Akgöl kurudu, doğal denge altüst oldu

Akgöl’ün kuruması ardından bölgedeki iklim ve yağış rejimi de değişti. Göl çevresinde 80 yıl aradan sonra ilk kez don yaşanması yöre halkını şaşırttı. Jeoloji Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Tahir Nalbantçılar, bölgede rüzgar erozyonunun da önemli bir sorun haline gelmeye başladığını söyledi. Ereğli Belediyesi ise, Dünya Bankası’ndan sağlanan 6 milyon YTL’lik kaynak ile Akgöl’ü kurtaracak ‘Atık Su Arıtma Projesi’ne start verdi. Proje tamamlanır ve yeraltı sularının kullanımı önlenirse Akgöl, Ereğli’nin atık suları ile 7-8 yılda eski haline dönebilecek.

İvriz Kaynağı üzerine 1983 yılında İvriz Barajı kurulunca Akgöl, yüzyıllardır beslendiği en önemli ana damarını kaybetti. Kaynak, yüzyıllar boyunca beslediği Akgöl'e değil, İvriz Barajı'na doğru akmaya başladı. Yeraltı sularının bilinçsiz kullanımı eklenince 35 bin hektarlık Akgöl, zamanla küçüldü. 1992 yılında Doğal Sit Alanı, 1995 yılında ise, Tabiatı Koruma Alanı ilan edilen Akgöl, son 15 yılda uzmanları da şaşırtan hızla kurudu. 15 yıl öncesine kadar 200 türde binlerce kuşu barındıran ve göçmen kuşların Konya Havzası’ndaki en önemli uğrak yeri olan Akgöl, bugünkü görüntüsüyle çölü andırmaya başladı.

Jeoloji Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Yrd. Doç. Dr. Tahir Nalbantçılar, Ereğli ve Karaman'da 1000'den fazla balıkçı ailenin geçimini sağladığı Akgöl'ün kuruması ile yörede iklim değişikliği ve yağış düzensizliği meydana geldiğini söyledi. Oda Başkanı Nalbantçılar, şöyle dedi:

“Kuruyan göl, havadaki nem oranını azaltınca bölgeye düşen yağış miktarı önemli ölçüde azaldı. Yağmurun azalması ile Akgöl'ü besleyen küçüklü- büyüklü diğer kaynaklar da kurudu. Sulama amacıyla yeraltı suları bilinçsiz ve aşırı çekilince gölde su kalmadı. Bitki örtüsü zayıfladı ve çoğunlukla kurudu. Bununla birlikte, özellikle aşırı otlatmadan dolayı çayır ve meralar hızlı erozyon sürecine girdi. Ayrıca, rüzgar erozyonu bölgede önemli sorun olarak karşımıza çıkmaya başladı.”

Kuruyan göl nedeniyle göl çevresindeki ılıman iklim yerini daha sert olan kara iklimine bıraktı. 80 yıl aradan sonra ilk kez don olayı görülmesi yöre halkını şaşırttı. 42 yıldan bu yana göl çevresinde yaşadığını belirten Hüseyin Karaburun, “Kendimi bildim bileli buralara sık yağış düşerdi. Göl seviyesi zaman zaman azalırdı ancak kuruduğunu hiç görmemiştim. Çevre köylerde Konya'ya göre daha ılıman iklim hakimdi. Gölün kuruması ardından son 2 yıldır don olayı yaşanmaya başladı. Kış artık daha sert geçiyor” dedi.

Yörede geçimini balıkçılık ve çiftçilikle sağlayan ailelerin büyük bölümü çareyi göç etmekte buldu. Göl çevresindeki nüfus hızla azalırken, kuraklık nedeniyle sazlıklar yok oldu, bitçi çeşitliliği büyük ölçüde azaldı. Son olarak İvriz Barajı da ‘can çekişmeye' başladı. İvriz Barajı'ndaki su miktarı 10 yıl öncesine göre yüzde 80 oranında azaldı.

6 MİLYON YTL KAYNAK SAĞLANDI

Ereğli Belediye Başkanı Ahmet Özdoğan, Akgöl'ü eski haline getirmek için hazırladıkları Atık Su Arıtma Tesisi Projesi'ni İller Bankası’na sunduklarını, Dünya Bankası Çevre Fonu’ndan sağlanan 6 milyon YTL'lik kaynakla projeyi hayata geçirdiklerini söyledi. Özdoğan, şöyle konuştu:

“Akgöl kuruduğu için Ereğli'nin ekolojik dengesi bozuldu. Yağışlar azaldığı için Akgöl'ün yağmurla dolması çok zor. Bunun yanı sıra çevresindeki kaynaklar da kuruduğundan Akgöl'ü artık besleyemiyor. Atıksu Arıtma Tesisi projesi ile Ereğli'nin atık suyunu temizleyip Akgöl'e bırakacağız. Şu anda bu projenin yüzde 38'ini tamamladık. Proje bittiğinde yılda 7-8 milyon metreküp su bırakılmış olacak. Uzmanların öngörülerine göre proje bittikten 7-8 yıl sonra Akgöl, eski haline dönebilir. Ancak projenin kalıcı fayda sağlaması için yeraltı sularının bilinçsiz kullanımı mutlaka engellenmeli.”