesin konuştuğu bir konuya dönüştü. Akıllı cihazlarla ölçülen sağlık verilerinin ne anlama geldiği çok fazla bilinmese de doktorların kapısını bu verilerle alakalı şikayetlerle çalanların sayısı arttı.

ABD'de yayımlanan Washington Post gazetesine konuşan kardiyolog Sadiya Khan, giyilebilir cihazlar bu denli yaygınlaşmadan önce hastaların kalp atış hızlarının neden yüksek veya düşük olduğuna dair sorularla nadiren geldiğini ancak verilerin kolaylıkla takip edilebilmesinin bu durumu değiştirdiğini ifade etti.

YAPBOZUN SADECE BİR PARÇASI

Northwestern Üniversitesi Feinberg Tıp Okulu’nda görev yapan Khan, “Kalp atış hızı hakkında soru soran çok fazla insan görüyorum. Çünkü artık insanlar kalp atışlarını sürekli takip edebiliyor” dedi.

Kalp atış hızı gerçekten de sağlığın önemli bir göstergesi. Ancak uzmanlar bunun yapbozun sadece bir parçası olduğunu, başka göstergelerle birlikte değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.

KALP ATIŞ HIZI 60-100 ARASI OLMALI

Kardiyak değerlendirmeler sırasında uzmanlar genellikle dinlenme kalp atış hızını, fiziksel aktivite kalp atış hızını ve kalp atış hızı değişikliğini dikkate alır. Amerikan Kalp Derneği’ne göre çoğu insan için dinlenme kalp hızının dakikada 60 ila 100 atış arasında olması normal kabul edilir.

Kardiyolog Seth Martin, “Düşük bir dinlenme kalp atış hızı, fiziksel olarak sağlıklı bir kalbin göstergesi olabilir. Öte yandan, istirahat halindeki bir kişinin kalp atış hızının yüksek olması kalbin beklenenden fazla çalıştığını gösterir” diye konuştu.

TAKINTI HALİNE GETİRMEYİN

Klinik Spor Kardiyolojisi Uzmanı Thomas Allison ise kalp atış hızındaki kalıcı eğilimlerin ve ani değişikliklerin endişe verici olabileceğini vurguladı.

Allison, “Kalp atış hızını takıntı haline getirmeyin. Aksi halde size yanlış bir endişe veya daha da kötüsü yanlış bir güvenlik duygusu verebilir. Geleneksel iki parmak yaklaşımını kullanarak ve kalp atışlarınızı sayarak da teknoloji olmadan kontrol yapabilirsiniz. Giyilebilir cihazların avantajı, bilgileri kolayca erişilebilecek şekilde kaydedebilmeleri ve saklayabilmeleridir” ifadelerini kullandı.

KALP ATIŞ HIZINI PEK ÇOK FAKTÖR ETKİLEYEBİLİR

Allison, kalp atış hızının bir sağlık ölçütü olarak işe yaradığını ancak çok kesin olmadığını ifade etti ve bu durumu örneklerle açıkladı:

“60’ın altında bir kalp atış hızı bazen harika olabilir. Ancak, kalbin daha yavaş atmasına sebep olan tıbbi bir durum varsa bu bir sorun haline gelebilir. Benzer şekilde, yüksek kalp atış hızı heyecan gibi iyi huylu bir şey tarafından tetiklenebileceği gibi koronavirüs gibi bir hastalık hakkında sinyal de veriyor olabilir.”

KORONAVİRÜS TESPİTİNDE DE ROL OYNAYABİLİR

New York Mount Sinai Hastanesi’ne bağlı Icahn Tıp Okulu’nda yapılan bir araştırmada elde edilen verilere göre akıllı saatler, koronavirüsün teşhisinde de önemli rol oynayabilir. Nasıl mı? Hemen anlatalım...

Söz konusu araştırmada katılımcıların kalp hızı değişikliğine (HRV) odaklanıldı. Uzmanlar akıllı saatlerin koronavirüs teşhisi konan kişilerin kalp atışlarında, teşhisten 7 gün öncesinde fark edilmesi güç bir değişikliğe işaret ettiğini ortaya koydu. 

Raporun yazarlarından Dr. Robert Hirten, “Saatlerden toplanan veriler, kullanıcıların PCR testlerinin pozitif çıkmasından 7 gün önce kalp hızı değişikliği değerlerinde önemli değişiklikler olduğunu gösterdi” dedi.

YAKLAŞIK 10 BİRİMLİK HATA PAYI OLABİLİR

Akıllı saatler ve bileklikler son yıllarda ülkemizde de hızla yaygınlaştı. O nedenle biz de ABD'deki uzmanların uyarıları ışığında Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Muhammed Keskin’e akıllı saatlerle toplanan kalp atış hızı verilerine dair merak edilenleri sorduk...

Saatle ölçülen kalp atış hızı ne derece güvenilir?

Akıllı saatler saatler kalp hızımızı +/-10 birimlik bir doğruluk aralığında tespit edebiliyor. Yani akıllı saat kalp hızımızı 80 olarak ölçtüyse kalp hızımız 70 ile 90 arasında kabul edilebilir. Bu cihazlar özel yeşil ışıklarla damar içindeki akım dalgalanmasını algılamaya çalışır ve bunu nabız olarak gösterir. Sonuç olarak bu cihazların genel olarak kalp hızımızı doğru ölçtüğünü söyleyebiliriz.

Kalp atış hızı kaç ise normal kaç ise tehlikeli olarak algılanmalı?

Normal kalp ritmimiz sinüs ritmi olarak bilinir ve dakikada 60-100 aralığında olur. Fakat kalp hızımızın bu değerlerin dışında olması ritmimizin anormal olduğu anlamına gelmez. Gayet normal bir bireyde istirahat anında hiçbir sorun olmaksızın kalp hızı dakikada 60’ın altına inebilir veya stres/endişe gibi durumlarda kalp hızı dakikada 100’ün üzerine çıkabilir. Burada önemli olan hızdan ziyade kalbe uyarılarımızın nereden çıktığı yani ritmimiz. Ritim bozukluğu yokken kalp hızımızın yüksek veya düşük olması karşılaşılabilecek bir durumdur. Yani kalp hızımız her zaman bir tehlikeyi işaret etmez.

Ritim bozuklukları genellikle aniden başlar. Yani nabız gayet normalken aniden kalp hızı 150’li değerlerin üzerine çıkar. Bu da ciddi bir çarpıntı hissine neden olur. Çarpıntı genellikle kısa sürse de bazen saatlerce devam edebilir. Böyle ani başlayan çarpıntı durumlarında kalp hızımızın yüksek olması ritim bozukluğu açısından bize bilgi verebilir.

RİTİM BOZUKLUĞU TANISINDA YARDIMCI OLABİLİR

Akıllı saat ve diğer giyilebilir cihazlarda ölçülen bu veriler bir sağlık ölçütü sayılır mı?

Her zaman gerçek bir sağlık ölçütü sayılmayabilir. Bu cihazları değerli olarak görmemizin nedeni bazı vakalarda erişkin yaş ritim bozukluğu tanısının koyulmasında yardımcı olmaları. Birçok cihazın tespit etmeye çalıştığı ritim bozukluğu ‘atriyal fibrilasyon’ olarak isimlendirilen ritim bozukluğudur. Bu ritim bozukluğunun önemi sessiz inme ve felçlere neden olabilmesidir. Bu ritim bozukluğu uyarısını alan hastalar mutlaka kardiyoloğa muayene olmalı. Fakat bunun dışında sadece kalp hızı yüksekliği veya düşüklüğü için herhangi bir semptom yokken doktora gitmeye gerek yok.

GÜNDE 4 KEZ VE İSTİRAHAT HALİNDE ÖLÇÜLMELİ

Akıllı saatlerin kalp atış hızı gibi verileri sunması hastalıkların seyri ve teşhis açısından avantaj sağlayabilir mi?

Poliklinikte en sık karşımıza gelen vaka türü hiçbir şikayeti yokken akıllı cihazlar tarafından kalp hızı yüksek ölçülmüş kişiler. Bu durumlarda eğer ritim bozukluğu yoksa ve kişi asemptomatikse herhangi bir tedavi ihtiyacı bulunmaz. Fakat kalp hızı yüksekliğine neden olan bazı hastalıkların (tiroid bozuklukları, anemi, hipertansiyon) tanısının araştırılması için bizleri uyarabilir. Eğer sadece kalp hızı yüksekliği mevcut ve herhangi bir hastalık yoksa genellikle tedavi ihtiyacı olmaz.

Kalp damar ve kalp yetersizliği hastalarında kalp hızının düşük-normal dediğimiz 60-65 civarında olmasını isteriz. Bu durumlarda genellikle hastanın tansiyon aletiyle ölçtüğü değerlere güvenir ve tedaviye buna göre karar veririz. Artık bu akıllı cihazlar sayesinde hastanın kalp hızını daha güncel ve güvenilir bir biçimde görebiliyor ve tedaviyi ayarlayabiliyoruz. Fakat burada özellikle dikkat edilmesi gereken noktalardan biri kalp hızı ölçümünün bir bağımlılık haline gelmemesi. Bu tür durumların önüne geçmek için gün içinde toplam 4 kez ve sadece istirahat halinde kalp hızı ölçümü yapılmalı. Bu durumlar dışındaki değerlere odaklanılmamalı.