Açık ders malzemeleri nedir?
Güncelleme Tarihi:
Açık Ders Malzemeleri, öğretim kaynaklarının internet üzerinden aktarımı esasına dayanmaktadır. 2000 yılında Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nün (MIT) öncülüğünde ilk kez ortaya çıkmıştır. Günümüzde 19 ülkeden 200'e yakın kuruluşun yer aldığı 'Open Courseware Consortium' adı altında uluslarası bir nitelik kazanmıştır. İşte, açık ders malzemeleri hakkında merak edilenler...
Açık ders; öğretim elemanlarının, öğrencilerin ve hayat boyu öğrenmeyi hedefleyen herkes için hazırlanmış, ücretsiz, eğitim amaçlı oluşturulmuş elektronik ortamda bulunan derslerdir. Öğrenciler, açık ders malzemelerinden yararlanarak eğitim almakta oldukları ya da ilgi duyduğu derslerden eğitim alabilir. Sınavlara çalışmak, soru çözmek, konu çalışmak ve konu tekrarı etmek için birebirdir.
Öğretim elemanları ise dersin nasıl anlatıldığına bakabilir, o kaynaklardan yararlanarak kendi anlatım şekline yön verebilir, karşılaştırma yaparak kendilerini geliştirebilirler.
Ne öğrenci ne de öğretmen ama hayat boyu öğrenmeyi, amaçlayan kendi kendine öğrenenlerde, ilgi alanlarına göre istediği dersi alabilir, eğitimine katkı sağlayabilir.
Açık ders kaynakları zamandan ve mekandan bağımsız, çevrim içi, kişinin istediği ders malzemelerine erişmesine olanak sağlamaktadır.
Bu kaynaklar; sunum, pdf, word, ses dosyaları ve video kayıtlardan oluşan zengin bir çeşitliliğe sahiptir. Tüm açık ders malzemeleri indirilebilir, dilenildiği gibi kullanılabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bu kaynaklar eser sahipleri tarafından bazı hakları sınırlandırılmış olmasıdır, telif hakları kapsamında Creative Commons tarafından lisanslanmıştır. Kaynakların ticari amaçlı kullanımı yasaklanmıştır.
TÜRKİYE'DE AÇIK DERS
Türkiye'de açık ders malzemeleri konusunda ilk adım Türkiye Bilimler Akademisi tarafından, 2006 yılında üniversite rektörlerinin bilgilendirilmesiyle başlamıştır. Ardından Ulusal Açık Ders Malzemeleri Konsorsiyumu (UADMK) kurulmuştur. Ulusal Açık Ders Malzemeleri Konsorsiyumunda ilk toplantı 2007 yılında belirli sayıda üniversitelerin katılımıyla gerçekleşmiştir. Açık Ders Kaynakları hakkında farkındalık yaratmak için her üniversite kendi ders notları paylaşacağı bir web sitesi oluşturacaktır. Fakat çok az üniversite yapabilmiştir. Türkçe kaynakların azlığından dolayı yabancı dildeki dersleri Türkçe'ye çevirme projesinede akademisyenler teşvik edilmiştir. İlk toplantıda bir aşama kaydedilemesede 2009 yılında yapılan UADMK İkinci Genel Kurul Toplantısı'nda Açık Ders Malzemeleri Çalışma Grubu oluşturulmuştur. Bu grup gelecekte yapılacak olan çalışmalar hakkında projeler planlanmıştır. Devlet Planlama Teşkilatı'na (DTP) maddi yardım sağlamasıyla 81 ders açık erişimde insanlarla buluşturuldu. TÜBA Açık Ders Malzemeleri yolunda bir proje ve çalıştaylar düzenlemiştir.
2012 yılına gelindiğinde TÜBA'ya destek olması için Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) tarafından, TÜBİTAK'la Açık Ders Malzemeleri projelerinin yürütülmesi gerektiğini belirtmiştir. TÜBİTAK 2013 yılında 5002 Akademik E-ders projesinin tanıtımı yapılmıştır fakat bir proje kabul edilmiştir (bkz). Çünkü çok fazla ön koşul istenmektedir, bu durum akademisyenler için güçlük yaratmaktadır.
Dünyada Açık Eğitim Trendleri ve Türkiye'de Durum webinarında Kürşat Çağıltay Türkiye'nin açık ders sistemini "öksüz" olarak nitelendirmektedir. Böyle söylemekle hiçte haksız değildir, nitekim TÜBA'nın başlattığı açık ders malzemeleri projeleri TÜBİTAK tarafından çokta desteklenmediği görülmektedir. Büyük bir hızla başlayan Açık Ders Malzemeleri projeleri şu zamanlarda nerdedeyse yok diyebiliriz.
Açık eğitim haftasında yapılan Dünyada Açık Eğitim Trendleri ve Türkiye'de Durum hakkında yapılan webinar birbirinden değerli konuşmacıların yaptığı sunum ve konuşmaları yer almaktadır.