ABD piyasalarındaki yükseliş kalıcı olmayacak

Robert Lenzer imzalı analizde borsalardaki hızlı yükselişe karşın emlak fiyatlarının durumundaki gerilemenin dikkat çekici olduğu, dolayısıyla varlıklardaki değerlenme trendinin ekonomik durumun kaldırabileceğinin çok üzerinde olduğu ifade edildi.

ABD’deki orta sınıf hala faturalarını ödemekte zorlanırken Wall Street'teki yöneticilere rekor düzeyde primler ödendiğini belirten Lenzer, “Öteki Amerika” tabirinin siyasi bir slogan değil gerçeğin ta kendisi olduğuna işaret etti.

Hisse senetleri, altın ve petrol fiyatları hızla yükselirken dolar diğer para birimlerine karşı en düşük seviyelerine inmiş durumda. Dolayısıyla Haziran ayında yapılan analizlerde dile getirilen asıl kaybedenin elinde nakit tutanlar olduğunu, Dow Jones’un yeniden 10,000 seviyesinin üzerine çıkacağı fikri doğrulanmış oluyor.

ABD ve Japon borsaları gelişmekte olan piyasalar tarafından köşeye sıkıştırılmış durumda. Rusya’da hisseler bu yıl yüzde 136 değer kazanırken Brezilya’da bu rakam yüzde 117 düzeyindeydi. Brezilya’da devlet tahvillerine yatırım yapanların kazanç hanesinde yüzde 8.75 yazarken, parasını dolarda tutanlar şu ana kadar yüzde 16’lık bir kayıp yaşadı.

İSTİHDAM TEHLİKE YARATIYOR

Diğer yandan ABD’nin emlak kredi kuruluşu FHA tüketicilere satılan evin yüzde 3.5’i değerinde bir peşinat karşılığı mortgage kredisi sunuyor. Bu oran emlak balonu ilk patladığında Bear Stearns’ın ve Lehman Brothers’ın sonunu getiren orana eşit.

İstihdam piyasasının durumu ayrı bir tartışma konusu. ABD’de bugün 15 milyon işsiz 2.5 milyon iş pozisyonu için mücadele ediyor. Kişilerin iş ararken geçirdikleri süre rekor seviyelerde. Borcun gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı hala yüksek. Trilyonlar değerinde hane halkı geliri kaybedilmiş durumda.

Lenzer, bu kadar güçsüz bir toparlanma ortamında piyasadaki hızlı yükselişin kalıcı olmayacağını savundu. Yazar, milyarder yatırımcı George Soros’un ABD’de canlandırma programına karşın büyüme olmayacağı, faiz oranlarının da yükselmeyeceği yorumunu aktardı. Soros ABD’nin ikinci bir Japonya vakası olmasından endişe ediyor.

FARK NASIL KAPANACAK?

Obama’nın ekonomi danışmanı Lawrence Summers, finans sisteminin içindeki risklerden ziyade ekonomik faaliyetler ve işsizlik konularında kaygılı olduğunu ifade ediyor. Summers son dönemde karlılığı ihtiyatlılıkla birleştirme politikasını benimsese de hisse yöneticileri ile orta sınıf arasında bir varlık farkı olduğunu kabul ediyor.

Summers bu farkın kapatılması sözünü vermiş, bankaları finans reformuna engel olmakla suçlamıştı. Ancak Obama yönetiminin Wall Street’ten gelen yoğun baskı karşısında reform paketini nasıl uygulamaya koyabileceği konusu ise tartışılıyor. Dahası ABD Hazine Bakanı Timothy Geithner de finans sistemi için tek bir düzenleme kuruluşu oluşturulması fikrine karşı çıkıyor.

Lenzer durumu, “Piyasalar patlamış olabilir ama ekonomi patlamıyor. Portföyünüzdeki para katlanmış olabilir ama net kazancınız ortalama yüzde 15’te duruyor. Evinizin değeri hane halkı gelirinizin yaklaşık olarak yüzde 40’ına denk gelir, ama bu değer artmıyor” sözleriyle özetledi.

EMLAK, BÜYÜMEYİ YAVAŞLATIYOR

T2Partners LLC isimli hedge fonun kurucusu ve yönetici Whitney Tilson, önümüzdeki iki yıl içinde emlak fiyatlarında büyük bir kayıp yaşanacağını, sonraki üç yılda gerilemenin yavaşlayarak devam edeceğini belirtiyor. Fiyatların bu beş yıllık sürecin ardından normale döneceğini öngören Tilson, emlak fiyatlarının büyümeyi hızlandıran değil yavaşlatan bir faktör olacağını ifade ediyor.

Kısacası piyasalarda hisse senetleri hızla yükselirken yatırımcılar hiçbir şey kazanmıyor. Dolardaki değer kaybı da devam ediyor. Yabancı merkez bankaları ABD’ye ait hazine bonosu rezervlerini genişletiyor. Geçtiğimiz yıl 1.5 trilyon dolar değerinde olan bu hazine bonolarının değeri yüzde 33’lük bir yükselişle 2.1 trilyon dolara ulaşmış durumda.

Harvard Üniversitesi ekonomi profesörü Niall Ferguson doların altı ila 12 aylık süre içinde yüzde 20’lik bir değer kaybı daha yaşayacağını savunurken, Lenzer,  bu koşullar altında analizini ,“Bu durum Standard & Poor’s endeksinin 1,300 seviyelerine, Dow 30’un da 12,000’lere ulaşacağı anlamına mı geliyor?” sorusunu sorarak sonlandırdı.