AÄ°HM Yargıcı: En önemlisi yaÅŸama hakkı

Türkiye Barolar Birliği, Avrupa Konseyi, Marmara Üniversitesi, İstanbul Barosu ve İnsan Hakları Eğitimi 10 Yılı Ulusal Komitesi'nce düzenlenen ve Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in himayesinde gerçekleştirilen ''İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Türkiye'' ana başlıklı ''İnsan Hakları Kurultayı''nda, sözleşmenin bazı maddeleri ele alındı.

  Â

Kurultayda konuşan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) yargıcı Dr. Rıza Türmen, yaşam hakkını düzenleyen sözleşmenin 2. maddesinin ilk paragrafının devlete yaşamı koruma yükümlülüğü verdiğini, ikinci paragrafın ise hangi durumlarda öldürmenin meşru sayılabileceğini yazdığını ifade ederek, ''Yaşam hakkı önemli. Çünkü, yaşam hakkı olmadan başka hiçbir hak olamaz'' dedi.

  Â

ÖCALAN DAVASI

 

Türkiye'nin, savaş zamanı veya savaş tehlikesi durumunda idam cezasına izin veren 6. protokolü 12 Kasım 2003'te onayladığını belirten Türmen, savaş sırasında dahi idam cezasını kaldıran 13. protokolün Türkiye tarafından 13 Ocak 2004'de imzalandığını, ancak henüz onaylanmadığını kaydetti.

  Â

''Öcalan Davası''na da değinen Türmen, bu davaya Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin eski 1. Dairesi'nin baktığını belirterek, şöyle konuştu:

  Â

''O, farklı bir sonuca ulaştı. Orada 2. maddede meydana gelen konsesusla ölüm cezasının kaldırıldığı sonucuna vardı. Ve tabii Öcalan davasında adil yargılamayla ilgili problemler var. Savunma hakkının sınırlanmış olması, avukat ile görüşmelerin doğru dürüst yapılmamış olması... Adil yargılamayla ilgili bir dizi problem var. Ve şu sonuca vardı; 2. madde ihlal edilmemiştir. Çünkü, Türkiye, idam cezasını Öcalan davası devam ederken kaldırmıştır.

  Â

Davacının 3. maddenin ihlal edildiği yönündeki iddiasını da 'idam cezası uygulaması 3. maddeye aykırıdır' reddetmiştir. Ama şuna karar vermiştir Öcalan davasında; eğer bir adil yargılama yoksa, adil yargılama olmayan bir duruşma sonucunda verilen idam cezası, sözleşmenin 3. maddesinin ihlalidir. Bu, yepyeni bir yaklaşımdır. Davanın 9 Haziran'da Büyük Daire'de duruşması var. Bakalım Büyük Dairene karar verecek?''

   Â

GÖZALTINDA ÖLÜM, KAYBOLMA VE KÜRTAJ KONUSU

       Â

Rıza Türmen, gözaltında ölüm ve kaybolma olaylarına da değindiği konuşmasında, ''Timurtaş Davası''nda ispatın devletin üstüne yıkıldığını belirterek, gözaltında kaybolmuşsa ve ceset yoksa devletin ne olduğuna ilişkin inandırıcı bir açıklama yapması gerektiğini söyledi.

  Â

Türmen, kürtaj olayında da annenin sağlığı dolayısıyla gebeliğe son verilmişse, bu durumun kabul edildiğini kaydetti.

  Â

Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bahri Öztürk de, insan hakları konusunda mücadele etmeyen, insan haysiyetini korumayan bir devlete hukuk devleti denemeyeceğini belirterek, ''Sabah evden çıkarken, (akşam eve tek parça dönebilecek miyim?) diyorsanız, hukuk devletinde yaşamıyorsunuz demektir'' diye konuştu.

  Â

Ölüm oruçlarının Türkiye'nin başında önemli bir problem olduğunu ifade eden Prof. Dr. Öztürk, Türkiye'nin, gözaltındaki ölümlerden dolayı AİHM'deki pek çok davada mahkum olduğunu söyledi.