Acaba insanlık uzayda tam güvenli bir yolculuÄŸa henüz hazır deÄŸil mi?

2.5 yıl aradan sonra 23 Temmuz’da uzaya fırlatılan Discovery uzay mekiÄŸinin, maceralı bir yolculuktan sonra kazasız belasız Kaliforniya’daki Edwards Hava Ãœssü’ne inmesi, insanlığın gelecekteki uzay yolculukları açısından hem yeni açılımları hem de yeni soru iÅŸaretlerini beraberinde getirdi:‘Teknolojik geliÅŸmeler her türlü ayrıntıyı ve hatayı ortaya çıkardıkça aslında eksiklerin ne denli büyük olduÄŸu da ortaya çıkıyor. Acaba insanlık uzayda tam güvenli bir yolculuÄŸa henüz hazır deÄŸil mi?’Uzay mekiÄŸi Discovery aslında insanlığın uzay ile iliÅŸkisinde bir dönüm noktası. Bundan 2.5 yıl önce 7 astronotun feci ÅŸekilde can verdiÄŸi Columbia faciasından sonra olaÄŸanüstü önlemlerle ve teknolojilerle yenilenen, 20 bin kiÅŸilik dev bir kadro ile yürütülen hazırlık çalışmaları sonucunda uzaya fırlatılan Discovery, aslında üzerine düşen görevi baÅŸarı ile yerine getirdi.Uzayda ilk mekik tamiratını gerçekleÅŸtirdi. Mekikten sarkan ve atmosfere giriÅŸ sırasında facia yaratabilecek parçalar, uzay yürüyüşüne çıkan astronotlar tarafından söküldü.7 kiÅŸiden oluÅŸan Discovery personeli uzayda kendi mekiklerinin tamiratını yapmanın yanısıra, Columbia faciası sonrası geliÅŸtirilen güvenlik testlerini gerçekleÅŸtirdi.Ekip, 9 gün boyunca kaldığı Uluslararası Uzay Ä°stasyonu’na (UUI) erzak ve malzeme taşıdı.Dönerken 2.5 yıldan beri biriken çöpleri de aldı.Ayrıca UUI’yi yörüngede tutan denge çarklarından birini deÄŸiÅŸtirdi.7 astronotun liderliÄŸini üstlenen Eileen Collins aynı zamanda ABD’nin ilk kadın uzay komutanı unvanına sahip oldu.MEKÄ°K 100 KAMERA Ä°LE GÖZETLENÄ°YORUzayda 14 gün kalan Discovery, bu süre zarfında Dünya yörüngesinde 219 kez döndü ve 9.3 milyon kilometre yol katetti. Mekik dönüşe geçtiÄŸinde soluklar tutuldu ve tüm dünya kamuoyu endiÅŸe ile uzay mekiÄŸi ile ilgili yapılan her açıklamayı takip etti. Ä°nternet siteleri, televizyonlar canlı yayın yaptılar. Çünkü Columbia’nın başına gelenler hafızalarda hálá canlıydı.Discovery, mürettebatı ile saÄŸ salim geri döndü, ancak tartışmalar sürüyor. ÖrneÄŸin Die Zeit bilim ekine göre bu uzay uçuÅŸları sekteye uÄŸrayabilir. Çünkü insanlı uzay uçuÅŸlarının ÅŸu sıralar en büyük problemi her ÅŸeyin en küçük ayrıntısına kadar tüm dünyanın gözleri önünde cereyan etmesi.Eskiden uzay uçuÅŸlarında mekiklerin baÅŸlarına neler geldiÄŸi anı anına bilinmiyordu. Ancak dönüş sonrasında mekik inceleniyor ve başına gelenler görülüyordu. Åžimdi ise kameralarla her ayrıntı izleniyor, üstelik kamuya bilgi verme zorunluluÄŸu var. Ayrıca en ufak bir pürüz bile büyük bir olay gibi kamuoyuna yansıyor, bu da Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi NASA’yı zor durumda bırakıyor.HATA TESTLERÄ° İÇİN 2 MÄ°LYAR DOLAR HARCANDIDiscovery’nin kalkışında ve sonrasında 100 gözlem kamerası mekiÄŸi yakından izledi. Böylece mekikte olan biten her ayrıntı anında görüldü. Bu da küçük sorunların büyük endiÅŸeler yaratmasına neden oldu.Uzay yolcululuklarında en büyük tehlikelerden biri, dünya yörüngesinde dolaÅŸan küçük parçacıklar ve metal atıklar, çöpler. Bunlar mekiklere isabet ediyor.1983-2002 arasında 99 uzay uçuÅŸu gerçekleÅŸtirildi. Mekikler uzaydaki bu atık çöplerden toplam 15 bin kez isabet almışlar.Bu isabet almaların önemli bir kısmının mekiklere büyük zarar verici etkisinin bulunmadığı belirtiliyor. Dolayısı ile doÄŸal karşılanıyor. Yine de her zaman ÅŸanslı olunmayabilir.Sorunlar sadece uzaydaki atıklarla sınırlı deÄŸil bu arada. Åžubat 2003’ün bir dönüm noktası olduÄŸunu da unutmamak gerek. Columbia uzay mekiÄŸi, yakıt tankındaki koruyucu malzemelerin kopması ve yakıt deposuna çarpması nedeniyle dünya atmosferine giriÅŸte alev almış ve büyük facia gerçekleÅŸmiÅŸti. O andan itibaren mekikle ilgili her ÅŸey endiÅŸe konusu olmaya baÅŸladı.Columbia faciasından sonra uzay mekiÄŸi uçuÅŸlarında hataların kaynaklarını bulmak için yapılan testlere, araÅŸtırmalara ve yeniden yapılanmalara son 2.5 yıl içinde 2 milyar dolar harcandı.NASA’nın yeni baÅŸkanı Michael Griffin, insanın elinde olan her ÅŸeyi yaptıklarını ve uçuÅŸların yeniden baÅŸlaması için yeÅŸil ışık yaktıklarını açıkladı.TEÅžHÄ°SLER Ä°LERLEDÄ°KÇE TEDAVÄ°LER GERÄ° KALIYORDiscovery’nin fırlatılışı sırasında 200 denetim görevlisi her ayrıntıyı inceledi. UçuÅŸ sırasında dış yakıt tankında köpük izolasyonlarından bir parçanın koparak parçalandığı gözlendi. NASA’nın bu kez ÅŸansı vardı ki, kopan parça mekiÄŸe çarpmadan uzayda kayboldu gitti. ÖrneÄŸin sensörler Discovery’nin kalkıştan yörüngeye oturmasına kadar geçen süre içinde mekiÄŸe tam 25 parçacığın çarptığını tespit ettiler. Ancak daha önceki uçuÅŸlarda bu isabet sayısı 145 olduÄŸu içi bu temiz uçuÅŸ kabul ediliyor.Her ÅŸey yakından gözleniyor, her ayrıntı takip ediliyor ama iÅŸte uzay yolculuklarının akibetini tehlikeye atan da tam bu. Uzay uçuÅŸları ayrıntıları ile bilindikçe o kadar daha çok eksikler saptanıyor ve tereddütler oluÅŸuyor. ÖrneÄŸin Kanadalı Neptech ÅŸirketinin geliÅŸtirdiÄŸi lazer kamera sistemi, Discovery’nin dış yüzeyinde 0.13 cm boyutunda bir yarık saptadı. Tıpkı modern tıbbın açmazı gibi NASA’da da teÅŸhiÅŸ geliÅŸti, ancak tedavi imkanları henüz bunun gerisinde kalıyor.UZAY Ä°STASYONU UUI’DAN HALA YARAR UMAN VAR MIYani baÅŸta da belirttiÄŸimiz gibi mekik baÅŸarı ile geri döndü ama bu sefer insanlığın bu tür uçuÅŸları sürdürmesi gerekiyor mu sorusu atıldı ortaya. Acaba yeni modeller ve farklı sistemler mi geliÅŸtirilmesi lazım? Ancak yeni model ve sistemlerin geliÅŸtirilmesi için bu kez yeni devasa harcamaların yapılması gündeme gelecek.Güvenli uzay yolculukları konusunda yaÅŸanan tartışmaların bir baÅŸka hedefi de UUI. 12 ton ağırlığında ekipmandan oluÅŸan bu uluslararası istasyonun uzayda olmasından yarar uman var mı soruları ortaya atılıyor. Ancak uluslararası anlaÅŸmalar, tartışmaları ÅŸimdilik kilitliyor. Çünkü UUI’yi 2010 yılına kadar tamamlama konusunda sözleÅŸmeler imzalanmış durumda, bu nedenle uzaya uçuÅŸlar sürmek zorunda. Ãœstelik 2010 yılına kadar en az 24 transport uçuÅŸ yapılması gerek ki, UUI güvenilir ve görev yapabilir bir hale gelsin. Yani 2.5 ayda en az bir uçuÅŸ.Sonuç mu?Ne NASA ne de Beyaz Saray bunca yatırımdan sonra, insanlığın uzay umudundan vazgeçebilir.Discovery döndü, hoÅŸgeldi. Åžimdi sırada diÄŸer kardeÅŸleri, Endeavour ve Atlantis’te... Bunlar Discovery gibi yenilenmiÅŸ, görev bekliyorlar. Ä°lk görev ise Atlantis’in.Â