Afganistan'a giren herkes yenilgiye uğradı

Afganistan ÅŸimdiye kadar düşmana geçit vermedi. Önce Persler sonra Ä°ngilizler hezimete uÄŸradı. Ä°ÅŸgale kalkan süper güç Sovyetler'in sonu oldu. Åžimdi ise ABD' de bu ülkeyi cezalandırmaya hazırlanıyor. Uzmanlar ise ABD'yi uyarıyor: ‘Dikkatli olun! Tarihten ders alın!’‘Afganistan’a geniÅŸ çaplı bir bombardıman hata olabilir. Tarihten ders almalıyız - terörizm sorununu geniÅŸ-çaplı bir bombardımanla çözemezsiniz.' ABD'ye yönelik bu uyarı Sovyet gizli servisi KGB'nin uzantısı olan Rus Federal Güvenlik Bürosu'nun eski BaÅŸkanı Nikolai Kovalyov'dan geliyor.Afganistan'ın sarp daÄŸları, derin vadileri ÅŸimdiye kadar kimseye yol vermedi. Persler'den sonra 19'uncu yüzyılda iÅŸgale kalkan Ä°ngiltere Kraliçesi'nin askerleri hezimete uÄŸradı. Sonra da Ruslar aynı yenilgiyi yaÅŸadı. ‘Katil Hindular’ anlamına gelen Hindu-kuÅŸ daÄŸları düşmanın sonu oldu. 1989 yılında 10 yıllık bir iÅŸgalin ardından Afganistan'dan çekilmek zorunda kalan Sovyet askerlerinin görüntüleri hala hafızalarda. Afganistan aynı zamanda Sovyetler BirliÄŸi gibi bir süpergücün sonunu hazırlayan darbelerden de biri oldu.VURACAK HEDEF YOKYıllardan beri savaÅŸta olan Afganistan'ı modern silahlarla kontrol etmek, zanlıları uydu ve ısıya duyarlı füzelerle avlamaya çalışmak çok zor. Çünkü yeraltı tünelleri ve inlerde gizlenen düşmanı bulup ortaya çıkarmak kolay deÄŸil. Irak ve Bosna harekatlarında olduÄŸu gibi bombalar için yok edilecek radarlar, uçaksavar bataryaları, köprüler, yollar yani belirgin hedefler de yok. EÄŸitim kampı, cephanelik gibi olası Taliban hedefleri de çoktan boÅŸaltıldı.ÜÇ GERÄ°LLA ÖLÃœRKovalyov, ‘İlk hata geniÅŸ çaplı bir kara harekatı olur. DaÄŸlarda nereyi ve nasıl havaya uçuracağınızı kestirmek imkansızdır. Bir sürü patlayıcı atarsınız belki en fazla üç gerilla ölür. Ancak ülke maÄŸara ve vadilerle dolu’ diyor. 1980'li yıllarda Sovyetler'e karşı savaÅŸmak üzere eÄŸitilen Talibanlar, dünyanın en iyi gerilla savaşçılarının başında geliyor.5 soruda Taliban ve bin LadinNiye tek yönetim yok 653 bin kilometrekare yüzölçümlü 25 milyon nüfuslu ülke karmaşık bir etnik yapıya sahip. Nüfusun % 38'i PeÅŸtun, % 25'i Tacik, % 6'sı Özbek, % 19'u Hazara, geri kalan ise Türkmen, Baloh gruplarından oluÅŸuyor. Etnik ayrılıklar yüzünden birlik saÄŸlanamıyor.Mücahitler niye dinciSovyet iÅŸgalinin ardından dünyanın çeÅŸitli yerlerinden Ä°slami militanlar, Ruslarla savaÅŸmaları için bölgeye eÄŸitilip yollandılar. Mücahitler, Mısırlı Müslüman KardeÅŸler tarafından eÄŸitildikleri için aşırı dinci unsurlar güç kazandı.Taliban nasıl doÄŸduSovyet yenilgisinden sonraki karışıklık ortamında Pakistan'dan gelen yardım konvoyları bir grup Mücahit tarafından yaÄŸmalanınca 100 kiÅŸilik silahlı bir öğrenci grubu müdahale ederek yaÄŸmaya son verdi. ‘İslami Talebe’ ya da bildik adıyla Talibanlar güç kazanmaya baÅŸladı.ABD, Usame bin Ladin olduÄŸunu nerden biliyorSuudi terörist, kutsal topraklardan Ä°srail ve ABD'nin uzaklaÅŸtırılmasını istiyor. Sık sık bu iki ülkeye karşı cihat çaÄŸrısında bulunmuÅŸtu. Washington uçaklarla eylem yapan 19 korsanla bin Ladin arasındaki baÄŸlantıyı kesin tespit etmiÅŸ, ancak güvenlik nedeniyle detay vermiyor.Niye üstlenmiyorBin Ladin geri planda kalıp Hıristiyan ve Ä°slam dünyasını kışkırtarak, din savaşı çıkarmaya çalışıyor. Daha önce de Kenya, Tanzanya ve Yemen'deki saldırıların da arkasında olduÄŸu sanılıyordu. Ancak hiçbirini üstlenmedi.Ä°ÅŸte savaşın aktörleriMolla ÖmerTaliban Hareketi'nin başını çekiyor. FotoÄŸrafları yasakladığı için yüzü Afganistan'da pek aÅŸina deÄŸil. Büyük kızını Usame bin Ladin'e vererek Suudi teröristle akraba oldu. Emrinde 45 bin asker var.Muhammed FehimKuzey ittifakının başındaki Ahmed Åžah Mesud'un, ABD'deki terör dalgasından iki gün önce suikastte öldürülmesi üzerine onun yerine geçti. 15 bin askeri var. PencÅŸir Aslanı olarak tanınan Ahmed Åžah Mesud muhalifleri bir araya toplamaya baÅŸlamış ve ABD'den Afganistan'daki tarafsız tutumundan vazgeçmesini istemiÅŸti. General DostumÖzbek komutan General Dostum'un Yönetimi'nde 10 bin asker var.Ä°smail HanHerat'da yıllarca kontrolü saÄŸlayan Ä°smail Han'ın kentin Taliban tarafından ele geçirilmesinin ardından Ä°ran'a sürgüne gittikten sonra savaÅŸmak üzere ülkenin Kuzey'ine geri döndü.Hacı KadirEski Celalabad Valisi. PeÅŸtun bölgesinde Taliban karşıtı eylemlere liderlik ediyor.Kerim HaliliÄ°ran destekli Åžii gerillalara liderlik ediyor, 50 bin askerleri var.Â