Afganistan'da kim kimdir?

Afganistan'da ülkenin önümüzdeki dönemini belirleyecek olan Loya Jirga'nın bugünkü toplantısında, siyasi kimliÄŸi ve gücü olan bazı kiÅŸiler ön plana çıkıyor. Bunlar arasında etkin olanlar ve kısa özgeçmiÅŸleri şöyle:  MUHAMMED ZAHÄ°R ÅžAH:  Eski Afgan Kralı Zahir Åžah, 15 Ekim 1914 tarihinde Kabil'de  doÄŸdu, Fransa'da eÄŸitim gördü. Babasının öldürülmesi üzerine 1933'te tahta geçen Zahir Åžah, 1973'te yeÄŸeni Prens Muhammed Davud tarafından devrilerek, Ä°talya'ya sürgüne gönderildi.  Ãœlkesine, Taliban rejimi devrildikten sonra dönebilen 87 yaşındakieski Kral, bugün Loya Jirga'nın açılışını yapacak.       HAMÄ°D KARZAÄ°:  Popalzai aÅŸiretinden bir PeÅŸtu olan geçici Afgan yönetiminin BaÅŸbakanı Hamid Karzai, 24 Aralık 1957'de Kandahar'da doÄŸdu. 1982'de Sovyet askerleriyle mücadele saflarına katılan Karzai, Ulusal Afgan KurtuluÅŸ Cephesi'nin harekat sorumlusu oldu.  1992'ye kadar PeÅŸaver'de sürgün hayatı yaÅŸayan Karzai, Necibullah yönetiminin devrilmesinden sonra Kabil'e döndü ve DışiÅŸleri Bakan Yardımcısı oldu. Karzai, Taliban 1996'da iktidarı aldığında, çoÄŸu PeÅŸtu aÅŸiretindengelme Taliban milisleriyle iÅŸbirliÄŸine hazır gözüktü. Ancak babası Abdul Ehad Karzai'nin 1999'da öldürülmesinden sonra, bu cinayetten Taliban'ı sorumlu tutan Karzai'nin Taliban'a yaklaşımı deÄŸiÅŸti.   Krala yakınlığıyla bilinen Karzai, Bonn'da belirlenen geçici Afganistan yönetiminin baÅŸbakanı oldu.       BURHANEDDÄ°N RABBANÄ°:  Eski Devlet BaÅŸkanı olan Tacik kökenli Burhaneddin Rabbani, Faizabad doÄŸumlu ve 62 yaşında, Ä°slam hukuku üzerine eÄŸitim gördü. Sovyet askerlerine karşı mücadelede mücahitlerin liderlerinden olan Rabbani, 1992'de Ä°slam Konseyi'nin baÅŸkanı olarak yeni devlet baÅŸkanı oldu. 1996'da Taliban tarafından sürüldü. Rabbani'nin iktidarda olduÄŸu sırada esas güç, daha sonra suikasta kurban giden Ahmet Åžah Mesud'daydı.  Afganistan'da bugün İçiÅŸleri Bakanlığı koltuÄŸunda oturan Yunus Kanuni, DışiÅŸleri Bakanı olan Abdullah Abdullah ve Savunma Bakanı olanMuhammed Fehim, Åžah Mesud'un siyasi ve askeri varisleri olarak öne çıkıyorlar.       YUNUS KANUNÄ°:  Bonn'daki görüşmelere Kuzey Ä°ttifakı'nın baÅŸkanı olarak katılan İçiÅŸleri Bakanı Yunus Kanuni, Åžah Mesud'un öldürülmesinden sonra KuzeyÄ°ttifakı'nın belkemiÄŸi olan Cemiyet-i Ä°slami'nin siyasi lideri oldu.  45 yaşındaki Kanuni, PenÅŸir Vadisi'nde doÄŸdu, 17 yaşında siyasetleilgilenmeye baÅŸladı. 1979'daki Sovyet iÅŸgali sırasında Åžah Mesud'a katılan Kanuni, Åžah Mesud kuvvetlerine Pakistan sınırından silah ve para saÄŸlanması için çalışmalar yaptı.  Mücahitlerin 1992 yılında Kabil'e girmesinin ardından Savunma Bakanlığı sözcülüğüne getirilen Kanuni, bir yıl sonra Devlet BaÅŸkanı Rabbani tarafından Savunma Bakanı olarak atandı.  Kanuni, 1993 yılında Kabil'de arabasına düzenlenen bombalı saldırıdan yaralı olarak kurtuldu. Bonn'daki toplantıda geçici yönetimin İçiÅŸleri Bakanı oldu.       ABDULLAH ABDULLAH:  Afgan geçici hükümetinde DışiÅŸleri Bakanı olan Abdullah Abdullah, 1960 yılında PenÅŸir Vadisi'nde doÄŸdu.  Devrik Rabbani hükümetinin de DışiÅŸleri Bakanı ve sözcüsü olan Abdullah, Kuzey Ä°ttifakı'nın en çok tanınan yüzleri arasında yer alıyor.  Tacik ve PeÅŸtu ana babanın çocuÄŸu olarak dünyaya gelen Abdullah, 1983 yılında Kabil Ãœniversitesi'nden göz doktoru olarak mezun oldu ve Pakistan'ın sınır kenti PeÅŸaver'deki Afgan mültecilerin bulunduÄŸu kamptaki hastanede çalışmaya baÅŸladı.  Daha sonra Kabil'in kuzeyindeki PenÅŸir Vadisi'ne dönerek Åžah Mesudkuvvetlerine katılan Abdullah, bu kuvvetlerin saÄŸlık bölümünün başına getirildi, ayrıca siyasi baÅŸdanışman oldu. Abdullah, BM tarafından resmen tanınan Rabbani hükümetinin 3 yıl BM temsilciliÄŸini de üstlendi.       MUHAMMED FEHÄ°M:   Savunma Bakanı General Muhammed Fehim, PenÅŸir Vadisi'nde 1957 yılında doÄŸdu, Kabil'de lise öğrenimi gördü. 1978 yılındaki komünist darbeden sonra Pakistan'a kaçan Fehim, bir yıl sonra ülkesine dönerek Ahmet Åžah Mesud için çalışmaya baÅŸladı. Ahmet Åžah Mesud'un istihbarat ÅŸefi ve yardımcısı olan Fehim, Åžah Mesud'un öldürülmesinden sonra Kuzey Ä°ttifakı'nın komutanlığına getirildi.  1980'li yıllarda Sovyetler BirliÄŸi iÅŸgali sırasında Cemiyet-i Ä°slami'nin Pervan ve Baglan eyaletleri komutanı olan Fehim, 1992 yılında mücahit hükümetinde ulusal güvenlikten sorumlu bakan olarak görev yaptı.       ABDÃœL RAŞİD DOSTUM:         Halen geçici yönetimin Savunma Bakan Yardımcısı olan 47 yaşındaki Özbek General RaÅŸid Dostum, bir dönem Åžah Mesud'a karşı Sovyet güçleriyle iÅŸbirliÄŸi yaptı, ancak daha sonra Kuzey Ä°ttifakı'na katıldı. Dostum'un güçleri, ABD'deki saldırılardan sonra Mezar-ı Åžerif yönünde en etkili saldırıyı gerçekleÅŸtirdi. Â