ABD ve Avrupa Ortadoğu ekonomisi için yarışta

ÖlüdenizARAP dünyasında ve genelde Ortadoğu’da, değişimin ekonomik reformların hızlandırılmasına bağlı olduğu konusunda herkes hemfikir.Ölüdeniz kıyılarındaki 3. Dünya Ekonomik Forumu’na katılan Arap işadamlarından en fazla ‘ekonomik reform’ sözcüklerini duyduk.Ortadoğu’daki ekonomik gelişmeyi ABD ve Avrupa yakın takibe almış.Ölüdeniz’e, Washington’dan Başkan Bush’un eşi Laura Bush’un da dahil olduğu geniş bir heyetin geldiğini yazmıştım.Ekipteki Dışişleri Bakan yardımcısı Robert Zoellick’in konuşmasına değinmek istiyorum.Amerikan Yönetimi’nin ‘Genişletilmiş Ortadoğu ve Kuzey Afrika’ projesinden, yardımcısı Elizabeth Cheney ile birlikte sorumlu olan Zoellick’in söyledikleri şöyle:Ürdün ile serbest ticaret anlaşması imzalanmış.Bu bir Arap ülkesiyle ABD arasında bu türden ilk anlaşma.Dört yıl içersinde Ürdün’ün ABD’ye ihracatı 63 milyon dolardan 1.1 milyar dolara fırlamış.Fas ile imzalanan serbest ticaret anlaşması 1 Temmuz tarihinden itiraben yürürlükte.Zoellick bunları anlatırken rakamların aralarına ‘başarı öyküleri’ de sıkıştırmayı ihmal etmiyor.REVLON İLE İŞBİRLİĞİÜrdün’de Ölüdenizin doğal maddelerle güzellik ürünleri üreten bir şirket Revlon, Estee Lauder gibi dünya devleriyle anlaşmış.Fas’ta kutu yapan bir KOBİ dünyanın en ünlü kuyumcusu Tiffany’ye mal satıyormuş.ABD’nin serbest ticaret anlaşması imzalayacağı bir diğer ülke Bahreyn.Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri ile anlaşma hazırlıkları var Zoellick’in dediğine göre.Bu arada ABD Suudi Arabistan’ın Dünya Ticaret Örgütü’ne girmesi için uğraşıyor.Lübnan, Cezayir ve Yemen’in de örgüte dahil olmaları için çabalar var.Mısır’da finans sektöründeki reformlar ABD’nın sıkı denetiminde.Yine Amerikalıların desteğiyle, Mısır ile İsrail arasında, Ürdün ile İsrail arasındaki ticari anlaşmaların benzerleri yapılacak.Filistinlilere 2005 yılı için 200 milyon dolar, 2006 için 150 milyon dolar ek yardım öngörülüyor.GOP’a karşı Barcelona süreci miZoellick’in ayrıntılarıyla anlattığı Genişletilmiş Ortadoğu ve Kuzey Afrika Projesi’ne Avrupa’dan bir alternatif proje var.O da 10 yıl önce ortaya atılmış olan Barcelona Süreci.Nedir bu süreç?Zengin Avrupa’nın, Akdeniz’in öte yakasındaki yani Kuzey Afrika’daki daha yoksul ülkeleriyle politik ve ekonomik işbirliğini öngören bir proje.Ama 10 yıl ‘Barcelona Süreci’nin üzerine ölü toprağı serpilmiş gibi.Şimdi burada Ölü Deniz’de bu ölü toprağını silkelemek için girişimler var.Avrupa Ortadoğu’yu asla gözden çıkartmış değil bir kere.Buraya gelen üst düzey Avrupalı yetkililerden bu anlaşılıyor.Avrupa Parlamentosu Başkanı Josep Borrell Fontelles, Avrupa Birliği Ticaret Komiseri Peter Mandelson bunlardan bazıları.Borrell, ‘Barcelona Süreci’nin toplumları da katarak canlandırılması gerektiği görüşünde.Halen Çinlilerle sıkı bir tekstil pazarlığında olan Mandelson da öyle görünüyor ki, Avrupa ile Ortadoğu arasındaki ticari bağlara ağırlık verecek.Mandelson bu kapsamda EuroPan Med adı altında bir proje üzerinde çalışıyor.Buna göre, aralarında ticari anlaşma olan Ortadoğu ülkeleri Avrupa’ya daha kolay mal satabilecek.Mandelson’a göre, EuroPanMed sistemi tüm Akdeniz çevresinde uygulandığı takdirde ticaret hacmi yüzde 40 oranında artabilecek.Sanırım bu gelişmeler Türkiye’nin yakından izlemesi gereken gelişmeler.