ABD seçimlerine damgasını bulan cemaat Mormonlor

ABD'de bu yılki başkanlık seçimlerinin kilit kelimesi Mormonlar. Çünkü bu kapalı cemaatten ilk kez iddialı bir başkan aday adayı çıktı: Cumhuriyetçi Parti'den Mitt Romney. Romney ufak adımlarla Cumhuriyetçi Parti önseçimlerinden sıyrılıp mevcut Başkan Obama’ya rakip olmaya hazırlanırken, Amerikan kamuoyu da Mormonları konuşuyor.

ABD’nin protestan olmayan ilk başkanı 1960'ta seçilen John F. Kennedy’di. Kennedy Katolikti ve seçilirken “Talimatları Vatikan’dan alacak” diye kıyamet kopmuştu. Şimdi Amerikan demokrasisi bir sınav daha veriyor. "Mevcut İncil tahrip edilmiş, İncil’in bozulmamış halini peygamberimiz Joseph Smith indirdi!" diyen, Mormon Romney başkanlık yolunda ilerliyor.

Cemaat geleneksel olarak kendi içine kapalı ama artık çok hoşlanmasalar da kendilerini tanıtmak, üzerlerindeki sır perdesini kaldırmak zorundalar. Mormonların Türkiye’de az bilinmesi normal ama asıl ilginç olan pek çok Amerikalı'nın da bu cemaati ilk kez duyması. Pew araştırma merkezine göre, Amerikan nüfusunun yüzde 50'sinin Mormonluk konusunda en ufak bir fikri yok. İlk akla gelen kelimeler de çokeşlilik, gariplik, yasakçılık.

Mormon olmayan Amerikalılar Mormon tapınaklarına giremiyor, onları ancak uzaktan görebiliyor. Bu tapınaklar için çoğu zaman, biraz da fantastik mimarileri nedeniyle Disneyland benzetmesi de yapılıyor. Ama, Amerikalıların bu alaycı benzetmelerinin altında başka bir alt metin daha var: Amerikan toplumunun yaklaşık yüzde 76’sı kendilerini  Hristiyan olarak tanımlıyor. Bunların yarıdan fazlası, Evanjelist, Baptist veya Metodist Protestan. Protestanların yüzde 33’ü de, "Mormonlar Hristiyan sayılmaz" diyor.

DİNSİZ'E OY VERİRLER Mİ

Amerikalılar Mormonluğa karşı önyargılı ama ironik olan Mormonluk dediğimiz inanç sistemi son derece Amerikan özellikleri taşıyor. Mormonluk Amerika'da doğdu: 19'uncu yüzyılda, Amerikalı çiftçi Joseph Smith'in kendi anlatımına göre; Maruney isimli melek kendisine iniyor. Peyder pey İncil’in tahrip edilmemiş halini kulağına fısıldıyor. Smith’e önce ailesi inanıyor, kısa sürede önce kendi köyünde, sonra da civar köylerde takipçilerinin sayısı artıyor.

O yıllar Amerikan okullarında Katolikliğin bile sapkınlık gibi okutulduğu yıllar... Mormonlara karşı ne kamuoyu ne de devlet hoşgörülü. Ohio’dan Missouri’ye, sonra Illinois’ye sürülüyor sonunda Utah eyaletinde Salt Lake City’de barınma şansı buluyorlar. Mormon Kilisesi'nin merkezi hâlâ orada.

İşin siyaset yönünde dönecek olursak... Evanjelist kanaat önderlerinden Richard Land “Seçmen tabanı olarak bakıldığında her pazar kiliseye gidenler Cumhuriyetçiler” diyor. Cumhuriyetçiler için din oy verirken çok önemli ve işte Romney için sıkıntı burada başlıyor. Dindar Cumhuriyetçiler Hıristiyan olmadığını düşündükleri bir adaya oy verir mi? Amerikan kamuoyunun önemli bir kısmı Obama’nın Müslüman olduğunu ve bunu gizlediğini düşünüyor. Ne var ki, Obama dinin pek de önemli bir faktör olmadığını düşünen Demokratların adayı; Romney ise “Din her şeydir” diyen Cumhuriyetçilerin. Romney siyasi sınavını verirken, cemaat de aslında şimdi Protestanlar karşısında inanç savaşı veriyor.

DİNDAR NESİL ÖNEMLİ

Mormonlukta erkek cemaat üyeleri beş yılda bir dönüşümlü kiliselerine papazlık yapıyor. Karşılığında maaş almıyorlar. Hatta her bir Mormon gelirinin yüzde 10’unu kilisesine bağışlıyor. Cemaat üyelerine zaman zaman Salt Lake’den hizmet çağrısı yapılıyor. Bu, Afrika’da bir ülkeye misyoner gitmek de olabilir, cemaate ait bir çiftlikte bedelsiz çalışmak da. Şapel duvarlarında ikona yok. Çünkü puta tapılıyormuş gibi bir durum yaratılmasından rahatsız oluyorlar. Mormonlar için genç nesillerin inançlarına sahip çıkması çok önemli. Gençler de dışarıda sapkın eğilimler edinmesin diye kilisede basketbol turnuvaları; alkolsüz dans geceleri düzenleniyor. Hatta bekâr mormonlar için ayrı ayin bile düzenleniyor. Amaç potansiyel eşleri birbirleriyle tanıştırmak; cemaat dışı evlilikleri önlemek.

İYİ BİR MORMON

İçki içmez; çay, kahve, sigara tüketmez. Evlilik dışı seks yapmaz. Peygamberleri Joseph Smith’in 'aklın çağrısı' diye tanımladığı ilkelere göre, cemaat üyelerine keyif verici maddeleri, pornoyu, haftada iki günden fazla kırmızı et tüketimini yasak.