Akcan'dan deprem bilançosu

Akcan, 17 Ağustos 1999'da meydana gelen Marmara depreminin 3. yılı dolayısıyla Karayolları Genel Müdürlüğü'nde düzenlediği basın toplantısında, bakanlığının deprem sonrası yaptığı çalışmaları anlattı.

Bakan Akcan, 1 Aralık 1999 günü ülkedeki yerli yabancı bütün basın mensuplarının ve bölgedeki halkın katılımıyla inşa edilen prefabriklerin teker teker gezildiğini kaydederek, elde edilen görüntüve büyük başarının Türk ve dünya kamuoyuyla paylaşıldığını bildirdi

Akcan, şunları kaydetti:

''Marmara ve Düzce depremlerinin ardından deprem bölgesi Kocaeli'nde 16 bin 314, Yalova'da 5 bin 514, Sakarya'da 11 bin 707, Düzce'de 6 bin 669 ve Bolu'da 3 bin 903 olmak üzere toplam 44 bin 107 prefabrik konut yaptırılmıştır.

Bu konutlardan 31 bin 596'sı Bakanlığımızca, 12 bin 511'i de çeşitli yerli ve yabancı kuruluşlarca hibe olarak yaptırılmıştır. Kobe depreminin ardından dünya teknoloji devi Japonya, prefabrik konutları yaklaşık 7 ayda tamamlarken Türkiye'de bu prefabrik konutlar toplam 3.5 ayda yani Japonların yarısı kadar bir sürede tamamlanmıştır.''

Akcan, 2002 yılı yatırım programında Marmara deprem bölgesi dışında kalan alanlar için 9 bin 359 konut, evini yapana yardım kapsamında 6 bin 388 konutluk ihale, Afyon depremiyle ilgili 3 bin 835orta hasarlı konut, 1418 tamiri imkansız görülen konut olmak üzere toplam 21 bin konut için 275 trilyon liralık  kaynak ayrılarak 2002 programına alındığını bildirdi.  

2003 YILINDA 300 TRÄ°LYON LÄ°RALIK BÄ°R KAYNAK

Bunların yapımının başlamış, devam etmekte veya ihale aşamasına geldiğine işaret eden Akcan, programa alınanların dışında ekip projeleri işlemleri devam ettiğini, 2003 yılında ancak 300 trilyon liralık bir kaynakla programa alınacak 27 bin 500 konut yapılmasının devletin görevleri arasında olduğuna dikkat çekti.

Akcan, ekonomik krizlere rağmen 48 bin 500 konutun neredeyse yarısına yakın bir kısmının 57. Cumhuriyet hükümeti döneminde devletinsosyal devlet anlayışı yerine getirilmek üzere programa alındığını ve yapımına başlandığını belirtirken, hükümetin başardığı şeyin az şey olmadığını ve küçümsenmemesi gerektiğini söyledi.

Bakan Akcan, ekonomik krizlerin olmadığı dönemlerde yapılmak zorunda olan, kanunla yapılması öngörülen ancak yapılmamış toplam 48 bin 500 konutun da etüd proje kaynak konularının tamamlanmış ve tamamlanmak üzere programa alındığını kaydetti.

AKCAN: Ä°KÄ°LEMDE KALDIM

Akcan, 17 Ağustos depreminin toplumdaki acıları yeniden tazelediği için anılmaması şeklinde düşüncelerin ortaya atıldığını, bu nedenle kendisinin de yapacağı basın toplantısını nerede gerçekleştirmesi gerektiğine ilişkin ikilemde kaldığını belirterek ''burada (Ankara'da) bir genel değerlendirme yapmayı daha mantıklı buldum'' dedi.

Akcan gazetecilerin bu basın toplantısını neden deprem bölgesinde düzenlemediğine ilişkin sorusuna verdiği yanıtta, son 15 günde 17 Ağustos depreminin görsel ve yazılı basında yoğun olarak ele alındığını, bu nedenle yaraların yeniden tazelendiğini söyledi. 

Bu ortamda ''17 Ağustos depremi anılmazsa ne olur'' şeklinde düşüncelerin ortaya atıldığını belirten Akcan şöyle dedi:

''Ben kendimi bir ikilem içinde... (Yapsam mı, yapmasam mı; oraya gitsem mi gitmesem mi) ÅŸeklinde ÅŸahsi olarak söylüyorum, bir deÄŸerlendirme ve karar verme güçlüğü içindeydim. Ve buraya gelirken de (acaba bu basın toplantısını mesela Gölcük'te, mesela Adapazarı'nda yapsaydık ne olurdu) ÅŸeklinde bir mülahaza yaptım. Bunlar samimi itiraf. Herhangi bir iyi olur veya olmazdı ÅŸeklinde sonuca gidemedim.Â

Sabah bazı televizyonlarımızı izlediğimde tekrar yürekler burkuldu. İnsanların duygulanmaması elde değil. O duygu seli içinde duygunun aklın önüne geçtiği ortamda olumlu şeyler olabileceği gibi olumsuzluklar da cereyan edebilirdi. Yani bunun endişesi içinde asla düşünmedim ve hareket etmemde. Ama burada bir genel değerlendirme yapmayı daha mantıklı bulduğum için bu basın toplantısını burada düzenledim ve o soruya hala kafamda yanıt bulabilmiş değilim.''

3 KATRÄ°LYON HARCADIK

Bayındırlık ve İskan Bakanı, deprem sonrası Afetler Fonu'ndan yaklaşık 3 yılda yapılan harcama miktarının 1 katrilyon 351 trilyon 199 milyar lira olduğunu belirterek, bu harcamaların ayrıntıları hakkında da bilgi verdi. Mayıs 2002 dönemi itibariyle kesinleşen genel deprem harcamaları ve kalemleri konusuna açıklık getirirken Akcan, deprem bölgesine yapılan toplam harcama miktarının 3 katrilyon 349 trilyon 597 milyar lira olduğuna dikkat çekti.

Akcan, Türkiye genelinde 16 milyon 235 bin 830 adet konut bulunmasına karşın bu konut sahiplerinden 2 milyon 23 bin 99'unun konutlarını sigorta ettirdiğini, bunun da ülke genelindeki konutların yüzde 12'sine tekabül ettiğini söyledi.

Abdülkadir Akcan, Bayındırlık Bakanlığı'nın kalıcı konut projesi kapsamında hak sahibi depremzedelere kalıcı konut, hazır konut alımı ve evini yapana yardım yöntemleri ile üç ayrı seçenek sunulduğunu bildirdi. Akcan, bu projelerin ayrıntıları ile ilgili bilgiler verdi.

42 BÄ°N 494 KALICI KONUT Ä°NÅžA EDÄ°LDÄ°

Akcan, ilavelerle birlikte Bolu'da 1734, Düzce'de 8 bin 470, Sakarya'da 8 bin 228, Kocaeli'nde 17 bin 776, Yalova'da 5 bin 476 ve İstanbul'da da 810 olmak üzere deprem bölgesinde toplam 42 bin 494 kalıcı konut inşa edildiğini bildirdi.

Bakan akcan, sorular üzerine, Sakarya'da kanalizasyon şebekesinin sadece yüzde 12'sinin bulunduğunu, deprem sonrasında bu şebekenin yüzde 85'inin tamamlandığını geriye kalanının da tamamlanmak üzere olduğunu söyledi. Kilitli parke ve asfalt yapımı için Maliye Bakanlığı'ndan 30 trilyon liralık bir ödenek istediklerini de belirten Akcan, bunun verilmesi halinde söz konusu hizmetlerinde tamamlanacağını bildirdi.

Bir başka soru üzerine Bakan Akcan, Doğal Afet Sigorta Kurumu (DASK) nedeniyle Afyon'un geçirdiği depreme karşın yardım kapsamı dışında kaldığını, devletin gerekli yardımları yapabilmesi çin vatandaşların kooperatifleşmesi gerektiğini, bu konudaki çalışmaların ise henüz tamamlanmadığını belirterek, vatandaşlardan bu yöndeki çalışmalara hız vermelerini istedi. 

MAHKEMELER BEKLENÄ°YOR

Akcan, enkaz çalışmalarının tamamlanabilmesi için, bu binalarla ilgili hukuki sorunun çözümlenmesi gerektiğine dikkati çekti. 

Depremden ağır zarar gördüğü halde çeşitli hukuki sorunlar nedeniyle yıkılamayan enkaz halindeki binaların da, mahkemeleri sonuçlanınca Karayolları Genel Müdürlüğü'nce yıkılıp kaldırılacağını ifade eden Akcan, birden çok konut ve işyeri bulunan bazı vatandaşların, devletten sadece bir konut veya işyeri alabildiği için, ağır hasarlı bu binaları yıktırmak istemediğini anlattı.

Ağır hasarlı binayı orta hasarlıya çevirmek veya başka nedenlerle, 3 yıl içinde 10 binden fazla dava açıldığını açıklayan Akcan, davalardan 2 bininin henüz sonuçlanmadığını, diğer taraftan yeni davaların da açıldığını söyledi. Akcan, bu durumun, enkaz kaldırma çalışmalarını ve vatandaşların psikolojisini olumsuz etkilediğini belirterek, mahkemelerden, bu tür davalarla ilgili karar sürecinin hızlandırılmasını istedi.   

17 Ağustos'ta Marmara ve 12 Kasım'da Düzce'de yaşanan ve ''asrın felaketi'' olarak nitelendirilen depremin ardından 19 günde hasar tespit çalışmalarının tamamlandığını belirten Akcan, Bolu, Düzce, Sakarya ve istanbul'da enkaz kaldırma çalışmalarının da tamamen Türk müteahhitlerince gerçekleştirildiğini ve Karayolları Genel Müdürlüğü'nce bu iş için 19.7 trilyon lira harcandığını kaydetti.

'DEVLETÄ°N Ä°MKANI YOK'

Depremden sonra, depremzedelere Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu'ndan, ölüm, sakatlık, işyeri, onarım ve kira yardımı olarak toplam 309 trilyon 352 milyar lira ödendiğini hatırlatan Akcan,bu ödemelerde kiracı, mülk sahibi ayrımı yapılmadığını vurguladı.

Akcan, halen, geçici iskan için yapılan konutlarda çoğunlukla kiracıların oturduğuna dikkat çekerken, ''Keşke imkan olsa da kiracılara da kalıcı konut verebilsek. Ancak bu konuda, kanunlarımız gibi devletimizin imkanları da yeterince müsait değildir'' dedi.

Depremde orta düzeyde hasar gördüğü belirlenen 53 bin 206 hak sahibine ait konuttan yüzde 73'ünün, 5 bin 186 işyerinden yüzde 51'inin onarımının tamamlandığını açıklayan Bakan Akcan, söz konusu onarımlarla ilgili bakanlıktan kaynaklanan hiçbir gecikme olmadığını, gecikmelerin, vatandaşların özel durumlarından ve kaçak yapılaşmadan kaynaklandığını vurguladı.  Akcan, onarım işlemleri için ödeneklerin bulunduğunu ve gecikmeden aktarıldığını söyledi.