AIDS, gençleri ve çocukları hedefledi

Dünya üzerinde yaşanan her 1 dakikada 25 yaşın altındaki 6 kişi virüse yakalanıyor

5.8 milyon kişi HIV virüsü aldı

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, 1998 yılı içinde toplam 5.8 milyon kişi HIV virüsünü aldı. Bunların 5.2 milyonu yetişkinler, 2.1 milyonu kadınlar, 590 bini de 15 yaşın altındakiler. AIDS ile yaşayan 33.4 milyon kişinin, 32.2 milyonu’si yetişkinler, 13.8 milyonu kadınlar, 1.2 milyonu da 15 yaş altındaki çocuklar. Aynı yıl içinde, 2.5 milyon kişi AIDS nedeniyle öldü. Bunların 2 milyonu yetişkin, 900 bini kadın, 510 bini de 15 yaşın altındaydı. AIDS ortaya çıktığından bu yana da toplam 13.9 milyon kişi öldü. Bunların 4.7 milyonu kadın, 3.2 milyonu da 15 yaş altındaki çocuktu. Her dakika 25 yaşın altındaki 6 kişi HIV ile enfekte oluyor.

ergenlikteN önce eğitim

UNIDS bunun için yaptığı bir dizi öneri içinde, ‘cinsel eğitim’in önemi de vurgulanıyor. UNADIS 1 Aralık Dünya AIDS Günü programında, konuyla ilgili şu görüşe yer veriyor:

‘‘Birçok ülkede, ergenlik çağındaki gençlerin büyük çoğunluğu cinsellik ve üreme üzerinde çok az bilgiye sahipler. İstenmeyen sekse karşı durma yeteneğinden ve daha güvenli sekse geçiş için yetenekten yoksunlar. Buna rağmen birçok politikacı, toplum liderleri ve ebeveynler hala cinsellik ve üremeyle ilgili bilgileri gençlerden saklamanın onları cinsel alanda aktif olmaktan vazgeçirir sanıyorlar. Genel inanışın aksine, ‘iyi cinsel eğitim, erken yaşta veya daha fazla cinselliğe' yol açmıyor. Tersine, ilk cinsel ilişki yaşının gecikmesine neden oluyor. Cinsel olarak aktif genç erkeklerin cinsel yolla bulaşan hastalıklardan, HIV'den ve istenmeyen gebelikten korunmalarına yardım ediyor. Aslında, cinsel eğitim ergenlikten önce uygulandığında daha etkili.’’

FAZIL SAY KONSER VERECEK

Dünyaca ünlü piyanist Fazıl Say, AIDS Savaşım Derneği yararına 12 Aralık'da Lütfi Kırdar Kongre Merkezi'nde bir konser verecek. Davetiyeler, Vakkorama ve tüm D&R mağazalarında satışa sunuldu.

YILLAR SONRA ORTAYA ÇIKABİLİR

AIDS, tekrarlayan yüksek ateş ve gece terlemesi, süratli kilo kaybı, boyun, koltuk altı ve kasık lenf bezlerinin şişmesi, sürekli yorgunluk, ishal, iştah azlığı, ağızda beyaz benekler, deride mora çalan lekeler veya deride normal olmayan değişmeler, nedensiz kanamalar, önü alınmayan öksürük veya nefes darlığı ile kendini gösteriyor. HIV bulaştıktan hemen sonra belirtiler ortaya çıkmaz. 3-12 yıl veya daha sonra belirtileri görülür. Bu arada kişi hastalığı bulaştırır.

HIV CİNSEL YOLLA BULAŞIYOR

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, vakaların yüzde 70-80'i cinsel yolla bulaşıyor. Bunun yüzde 70'i vajinal, yüzde 10'u ise anal yolla oluyor. Bulaşma olasılığının en yüksek olduğu durum ise HIV pozitif kanın başka bir kişiye nakli. Dünyadaki HIV'lilerin yüzde 3-5'i virüsü kan yoluyla almışlar. Ancak ülkelerin kan alımına yönelik aldığı önlemlerle oran düşürüldü. Damariçi madde kullanımında şırınga paylaşımı ile HIV bulaşma oranı yüzde 5-10. Bulaşmaların yüzde 5-10'u da anneden bebeğine geçme şeklinde gerçekleşti. Irk, din, veya cinsel tercihlere bağlı olmaksızın herhangi bir insan bu enfeksiyonu kapabilir. Bu nedenle hastalığı ve bulaşma yollarını herkesin bilmesi gerekiyor.

Cinsel birleşme: HIV erkeğin sperm sıvısında, kadının vajina salgısında bulunur. Cinsel ilişki sırasında, vajina, penis, anüs mukozasından, ağızdaki zedelenmiş doku veya çatlaklardan vücuda girerek erkekten kadına, kadından erkeğe, erkekten erkeğe, kadından kadına bulaşabilir.

Kontrolsüz kan nakli: AIDS hastası ve taşıyıcısının kanında HIV virüsü bulunuyor. Kontrolsüz kan nakliyle ulaşıyor. Ayrıca kullanılmış ve dezenfekte edilmemiş enjektör, şırınga, iğne, cerrahi aletler, jilet-makas, dövme aletleri ve akupunktur iğneleriyle bulaşır.

Anneden bebeğe: Hasta veya taşıyıcı anneden bebeğine, gebelik, doğum, emzirmeyle bulaşır.

tedavisi pahalı

Şüphelenilen cinsel ilişki veya kan nakli sonrasında (3 ay sonra) kan testi yapılarak HIV'in bulaşıp bulaşmadığını anlamak mümkün. AIDS'in yıllık maliyeti yaklaşık 8 milyar lirayı buluyor. Tedavi, AIDS hastalığına yol açan HIV virüsüne karşı yapılıyor. Kombine ilaçlarla virüsün insan hücreleri içinde çoğalma sürecine müdahale ediliyor. Virüs tamamen yok edilmese bile, çoğalması yavaşlatılabiliyor veya durdurulabiliyor. Ayrıca fırsatçı enfeksiyonların tedavisi ve destekleyici diğer tedaviler de uygulanıyor. Aşısı üzerinde çalışmalar sürüyor ancak henüz bulunamadı.

TOKALAŞMAYLA GEÇMEZ

Hassas bir virüs olan HIV, kuruduğunda ve havayla temas ettiğinde kısa zamanda ölür. Tükürük salgısı, ter ve gözyaşında az miktarda bulunabilir. Ancak bulaşmaya yol açmayacak kadar küçük ülçüde. Bunlarla bulaşan vaka henüz bildirilmedi. El sıkışmakla, kucaklaşmakla, okşamakla, öpüşmekle, öksürmekle, hapşırmakla, taşıyıcı veya hastanın tabak, çatal, kaşık, bıçak veya bardaklarıyla, aynı tuvaleti veya banyoyu kullanmakla bulaşmaz.

MÜCADELE SLOGANLARI

UNAIDS 1996'da ‘Umutta birleşelim, umudu paylaşalım, tek dünya, tek umut’, 1997'de ‘Çocuklar ve AIDS’, 1998'de yine gençler ve çocuklara yönelik ‘Değişimi güçlendir’ temalarını belirledi ve işledi. 1999 Dünya AIDS kampanyalarının amacı, dünyanın ilgisini çekip, daha geniş bağ kurarak çocuklar ve gençlere ulaşmak ve doğru bilgilerle AIDS'den korunmayı öğretmek.

ulaşILabilir telefonlar

AIDS Savaşım Derneği Genel Merkezi : (0212) 2915953, 2317681

AIDS Savaşım Derneği Ankara Şubesi: (0312) 4278170

AIDS ile Mücadele Derneği (İzmir): (232) 2780540

Türkiye Aile Planlaması Derneği: (312) 4315698

İnsan Kaynakları Geliştirme Vakfı: (0212) 2931605