Güncelleme Tarihi:
Referans Gazetesi'nde Ebru tuncay imzalı habere göre, ABD'de mortgage piyasasıyla başlayan ve dalga dalga yayılarak tüm dünya borsalarını ve finans piyasalarını sarsan küresel kriz, Türk sanayicisinin de gelecek planlarını gözden geçirmesine neden oldu.
Son yıllarda büyüme ve ihracatın itici gücü olan demir-çelikten tekstile, beyaz eşyadan otomotive kadar birçok sektör, 2007'nin olumsuz izlerini silemeden 2008'in getireceği etkileri kara kara düşünmeye başladı. ABD'ye ihracatı geçen yıl yüzde 70 oranında azalan demir-çelik sektörü, bu yıl yaralarını sarmayı umarken resesyon yüzünden üretim ve satışlarını tekrar gözden geçirecek. Beyaz eşyacılar da ihracattaki düşüş tehlikesine karşı şimdiden stok kontrolüne gitme yolunda. Tekstil sektöründe "Firmalar müşterilerini gözden geçirsinler" uyarıları yapılırken otomotiv firmaları ise tehlikenin boyutunu görmek için önümüzdeki günlerde durum değerlendirmesi yapacak.
Demir-çelikte hedefler revize ediliyor
Özellikle Amerika ve Avrupa'daki büyük şirketlerin birbiri ardına tarihi zararlar açıklaması bu ülkelerle iş yapan Türk şirketlerini de tedirgin ediyor. Son yıllarda düşük döviz kuruyla ihracattan umduğunu bulamayan Türk sanayicisi şimdi yurtdışına yaptıkları satışların geri ödenmemesi riskiyle de karşı karşıya kalabilir. Bu da 2008'e 100 milyar doları aşan ihracatla giren Türkiye'nin, ihracat ve büyüme dinamiklerini de olumsuz etkileyecek.
Geçen yıl Amerika'ya ihracatı yüzde 70 oranında azalan demir-çelik sektörünün "2008'de ihracat toparlanır" hayalleri yaşanan global sıkıntıdan dolayı suya düştü. Demir çelik üreticilerinin ABD'ye ihracatı 2006'da 785 milyon dolarken 2007'nin ilk dokuz ayında 214 milyon dolara kadar geriledi. 2008'de bu rakamı eski seviyesine çıkarmak isteyen demir-çelikçiler, şimdi en azından 214 milyon dolar seviyesini korumakla yetinecek.
Demir-Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Veysel Yayan "Amerika'ya demir-çelik ihracatımız zaten 2007 yılında çok keskin bir şekilde düşmüştü. Amerika'da yaşanmakta olan bu resesyonun tekrar yeni bir düşüşe yol açmasından ziyade, bu yıl düzeltilmesini umduğumuz düşüşün çok fazla düzeltilememesine yol açabilir. AB ülkelerine olan ihracatta da duraklamalar olacak. Yüzde 10'un üzerinde ihracat artışı bekliyorduk ama bu sanırım beklentimizin altında kalır" dedi. Yayan, krizin devam etmesi durumunda demir-çelik üreticilerinin üretimlerini gözden geçireceğini kaydetti.
Firmalar müşterilerini gözden geçirsin
İhracatta önemli paylardan birine sahip olan tekstil sektörünü ise en büyük pazarı olan AB'deki tüketicilerin alım gücünün düşmesi etkileyecek. Küresel bir krizin beklendiğinin altını çizen Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Genel Başkanı Ahmet Nakkaş, sektördeki firmaların, çalıştıkları AB'li firmaların yapısını yakından takip etmeleri gerektiğini söyledi. AB'nin en büyük pazarlarından biri olduğunu belirten Nakkaş şunları söyledi: "Krizin boyutunun hangi noktaya geleceğini kestirmek zor. Firmaların tedbirli davranması gerekiyor. Müşteri yapılarını gözden geçirmeli."
En büyük pazarı Avrupa ülkeleri olan otomotivciler ise bir durum değerlendirmesi yapmaya hazırlanıyor. Otomotiv Sanayi Derneği Genel Sekreteri Ercan Tezer, "2-3 gündür yaşanan bir gelişme var. Değerlendirme yapacağız" dedi.
Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği Başkanı Timur Erk ise krizin kimya sanayiine etkisinin ithalatın artması şeklinde olacağını söyledi. Doların artmasıyla maliyetlerin ve ithalatın artış eğilimine gireceğini kaydeden Erk, "Sektörümüzde ara girdi ithalatı çok yaygın. Maliyetlerimizde artış söz konusu olacak. Ama şu anda öngörü yapmak zor" açıklamasını yaptı.
Vestel İcra Kurulu Başkanı Ömer Yüngül: Stoklar iyi kontrol edilmeli
Vestel olarak doğrudan Amerika Birleşik Devletleri'ne satışımız yok. Ancak krizin Avrupa'da da etkisi olacak. Bu da ihracatın düşmesine neden olacak. Biz de bununla ilgili tedbirlerimizi alıyoruz. Bütün iş, stokları çok iyi kontrol etmekte yatıyor. Alacaklarımızı akreditif olduğu için kontrol edebiliyoruz. Henüz gelişmeler çok sıcak. Stok kontrolü ve alacak-verecek olayını iyi kontrol etmek şart.
BSH Yönetim Kurulu Üyesi Ronald Grünberg: Büyüme tahminlerimizi güncelleyeceğiz
2007'de beyaz eşya sektöründe petrol ve dolardaki gelişmeler nedeniyle herkes büyüme tahmininde yanıldı. Geçen sene herkes büyüme beklerken pazar yüzde 6 geriledi. 2008 tahminlerini ve ona göre bütçelerimizi Eylül 2007'de hazırlıyoruz. O zaman pazarın yüzde 5 büyüyeceği tahmininde bulunduk. Ancak eylül yerine tahminlerimizi bugün yapsaydık çok daha farklı olurdu. Yaşanan gelişmelere bağlı olarak şubatta güncellemeler yapacağız.
Kipaş Holding Başkan Vekili Ahmet Öksüz: Garantisiz mal satanlar sıkıntıya girer
İhracatçı zaten malını ya faktoring yoluyla ya da akredite bir şekilde satıyor. Garantisiz mal satanlar sıkıntıya girebilir, bunların da sayısı az. Biz Kipaş olarak ödeme garantisiyle çalışıyoruz. Kurun yükselmesi devam ederse, bu bize olumlu yansır. Zaten bizim istediğimiz de bu. Amerika Birleşik Devletleri'ne ihracatta genel anlamda düşüş var ama kumaş düşmüyor, hazır giyimde zorlanıyoruz.
Dimes Genel Müdürü Ozan Diren: Kısa vadede çözüm şansı yok
Ani bir krizle karşı karşıyayız. Bu kriz öngörülüyordu ama yine de idare edilebilir gibi düşünülüyordu. Ani geliştiği için sektörün kısa vadede çok büyük bir çözüm üretme şansı yok. Hazır olmayan firmalar için sıkıntılı bir süreç olacak. Özellikle maliyetten kaçan firmalarda sıkıntı olabilir. Biz markalı satış yaptığımız için daha az etkileniriz diye düşünüyoruz.