ABD, Türkiye-Ä°ran gaz anlaÅŸmasına neden karşı

İran-Türkiye Doğal Gaz görüşmeleri:
Türkiye ve İran arasında, Ankara'da cuma gecesi geç saatlerde enerji konusunda bir ön anlaşma yapıldığı ve  bir mutabakat zaptı imzalandığı,  İran gazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınması için önemli bir adım atıldığı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler tarafından  basına duyuruldu.

İran Petrol Bakanı Hamaneh, mutabakat zaptının imzalanmasından sonra İran haber ajansı İRNA'ya yaptığı açıklamada, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Güler ile yaptığı görüşmenin "çok olumlu" geçtiğini ve imzalanan mutabakat zaptıyla iki ülkenin petrol ve gaz işbirliği konusunda "çok büyük bir adım" attıklarını söyledi.
Hamaneh, "Ama bugün petrol ve gaz konusunda büyük bir adım attık ve İran'ın Türkiye üzerinden Avrupa'ya doğal gaz göndermesi konusunda anlaşık" dedi. İran gazının Avrupa'ya taşınması için bir doğal gaz boru hattı inşa edilmesi gerektiğini belirten Hamaneh, bunun için oluşturulacak projeye iki ülkenin eşit oranda katılacağını da kaydetti. Hamaneh, İran'ın Asaluye kentindeki Güney Pars doğal gaz havzasındaki geliştirme projesine Türkiye'nin de katılması ve bu konuda işbirliğinin geliştirilmesi yönünde de mutabakata vardıklarını belirtti.

Şimdi burada duralım.
İran ve Türkiye uzun bir süredir sürdürdükleri doğal gaz projesi konusunda bir ön anlaşma protokolü,  bir toplantı notu mutabakatı imzalıyorlar. Bu bir niyet mektubu olarak da algılanabilir.
Haber ajanslarında yer aldığı biçimiyle ABD Türkiye büyükelçisi de böyle bir anlaşmaya karşı olduklarını bildiriyor.

Neden?

Esas bu anlaşmadan rahatsız olması gereken ülke Rusya.

2006 yılının Haziran ayındaki gelişmelere göre,'Mavi akım projesi' kapsamaında  6.3 milyar dolarlık proje, Karadeniz'in altından Mavi Akım'la Türkiye'ye gelen Rus doğalgazı, yeni bir boruhattıyla Orta Avrupa'ya ve İtalya'ya ulaştırılacaktı.  Türkiye üzerinden Orta Avrupa'yı hedefleyen bir boru hattı zaten inşaa ediliyordu. Nebucco boru hattı adını taşıyan bu proje Iran doğalgazını Avrupa'ya getirmeyi hedefliyordu.
BuradaAvrupa'ya satılacak olan Rus gazı ve İran gazı rekabeti söz konusu.

Türkiye'de  bu iki doğal gaz üreticisinin ortağı olma durumunda.

Rus enerji devi Gazprom zengin Avrupa'yı tekeli altında tutmak istiyor. Rusya bu alandaki tekelci konumunu tehlikeye atmamak için Türkiye'ye açılan Mavi Akım'ı Macaristan'a kadar uzatmayı kararlaştırdı. Ayrıca Yunanista üzerinden İtalya'ya uzanacak Güney Akımı'na Balkan ülkelerini de dahil etme planları yapılıyordu.
İşte tam bu sırada mutabakat gündeme geliyor: İran da bu pazardan bir pay elde etmek istiyor.
Olayın genel tablosu bu.

ABD Irak'da uğradığı büyük hayal kırıklığının faturasını İran'a çıkarmak istiyor. Irak'da Sadr milislerine,  Filistin'de Hamas, Lübnan'da Hizbullah örgütlerine İran'ın silah ve mali destek sağladığını dünya kamu oyuna duyurmak istiyor.  İran ile gergin ilişkilerini yumuşatmak için hiçbir gayret göstermiyor. 1980 yılından bu yana diplomatik ilşkilerini kestiği İran'la ilk diyalog geçtiğimiz aylarda ABD'nin Irak elçisi tarafından gerçekleştirildi. Hiçbir sonuç alınamadı.

Dünkü Guardian gazetesinin haberine göre de Başkan Yardımcısı D. Cheeney'in İran'ı vurmak üzere başkan Bush'a baskı yapıyormuş.Cheeney 2008 seçimlerinden önce ABD'nin  Irak'dan dikkatleri İran'ın üzerine çevirmesinin iyi bir seçim taktiği olabileceği düşüncesinde olduğu bildiriliyor.

Bu aşamada ABD'nin Ankara büyükelçisi İran'la doğalgaz anlaşmasına karşı olduklarını söylüyor.
Bu anlamda AB'nin Rus gazına alternatif oluşturmasına da karşı çıkıyor demektir.

ABD ve AB ilişkileri bu anlamda gerginleşecektir. Rusya'dan sonra dünyanın ikinci büyük doğal gaz rezervine sahip olan İran bunu hesaplayacak diplomatik beyin gücüne sahip bir ülke.

OrtadoÄŸuda dengeleri deÄŸiÅŸtirecek olan bu enerji hamleleri önümüzdeki günlerde daha da kızışacaÄŸa benziyor.Â