ABD ile Çin arasında buzlar eriyor mu?

Çin Dışişleri Bakanlığı, Perşembe günü Devlet Başkanı Hu Jintao'nun 12-13 Nisan'da Washington'da düzenlenecek olan nükleer güvenlik zirvesine katılacağını açıkladı. Bu açıklamadan birkaç saat sonra Hu ile ABD Başkanı Barack Obama telefonda bir görüşme yaptı.

Birçok konuda ciddi görüş ayrılıkları yaşamaları nedeniyle iki ülke arasındaki sorunların kısa vadede çözümlenmesini beklemek güç. Ancak Washington ve Pekin, bu görüş ayrılıklarını işbirliği içinde giderme konusunda adım atıyor.

Çin'in bir parçası olarak kabul ettiği Tayvan'a ABD'nin Ocak ayında 6.4 milyar dolarlık silah satma kararı nedeniyle Hu'nun Washington ziyareti de belirsizliğe girmişti. Bu karardan bir ay sonra Obama, Çin tarafından Tibet'in bağımsızlığının bayraktarı olarak görülen Tibetli dini lider Dalay Lama ile buluşmuştu.

Ayrıca, Pekin'in İran'a yeni yaptırım uygulanması konusunda isteksiz olması ve Çin'in Aralık ayındaki Kopenhag zirvesinde iklim değişikliğiyle mücadele anlaşması konusunda ayak sürmesi tansiyonu yükselten diğer unsurlar olmuştu.

Son olarak geçen ay içinde ABD'li internet devi Google, uygulanan sansürden kurtulmak için Çin'den gelen ziyaretleri filtrelemenin yapılmadığı Hong Kong sitesine yönlendirdi. Bütün bu yaşananlar, küresel ekonominin iki kilit oyuncusunun uzun yıllardır kur rejimi üzerinde yaşadıkları gerilimi daha da artırdı.

ÇİN'DEN ADIMLAR

Ancak uzmanlara göre, son dönemde atılan adımlar, tansiyonu düşürmek istediğine işaret ediyor. Pekin'de bulunan Renmin Üniversitesi Uluslararası Çalışmalar Okulu Direktör Yardımcısı Jin Canrong, "Durumun daha da kötüleşmesi şu anda durdurulmuş bulunuyor" dedi.

Jin ayrıca, “Çin ile ABD arasındaki ilişkinin bir istikrara kavuştuğunu söyleyebilirim. Ancak iyiye gidebilmesi için her iki ülkenin de daha fazla çaba göstermesi lazım" diye konuştu.

Hu'nun Washington ziyaretinden birkaç gün sonra ABD Hazine Bakanı Timothy Geithner'in yıllık döviz piyasası raporunu açıklaması için öngörülen süre doluyor. ABD'li bazı Kongre üyeleri, Geithner üzerinde Çin'i manipülatör ilan etmesi için baskı yapıyor.

Ancak analistler, Hu'nun Washington'a gitme kararı almasının, ABD'yi de Çin'in kur politikasına karşı sert bir tutum benimsemekten alıkoyacağını düşünüyor.

GÜNDEM TAYVAN-TİBET VE İRAN

Çin haber ajansı Xinhua, Hu ile Obama'nın telefon görüşmesine ilişkin yayımladığı haberde, Çin liderinin Tayvan ve Tibet konusundaki kaygılarını da ABD'li mevkidaşına aktardığını söyledi.

Hu'nun bu iki konuyu Washington'da da gündeme getirmesi bekleniyor ancak ABD'den tatmin edici bir yanıt alma olasılığı ise düşük gösteriliyor.

Washington kanadının ise iki liderin görüşmesinden esas beklentisi Çin'in İran'ın nükleer programıyla mücadele konusunda daha fazla destek sözü vermesi.

Şu ana kadar Pekin, yaptırımların sertleştirilmesine sıcak bakmadığı gibi diplomatik çabalardan sonuç alınabilmesi için biraz daha sabredilmesini istiyor.

Çin Dışişleri Bakanlığı'ndan bir sözcü, geçen hafta içinde yaptığı açıklamada, Çin'in "konunun diplomatik yöntemlerle uygun bir şekilde çözüme kavuşturulmasını istediğini" söyledi.

Çin'den gönderilen mesaj çok açık: Hu, Washington'a gitmek istiyor olabilir ama Çin'in politikalarını değiştireceğini beklemek de saflık olur.