ABD'nin geride bıraktığı Irak'ın tablosu

Irak'ta Şiilerin başını çektiği, Sünnilerin güçlendirdiği ve Kürt grupların sürdürdüğü güç mücadelesi devam ederken Mart ayında yapılan genel seçimlerden bu yana hükümet kurulamadı.

ABD Başkanı Barack Obama’nın seçmenlerine verdiği söz doğrultusunda 31 Ağustos tarihinden itibaren ülkedeki asker sayısını 50 bine indirmeye kararlı. Ancak Irak'taki durum pek de iç açıcı değil.

ŞİDDET

-       �Irak’ta her ay, düzenlenen bombalı saldırı ve suikastlar sonucu 200 ile 300 kişi hayatını kaybediyor. Bu rakam, mezhep çatışmalarının dorukta olduğu 2006-2007 yıllarında aylık 3 bin civarındaydı.

-         Irak İnsan Hakları Bakanlığı’nın verilerine göre, 2009 yılında yaşanan şiddet olayları nedeniyle 4 bin 68 sivil hayatını kaybederken, 15 bin 935 kişi de yaralandı.

-       �Şiddet olaylarında azalış olduğu bildirilmesine rağmen, ülkede isyancılar veya militanlar her gün 15 saldırı düzenliyor.

GÖÇMENLER

-       �En az 1.5 milyon insan mezhep çatışmaları yüzünden evlerini terk ederek Irak’ın farklı bölgelerine göç etmek zorunda kaldı.

-       �Birleşmiş Milletler (BM) Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin belirlediğine göre komşu ülkelere göç eden Iraklı mültecilerin sayısı 207 bin. Ancak dış ülkelerde yaşayan toplam Iraklı sayısının 3 milyon civarında olabileceği tahmin ediliyor. Mart ayında yapılan seçimlerde, yabancı ülkelerde yaşayan 300 bine yakın Iraklı büyükelçiliklerde oy kullandı.

SUÇ VE ADALET

-       �2009’un sonunda, idam edilmeyi bekleyen suçlu sayısının 1,200 olduğu tahmin ediliyor.

-       �Mezhep çatışmalarının artışıyla isyancı ve militan grupların suç işleme oranı yükseliyor. Suç oranları hakkında güvenilir istatistikler bulunmuyor ancak çocukların da aralarında bulunduğu onlarca insanın her ay fidye için kaçırıldığı düşünülüyor.

-       �Suçlular altın piyasası, bankalar ve devlet memurlarına kanlı saldırılar düzenledi. Bu hafta içinde petrol rafineri çalışanlarının maaşlarını çalmak için yapılan 400 bin dolarlık bir hırsızlıkta beş devlet çalışanı hayatını kaybetti. Mayıs ayında ise Bağdat altın piyasasında 14 kişi öldü.

EKONOMİ:

-       �Resmi işsizlik rakamı yüzde 18 ancak uzmanlar bu rakamın aslında yüzde 30 civarında olduğunu düşünüyor. İşsizlik genel olarak, silahlara sarılma tehlikesi olan veya yasal destek bulamadıkları takdirde suça yönelebilecek genç yaştaki Iraklıları etkiliyor.

-       �Devletin gelirlerinin yüzde 95’inden fazlası petrol ithalatından sağlanıyor.

-       �Dünyanın en büyük üçüncü petrol rezervine sahip Irak, rezervlerini geliştirmek için küresel petrol firmalarıyla anlaşmalar imzaladı. Bu şekilde, ülkenin günlük petrol üretimi 12 milyon varil olan Suudi Arabistan’la başa baş hale gelmesi ve yeniden inşası için gereken milyarlarca doları elde etmesi mümkün.

ALTYAPI HİZMETLERİ

-       �Irak’taki hanelerin büyük çoğunluğuna her gün sadece birkaç saat elektrik sağlanabiliyor. Sürekli kesilen elektrik ülkedeki en büyük sorunlardan biri oluşturuyor.

-       �Irak’ın mevcut enerji kapasitesi yaklaşık 9 bin MW. İhtiyacın ise sıcaklığın çok yüksek olduğu yaz aylarında 14 bin MW’ı geçtiği belirtiliyor.

-       �Uluslararası Kızıl Haç Komisyonu’nun verdiği rakamlara göre, 30 milyon nüfuslu Irak’ta her dört kişiden birinin temiz suya erişimi yok.

YOKSULLUK

-       �Yoksulluk sınırının altında yaşayan yedi milyon Iraklı var. Bu da ülke nüfusunun yüzde 23’üne tekabül ediyor. Bazı Iraklılar ciddi yetersiz beslenme sorunu yaşıyor.  

YOLSUZLUK

-       �ABD işgalinden bu yana artan kaos, ülkede işgal öncesinde de var olan yolsuzlukların iyice artmasına neden oldu.

-       �Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün 2009 yılında yayımladığı yolsuzluk endeksinde Irak 180 ülke arasında 176’ıncı sırada yer aldı.�

TOPLUM

-       �10 ile 18 yaş arasında olan 300 binden biraz daha fazla Iraklı genç hayatlarında hiç okula gitmedi.

-       �Kısa bir süre önce BM’nin yaptığı bir araştırma Iraklı gençlerin yüzde 65’inin bilgisayar kullanmayı bilmediklerini ortaya çıkardı.

-       �Aynı araştırma, gençlerin yüzde 62’sinin genç kızların ailenin namusunu lekelemekten dolayı aile üyelerinden biri tarafından öldürülebileceğine inandığını, yüzde 92’sinin ise kadınların işe gitmeden önce izin istemesi gerektiğini savunduğunu ortaya çıkardı.

HASTANELER

-       �Irak'ta sağlık hizmetleri için yeterli sayıda ve kapasitede hastane yok. Sağlık Bakanlığı hastanelerde olması gereken yatak sayısının 95 bin olması gerektiğini belirtirken, bu rakam şu an 35 bin.

MAYINLAR

- BM Kalkınma Programı ve UNICEF, geçtiğimiz yıl yayımladığı bir raporda Irak’ın en fazla mayın döşenmiş ülkelerden biri olduğunu belirtti. Ülkenin sınır bölgelerinde ve güneydeki petrol yatakları civarında en az 20 milyon mayın bulunduğu belirtildi.

DUL VE YETİMLER

- Yaşanan onlarca yıllık savaşın ardından dul ve yetimlere yönelik resmi veri bulunmuyor. Ancak tahminler dul sayısının en az 1 milyon, yetim sayısının ise 3 milyon olduğu yönünde.

* Bu makale Reuters’da “Iraq after U.S. troops end combat operations” başlığıyla yayımlanmıştır.