ABD'nin 'küresel ısınma' çözümü

Fas'ın Marakeş kentinde yakın geçmişte 170 ülke tarafından onaylanan Kyoto sözleşmesine ''Amerikan ekonomisine zarar veriyor'' diye karşı çıkan Bush, sera etkisine yol açan gazların azaltılması yolundaki mücadelenin, bağlayıcı hükümler yerine ''gönüllülük esası vevergi teşviki''ne bağlanmasını istedi. Bu da, Demokratlar ve çevreciler tarafından ''doğayı kirletenlere ödül'' olarak nitelendirildi.

İklim uğrundaki mücadelenin, ekonomik kalkınmanın seyriyle birebirilişkili olduğu görüşünü savunan Bush, Üçüncü Dünya'nın da bu mücadeleye katılmasını istedi.

Planının, kalkınmakta olan ülkelere ekonomik büyüme garantisi verdiğini öne süren Amerikan lideri, Hindistan ve Çin'in bu konuda önlem almamasını istemenin ''sorumsuzluk'' olacağını kaydetti. Gelecekhafta bu iki ülkeyi ziyaret edecek olan Bush, ''Çünkü sera gazlarının yarıdan fazlasını atmosfere bu iki ülke salıyor'' dedi.

Kyoto'da öngörülen 2012 yılında gayrisafi iç hasılanın milyon doları başına 183 ton olan kirletici gaz miktarının 151 tona indirilmesini öneren Bush, sanayicileri çevre konusunda özendirmek ve yenilenebilir enerji kaynakları kullanmalarını özendirmek için, 4.6 milyar dolarlık vergi teşviki sağlayacaklarını bildirdi.

2003 bütçesinde iklim çalışmalarına yaklaşık 4.5 milyar dolar ayrılacağını belirten Bush, dünyanın ısınması konusundaki ''bilimsel belirsizlikler'' gözönüne alındığında bunun ne denli ''ciddi ve sorumlu'' bir girişim olduğunun anlaşılacağını söyledi.

Bush'un planı, ''Amerikan ekonomisinin ürettiği sera gazları yoğunluğunu 10 yılda yüzde 18 azaltmayı'' öngörüyor. 25 sayfalık ''Açık Hava'' adlı planda, zararlı gaz yayınının yavaşlatılması ve bilimsel araştırmalar ışığında gerekirse durdurulması hedefleniyor.

Kükürtdioksit, azotmonoksit ve civa gibi üç esas kirleticinin 2018'e dek üçte iki oranında azaltılacağını belirten Bush, sanayicilerin bu hedeflere ulaşmakta piyasa ekonomisine dayalı bir sistemle teşvik edileceğini söyledi.

TEPKİ ÇEKTİ

Bush'un ''alternatif'' önerisi tepkiyle karşılandı. Önde gelen Amerikan çevre örgütü Sierra Club'ın müdürü Carl Pope, Bush'un planını ''seçim kampanyasını destekleyen sanayicilere verilmişSevgililer Günü hediyesi''ne benzetti.

Temsilciler Meclisi'ndeki Demokrat azınlığın lideri Dick Gephardt da, plana tepki gösterdi ve ''Bush, maalesef karbondioksidin düşürülmesinden çok sanayicilerin çıkarlarını kollamakla meşgul'' dedi. Greenpeace örgütü de, Bush planının 2012'ye gelindiğinde ABD'ye Kyoto'daki emisyon hedeflerinden yüzde 36 fazla gaz yayın hakkı verdiğini bildirdi.

Bush planını ''kocaman yalan'' olarak nitelendiren Greenpeace, bu planın uygulanması halinde, karbondioksit yayınının son beş yıldakinden daha fazla artacağı ve uzun vadede gaz yoğunlaşmasının belli bir düzeyde tutulması çin hiçbir şey yapılmayacağı görüşünü savundu.

Japonya ise Bush planını ''iyi niyet işareti'' olarak gördüğünü bildirdi. Japon Dışişleri Bakanı Yoriko Kavaguçi, ''Amerikan hükümetinin iklim değişiklikleri açıklamasını, dünyanın ısınmasıyla mücadelede iyiniyet işareti olarak görüyoruz'' dedi, ancak hükümetinin, Kyoto sözleşmesinin onaylanmasından yana olduğunu vurguladı.

Kanada da, Bush planını ''yetersiz'' bulduğunu bildirdi. Kanada Çevre Bakanı David Anderson, ''Amerikan planı, küresel ısınmayla mücadelede en iyi yaklaşım değil'' dedi. Avustralya ise plana destek çıktı. Avustralya Başbakanı John Howard, ''Başkan Bush'u, sunduğu plan için tebrik ederim. Önerisini çok olumlu buldum'' diye konuştu.