AB'ye giriş bileti: Temel Haklar Şartı

13-14 Ekim'de Fransa'nın Biarritz kentinde gerçekleÅŸen AB zirvesinde devlet ve hükümet baÅŸkanlarının bilgisine sunulan ve kabul gören Temel Haklar Åžartı, AB'nin Anayasası niteliÄŸinde. Avrupa BirliÄŸi'nin en özlü ilkeleri olan "Temel Haklar Åžartı" Biarritz'teki (Fransa) toplantıda kabul edildi. Bu belge Aralık ayında Nice'teki zirvede resmen onaylanacak. AB'ye girmek isteyen Türkiye iÅŸte bu 54 kurala uyacak.Avrupa BirliÄŸi'nin (AB) anayasasının esası olarak görülen "Temel Haklar Åžartı", belgeyi hazırlayan AB ülkeleri hükümet temsilcileri ve parlementerlerden oluÅŸan 62 kiÅŸilik yazım komitesi tarafından bundan bir süre önce onaylanarak son haline getirilmiÅŸti. 7 bölüm ve 54 maddeden oluÅŸan belgeyi Brüksel'de basına tanıtan komite üyelerinden Guy Brabant, "Aday ülkelerle yaptığımız karşılıklı görüşmelerde belgeyi kendilerine tanıttık. Bazı ülkeler bize mektup yazarak görüşlerini dile getirdiler. Temel Haklar Åžartı resmileÅŸirse aday ülkeler için AB'ye giriÅŸ bileti anlamına gelecek. Adaylar AB'ye girmek istiyorlarsa Temel Haklar Åžartı'na uymaları gerekecek" diye konuÅŸmuÅŸtu. Temel Haklar Åžartı, AB vatandaÅŸlarının temel haklarını ve AB'nin vatandaÅŸlarına karşı sorumluluklarını düzenliyordu. Ä°ÅŸte bu belge 13-14 Ekim'de Fransa'nın Biarritz kentinde gerçekleÅŸen AB zirvesinde devlet ve hükümet baÅŸkanlarının bilgisine sunuldu ve kabul gördü. Temel Haklar Åžartı büyük bir olasılıkla 7-8 Aralık'taki "Nice Zirvesi"nde onaylanarak resmiyet kazanacak. Avrupa BirliÄŸi üyeleri ve üye adayları kendi anayasa ve yasalarını buna göre yeniden organize edecekler. Yani Temel Haklar Åžartı'na uymak Türkiye için AB biletini almak anlamına gelecek! OnurÄ°nsan onuruÄ°nsan onuru dokunulmazdır. Ona saygı gösterilmeli ve korunmalıdır YaÅŸama Hakkı1. Herkes yaÅŸama hakkına sahiptir.2. Hiç kimse ölüm cezasına çarptırılamaz vaya cezası infaz edilemez. KiÅŸinin bütünlük hakkı1. Herkes fiziksel ve ruhsal bütünlüğüne saygı duyulması hakkına sahiptir. 2. Tıp ve biyoloji bilimi alanlarında özellikle aÅŸağıdakilere saygı duyulmalıdır: Ä°lgili kiÅŸinin kanunlar tarafından belirlenmiÅŸ hükümler dahilinde, bilgilendirilmiÅŸ olarak özgür rızasına Ä°nsan ırkının deÄŸiÅŸtirilmesine yönelik çalışmaların engellenmesi Ä°nsan vücudunun bütününün veya parçalarının gelir kaynağı olarak üretilmesinin engellenmesi Ä°nsanoÄŸlunun klonlanmasının engellenmesi Ä°ÅŸkencenin ve insanlık dışı ya da küçültücü muamelenin veya cezanın engellenmesi. Hiç kimse iÅŸkence veya insanlık dışı muamele ya da ceza görmemelidir.KöleliÄŸin ve zorla çalıştırılmanın engellenmesi1. Hiç kimse kölelik yapılamaz, topraÄŸa baÄŸlı olarak zorla çalıştırılamaz. 2. Hiç kimse zorla veya zorunlu olarak çalıştırılamaz. 3. Ä°nsan ticareti yasaktır ÖzgürlüklerÖzgürlük ve güvenlik hakkıHerkes kiÅŸisel özgürlük ve güvenlik hakkına sahiptir. Özel yaÅŸama ve aile hayatına saygıHerkesin özel yaÅŸama ve aile hayatına, evine ve haberleÅŸme özgürlüğüne saygı gösterilmelidir. KiÅŸisel Bilgilerin Korunması1. Herkes kiÅŸisel bilgilerinin koruması hakkına sahiptir. 2. Böylesi bilgiler, özel amaçlar için adil olarak, kiÅŸinin rızası dahilinde veya kanunlar tarafından belirlenmiÅŸ, meÅŸru dayanaklar dahilinde kullanılmalıdır. Herkes kendisini ilgilendiren bilgilere ulaÅŸma ve bunları düzeltme hakkına sahiptir. 3. Yukarıda belirtilen kurallara uyum, bağımsız bir otorite tarafından kontrol edilmeye açık olmalıdır. Evlenme Hakkı ve Aile Kurma HakkıEvlenme hakkı ve aile kurma hakkı bu konuda düzenlenmiÅŸ ulusal yasalar dahilinde garanti altına alınmalıdır. Düşünce,Vicdan ve Din Özgürlüğü1. Herkes düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne sahiptir. Bu hak din veya inanç deÄŸiÅŸtirme özgürlüğünü, tek veya topluluk halinde, özel olarak ya da topluluk önünde din veya inancın ifadesi, ibadet etme, öğretim, uygulama ve gözlemleme özgürlüğünü içerir. 2. Vicdani nedenden ötürü itiraz hakkı, ulusal yasalara uygun olarak tanınır. Ä°fade ve Bilgilenme Özgürlüğü1. Herkes ifade özgürlüğüne sahiptir. Bu hak görüş sahibi olma, bilgi ve fikirlerin kamu otoritesinin müdahalesi olmaksızın sınır tanımadan alışveriÅŸi özgürlüklerini de kapsar. 2. Medyanın çoÄŸulculuk ilkesine ve özgürlüğüne saygı duyulmalıdır. Bir araya Gelme ve Dernek Kurma Özgürlüğü1. Herkes her düzeyde özellikle siyasi,sendikalaÅŸma ve vatandaÅŸlıkla ilgili alanlarda barışçıl olarak biraraya gelme ve dernek kurma hakkına sahiptir. Bu hak, herkesin kendi çıkarlarını korumak amacıyla sendika kurma ve sendikaya üye olma haklarını içerir. 2. Siyasi partiler birlik düzeyinde, birlik vatandaÅŸlarının siyasi iradesini temsil etmeye yönelik katkılarda bulunur. Sanat ve Bilim ÖzgürlüğüSanat ve bilimsel araÅŸtırma her türlü sınırlandırmadan uzaklaÅŸtırılmalıdır. Akademik özgürlüğe saygı duyulmalıdır. EÄŸitim1. Herkes eÄŸitim, örgün ve devamlı eÄŸitime ulaÅŸma hakkına sahiptir. 2. Bu hak parasız mecburi eÄŸitim alma olanağını da içerir. 3. Demokratik prensipler dahilinde eÄŸitim kurumları kurma hakkı ve velilerin çocuklarına kendi dini felsefi ve pedagojik inançlarına uygun eÄŸitim saÄŸlama özgürlüğü, ulusal kanunlara uygun olarak verilmelidir. UÄŸraşı seçme ve Çalışma Özgürlüğü1. Herkesin çalışma ve seçilmiÅŸ veya kabul edilmiÅŸ bir uÄŸraşıyla ilgilenme hakkı vardır. 2. BirliÄŸin bütün vatandaÅŸları, herhangi bir üye ülkede iÅŸ arama, çalışma, iÅŸ kurma ve hizmet saÄŸlama haklarına sahiptir. 3. Ãœye ülkelerin sınırları dahilinde çalışma iznine sahip üçüncü ülke vatandaÅŸları AB vatandaÅŸlarıyla eÅŸit çalışma ÅŸartlarına sahiptirler. Ä°ÅŸ yapma özgürlüğüAB ve ulusal yasalara uygun olarak iÅŸ yapma hakkı tanınmıştır. Mülkiyet Hakkı1. Herkes, mülk sahibi olma, kullanma, elinden çıkarma ve vasiyet etme hakkına sahiptir. Hiç kimsenin mülküne, kamu çıkarları ve yasa ile belirlenmiÅŸ durum ve koÅŸullar dahilinde adil olarak ve zamanında kayıpların karşılanması durumu hariç, el konulamaz. (...) 2. Fikri haklar korunmalıdır. Sığınma HakkıSığınma hakkı, 28 Temmuz 1951 Cenevre Konvansiyonu ve sığınmacıların statüleri ile ilgili 31 Ocak 1967 tarihli Protokol ve AB Kurucu anlaÅŸmalarına uygun olarak garanti altına alınır. Ä°ade edilme,sürgün ve yerinden edilme hallerinde koruma1. Toplu sürgünler yasaktır. 2. Hiç kimse ölüm cezasına çarptırılma, iÅŸkence ya da insanlık dışı aÅŸağılayıcı muamele görme riski olan bir devlete sürülemez sınırdışı edilemez. EÅŸitlikYasalar önünde eÅŸitlik Herkes yasalar önünde eÅŸittir. Ayrım Gözetmemek1. Herhangi bir temele dayalı ayrımcılık (cinsiyet, ırk, etnik veya sosyal köken genetik özellikler, dil din veya inanç siyasi ya da baÅŸka bir görüş, ulusal bir azınlığın üyesi olmak,doÄŸum,sakatlık,yaÅŸ ya da cinsel tercih) engellenmelidir. 2. Avrupa topluluklarının kurucu anlasması ve AB anlaÅŸmaları uygulama kapsamı içinde ve bu anlaÅŸmaların öngördüğü durumlar haricinde milliyete dayalı tüm ayrımcılık engellenmelidir. Kültür, din ve dil farklılıklarıAvrupa BirliÄŸi kültür, din ve dil farklılıklarına saygı gösterir. Kadın erkek eÅŸitliÄŸiKadın ve erkek iÅŸ olanağı, iÅŸ ortamı ve maaÅŸ dahil her alanda eÅŸit olmalıdır. Çocuk haklarıÇocuklar korunma ve bakım hakkına sahiptir. Çocuklar düşüncelerini açıkça ifade edebilirler. Çocuklar ebeveynlarini görme hakkına sahiptirler. YaÅŸlılar haklarıBirlik, yaÅŸlıların güncel hayata adaptasyonunu, sosyo-kültürel hayata katılımlarını gözetir. Özürlü yurttaÅŸ haklarıBirlik, özürlü yurttaÅŸların insanca yaÅŸam haklarına ve toplumun her alanında yer almalarına saygı duyar. Dayanışmaİşçiler müesseseleri hakkında bilgi edinme hakkı İşçi veya işçi temsilcileri iÅŸyerleri hakkında zamanında bilgi alma hakkına sahiptir. Toplu sözleÅŸme hakkıİşveren ve işçiler veya temsilcileri toplu eylem ve toplu sözleÅŸme hakkına sahiptirler. AnlaÅŸma saÄŸlanamaması halinde genel grev hakkı doÄŸar. Ãœcretsiz arabuluculuk hakkıHer yurttaÅŸ iÅŸ ararken ücretsiz arabuluculuk kurumunlarından yararlanma hakkına sahiptir. Ä°ÅŸten çıkartılmaHer işçi haksız yere iÅŸten uzaklaÅŸtırma ve iÅŸten çıkartılmaya karşı korunma hakkına sahiptir. Çalışma ortamıHer işçi saÄŸlıklı ve güvenlik iÅŸ ortamında çalışma hakkına sahiptir. Her işçi haftalık belirli azami çalışma saatlerine, hafta sonu ve yıllık tatil hakkına sahiptir. Çocuk işçilerÇocukların çalışması yasaktır. Zorunlu eÄŸitim yaşını doldurmayan çocuklar çalışamaz. Aile ve iÅŸ hayatıAileler hukuki, ekonomik ve sosyal koruma hakkından yararlanır. Sosyal güvenceBirlik, işçilerin sosyal güvencelerini gözetir. Annelik hakkı, hastalık, iÅŸ kazası gibi durumlarda işçilerin sosyal haklarını güvence altına alır. Birlik ülkelerinde yasal ikametgahı olan her birey sosyal güvence haklarından yararlanma hakkına sahiptir. SaÄŸlıklı iÅŸ ortamıHer birey saÄŸlık hizmetlerinden ve bakım imkanlarından yararlanma hakkına sahiptir. Hizmetler sektörüAvrupa BirliÄŸi her bireyin hizmetler sektöründen yararlanmalarına saygı gösterir ve gözetir. Çevre korumaÇevre koruma ve kaliteli bir ortamda yaÅŸam hakkı Avrupa BirliÄŸi'nin önceliklerinden birini oluÅŸturur. Tüketici hakkıBirlik, tüketici haklarının savunulmasında öncelik talep eder. YurttaÅŸlık:Avrupa Parlementosu seçme ve seçilme hakkı Avrupa BirliÄŸi ülkelerinin vatandaÅŸları Avrupa Parlementosu seçimlerinde seçme ve seçilme hakkına sahiptir. Avrupa Parlementosu üyelerini halk gizli serbest ve doÄŸrudan seçerler. Yerel seçimlerde seçme ve seçilme hakkıAvrupa BirliÄŸi ülkelerinin vatandaÅŸları yerel seçimlerde seçme ve seçilme hakkına sahiptir. Ä°yi yönetim hakkıBirlik vatandaÅŸları iyi yönetimlerle yönetilme hakkına sahiptir. ÅžeffaflıkAvrupa BirliÄŸi vatandaÅŸları, Avrupa Parlementosu ve Komisyon'un belgelerini görme ve inceleme hakkına sahiptir. OmbudsmanAvrupa BirliÄŸi ülke vatandaÅŸları ve bu ülkelerde yasal ikamet eden kiÅŸiler "ombudsmanlık" kurumundan yararlanır. Dilekçe verme hakkıAvrupa BirliÄŸi ülke vatandaÅŸları ve bu ülkelerde yasal ikamet eden kiÅŸiler Avrupa Parlementosu'na dilekçe verme hakkına sahiptir. Serbest dolaşım ve ikamet Avrupa BirliÄŸi ülke vatandaÅŸları Birlik ülkelerinde serbest dolaşım ve ikamet hakkına sahiptir. Avrupa BirliÄŸi'nin anlaÅŸması bulunduÄŸu üçüncü ülke vatandaÅŸları da Birlik içinde serbest dolaşım ve ikamet hakkına sahiptir. Diplomatik haklarAvrupa BirliÄŸi ülke vatandaÅŸları bulundukları ülkelerde diplomatik temsil edilme hakkına sahiptir. Yargı:Bağımsız yargılanma hakkı Her birey bağımsız yargı yoluyla yargılanma hakkına sahiptir. Savunma hakkıBirlik, 'bireyler suçlulukları ispat edilinceye kadar suçsuzdur' ilkesini benimser. Uluslararası suçlarHiç kimse ulusal ve uluslararası suçların dışında kalan suçlardan yargılanıp, cezaya çarptırılamaz. Çift yargılanmamaHiç kimse aynı suçtan iki kez yargı önüne çıkartılamaz. Genel Hükümler:Çerçeve1. Bu Åžart altında belirtilen hükümler, yerine geçme (subsidiarity) prensibi dahilinde Birlik kurumlarına ve Birlik kanularını uygulamaları ÅŸartı altında üye ülkelere hitap eder. Bu prensiplerin gözlenmesi, hakların saygı duyulması ve kendi içlerindeki kuvvetler dengeleri çerçevesinde bu kuralların uygulanmasını kabul ederler. 2. Bu Åžart topluluk ya da BirliÄŸe yeni güçler eklemez ya da anlaÅŸmalarla belirlenmiÅŸ bu güçlerin ve görevlerin deÄŸiÅŸtirilmesini öngörmez. Garanti altına alınmış hakların çerçevesi1. Bu Åžartta belirtilmiÅŸ bütün hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması, bu hak ve özgürlüklerin esasına saygı duyulması koÅŸulu altında ancak kanunlarca saÄŸlanabilir. (...) 2. Bu Åžartın tanıdığı haklar, Topluluk anlaÅŸmaları ya da AB anlaÅŸması dayandırılarak hazırlanmıştır. Bunların uygulanması, bu anlaÅŸmaların belirlediÄŸi sınırlar dahilinde olmalıdır. 3. Åžu ana deÄŸin, bu ÅŸart Avrupa Ä°nsan Hakları AnlaÅŸmasınca garanti altına alınmış temel hak ve özgürlükleri içermektedir, bu hak ve özgürlüklerin çerçevesi belirtilen anlaÅŸmaya uygun olmalıdır. Bu sakınca Birlik kanunları tarafından çizilmiÅŸ, daha kapsamlı korumaya engel olmamalıdır. Koruma DüzeyiBu Åžarttaki maddelerden hiç biri, Topluluk kanunları, uluslararası hukuk, TopluluÄŸun, BirliÄŸin veya üye ülkelerin onayladığı, Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmesi dahil olmak üzere tüm uluslararası anlaÅŸmalarda belirtilen hükümlerin ihlali yolunda yorumlanamaz. Hakların Kötüye Kullanımının EngellenmesiBu Åžartta belirtilen maddelerden hiç biri diÄŸerlerinin ihlalini gerektirecek amaçlarda kullanılmak üzere yorumlanamaz.  Â