OluÅŸturulma Tarihi: Mart 09, 2003 00:00
AB'ye uyum sürecinde yeni ve çağdaş hükümlerle hazırlanan Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (CMUK) tasarısı ile uygulanma şekli hakkındaki kanun tasarısı önceki gün TBMM'ye sunuldu. Yeni kanunla adliye ve emniyetin yerleşik düzeni kökünden değiştiriliyor.UZLAŞMA MODELİ Davaların azaltılması için yeni bir model olarak, tarafların uzlaşması modeli getirildi. Buna göre, mağduru gerçek veya tüzel kişi olan soruşturması şikayete bağlı olan suçlarda, failin suçu kabul etmesi ve doğmuş olan zararın tümünü veya büyük bir kısmını ödemesi veya gidermesi kouşluyla mağdur veya avukatının faille özgür iradeleri ile uzlaşmaları ve bunun da savcı veya hakim tarafından saptandığında dava açılmayacak. Açılmış olan dava ortadan kaldırılacak.İDDİANAMENİN REDDİ Eksik delil ve araştırmayla hazırlanmış iddianameler tamamlanması için iade edilebilecek veya reddedilebilecek.GIYABİ TUTUKLAMA YOK Sanık hazır olmadan tutuklamayacak.JET HIZIYLA ADALET İddianamenin kabulünden sonra dava bir günde sonuçlandırılacak. İlk kez suç işleyenlerin davaları ertelenecek ve 3 yıla kadar olan cezalar çektirilmeyecek. Bunun yerine denetimli serbestlik uygulanacak.HAKSIZ YAKALAMA TAZMİNATI Haksız yakalama ve tutuklamaya tazminat talep edilebilecek.TUTUKLAMA TARİH OLUYOR İstisnai durumlar dışında tutukluluk rafa kaldırılacak. Savcının talebi üzerine sulh ceza hakimi tutuklama yerine şüphelinin ‘adli kontrol’ altında tutulmasına karar verebilecek.‘KONTROL’ GÜVENLİĞİ OLANA Can güvenliği tehdit altında olan, başkalarının güvenliği veya kamu güvenliği için tehdit oluşturacaklar adli kontrolden yararlanamayacak.‘SAKIN ŞEHRİ TERK ETME’ Adli kontrolüne karar verilen şüpheli veya sanık, sorgusu tamamlandıktan sonra hakimin belirleyeceği sınırların dışına çıkmamak koşuluyla serbest bırakılacak. Amerikan filmlerinde olduğu gibi şüphelilere, ‘‘Şehri terk etme’’ denilecek. Bu kişiler ancak hakimin belirleyeceği koşullarla ayrılabilecekler.İŞ VE TEDAVİ Sanık ancak eğitim, iş, tedavi gibi nedenlerle belirlenen sınırların dışına çıkabilecek. Her çıkışta hakime
haber verecek.BAR-PAVYON YASAK Hakimin sakıncalı bulduÄŸu kiÅŸilerle iliÅŸki kuramayacaklar. Yasaklanan, bar, pavyon gibi yerlere gidemeyecekler.BAÄžIMLILARA TEDAVÄ° ÅžARTI UyuÅŸturucu madde alışkanlığı bulunanlar tedavi görme ÅŸartını kabul etmeleri halinde, adli kontrolden yararlanacak ve ev hapsinden faydalanabilecekler.KÄ°MLÄ°KLERE EL KONACAK Adli kontrol uygulaması süresince şüpheli veya sanığın pasaport, nüfus kağıdı ve diÄŸer kimlik belgelerine savcılık tarafından el konacak. Sanığa, kimliÄŸini belirtecek özel belge verilecek. KEFALET ÖDEYECEKLER Adli kontrol cezasından yararlananlara, hakim tarafından belirlenecek kefalet ödeme ÅŸartı da getirildi. Kefalet taksitle de ödenebilecek. KURAL Ä°HLALÄ°NE TUTUKLAMA Adli kontrol sırasında kuralları ihlal edenler hakkında ise derhal tutuklama kararı verilecek.GÖRÃœNTÃœ ALMA YASAÄžI Adliye koridorlarında görüntü alma yasağı getirildi. Böylece, yargılanan sanıkların teÅŸhir edilmesi önlenecek. Tatbikat veya yer gösterme sırasında da görüntü alınamayacak. Ä°hlal edenlere 500 milyondan 20 milyar liraya kadar para cezası verilecek.Ä°ÅžKENCE VE VAAT YASAK Ä°fade sanığın özgür iradesine dayanacak. Bunu engelleyici nitelikte kötü davranma, iÅŸkence, ilaç verme, yorma, aldatma, bedensel cebir ve ÅŸiddette bulunma gibi müdahale yapılmayacak. Kanuna aykırı menfaat vaat edilmeyecek. Yukarda sayılan yasak usüllerle elde edilen ifadeler delil olarak kabul edilmeyecek.Ä°STÄ°NAF MAHKEMELERÄ° Mahkemeler ile Yargıtay arasında istinaf mahkemeleri kurulacak.AÄ°HM kararıyla yeniden yargılamaAvrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi kararıyla yargılamanın yenilenmesi yolu açıldı. Ancak tasarıya konulan hükümle bölücübaşı Abdullah Öcalan'ın bu imkandan yararlanması engellendi. Telekulak’a önlem: Kanunsuz dinleme yasakTasarıyla kanunsuz dinleme yasaklandı. BaÅŸka ÅŸekilde delil elde edilememesi halinde, baÅŸta telefonlar olmak üzere telekomünikasyon yoluyla yapılan haberleÅŸme dinlenip kayda alınabilecek. Ancak, bunun için sulh ceza hakiminden karar alınacak. Dinleme süresi 3 ayı geçemeyecek.Â
button