ABD'nin barış çabaları yeni bir çıkmaza girdi

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu Salı günü yapmayı düşündüğü Washington ziyaretini iptal ederken, saldırıdan sonra birkaç saat içinde Obama ile telefonda görüştü. Yapılan Beyaz Saray açıklamasında ise yaşanan can kayıpları için duyulan derin üzüntü dile getirildi.

ABD’li yetkililer sadece filo baskını konusunda değil, İsrail’in dünya genelindeki yalnızlaşması ve saldırının ABD arabuluculuğundaki İsrail-Filistin dolaylı görüşmeleri sırasında yaşanmasına dair kaygılarını da dile getirdi.

Bazı dış politika uzmanları, yaşananların Hamas kontrolündeki Gazze’yi arka plana atarak Filistin Yönetimi ile barış görüşmeleri sürdürmeye çalışmanın zorluluğunu vurguladığı görüşünde. İsrail’in varlığını reddeden İslami örgüt Hamas, Filistin Yönetimi’nden bağımsız hareket ettiği gibi barış görüşmelerini reddediyor.

ABD’nin İsrail eski büyükelçisi Martin Indyk, “Bu çok üzücü olay Gazze üzerindeki uluslararası ablukanın devam edeyeceğinin altını çiziyor” dedi. Indyk, abluka sayesinde İsrail’in Hamas saldırılarını engellediğini ancak itibarını zedeleyen ablukaya bir çözüm bulması gerektiğini belirtti.

OBAMA PLANINDA KARARLI

ABD’nin Ortadoğu’daki ulusal güvenlik çıkarlarını artarak İsrail ve Filistinlilerin barış sağlamaktaki yetersizliğine bağladığı bir dönemde, Pazartesi günü yaşanan saldırı İsrail hükümetiyle Obama yönetimi arasındaki ayrılığın büyümesine neden olabilir.

Beyaz Saray, Başkan Obama’nın yaşanan olaylar nedeniyle İsrail’e dönmeye karar veren Netanyahu’nun kararını “anladığını” ve iki liderin en kısa zamanda tekrar görüşeceklerini belirtti.

Dış politika uzmanları, ne olursa olsun Obama’nın İsrail-Filistin barış görüşmelerine devam etmekte kararlı olduğu konusunda hemfikir. Yardım filosunun uğradığı saldırı ise, 2007’de Hamas’ın Gazze’nin kontrolünü ele geçirmesinden beri uygulanan sıkıntılı abluka üzerinde daha ciddi eğilmenin gerektiğini gösterdi.

O tarihten bu yana, Batı Şeria’nın kontrolünü elinde bulunduran Filistin Yönetimi ile baş etmeye yönelik strateji oluşturan ABD ve İsrail 1.5 milyon kişinin yaşadığı Gazze’yi bir kenara itti. Gazze, Hamas’ın Batı’dan gelen taleplere karşı çıkması ve İsrail’in tanımaması yüzünden artan bir krizin ortasında kaldı.

Uluslararası Kriz Grubu'nun Kuzey Afrika ve Ortadoğu yöneticisi Robert Malley, “Barış süreci için istediğinizi söyleyebilir, Obama kadar enerji harcayabilirsiniz. Ama Gazze’deki canavarın dev boynuzunu görmezsen gelirseniz, o sizi ısırmaya gelir” dedi.

OBAMA NE YAPABİLİR?

Obama yönetimi için yapılması gerekecek ilk şeylerden biri Gazze ablukasını ortadan kaldırmak için İsrail ve Hamas arasında ateşkes sağlamak olabilir. Indyk, gerginlik yatıştıktan sonra Obama yönetiminin Gazze’ye kaçakçılığı ve İsrail üzerine saldırılarını kesmesini sağlayacak bir paketle gelmesi gerektiğini, karşılığında İsrail’in Gazze’yi ticarete açması gerektiğini söyledi.

İsrail ve Filistin Yönetimi arasında dolaylı görüşmelerin anında bir erteleme ile karşılaşıp karşılaşmayacağı belirsizdi. ABD arabuluculuğundaki görüşmeler, yaklaşık 20 yıl süren doğrudan görüşmelerin ardından atılan bir geri adım olarak görüldü.

Ancak görüşmelerin yapısı sürdürülmeleri için gereken amacı taraflara verebilir. ABD Ortadoğu özel temsilcisi George Mitchell bir yıldan fazladır iki tarafın yetkilileri arasında mekik dokuyor. Sonuçta, ABD filo saldırısına rağmen görüşmelerini sürdürebilir.

Gazze ablukası küresel alanda eleştiri toplarken, İsrailli yetkililer ablukanın Hamas üzerindeki politik baskıyı gösterdiğini belirtti. İsrail’in güneyine roket atmayı kesen Hamas ise Gazze’deki insanlar arasındaki memnuniyetsizlikle mücadele ediyor.